Tiroid bezi hastalıklarını değerlendirilirken 2 noktaya dikkat edilir:
Tiroid bezinin fonksiyonlarında bir değişiklik var mı?
Tiroid hormon salgılanması azalmış mı? – hipotiroidizm
Tiroid hormon salgılanması artmış mı? – hipertiroidizm (zehirli guatr)
Tiroid hormon salgılanması normal mi? - otiroidizm
Tiroid bezinde yapısal bir değişiklik var mı?
Basit guatr (tiroid bezinin boyutunda genel bir artış)
Guatr ve noduller (multinoduler guatr)
Tek bir tiroid nodulu gibi.
Aslında bu iki problemi coğu zaman birbirinden net olarak ayırmak mumkun olmaz ve hastaların buyuk kısmında beraber bulunurlar.
Hipotirodizme bağlı şikayetler halsizlik, kilo alma, saclarda dokulme ve ciltte kurumadır.
Hipertiroidizme (zehirli guatr) bağlı şikayetler ise carpıntı (nabız sayısının artması), sinirlilik, ellerde titreme, terleme, iştahın iyi olmasına rağmen kilo kaybetmedir.
Basit diffuz guatr
Tiroid bezinin homojen olarak buyumesine diffuz guatr (endemik guatr) adı verilir.
Nedeni iyot eksikliğidir.
Yaşanılan bolgedeki icme suları ve yiyeceklerde yeterli miktarda iyot bulunmaması sonucunda tiroid bezinde yeteri kadar hormon sentezlenemez ve bunu kompanze etmek amacıyla tiroid bezi buyur.
Tehlikeli bir durum değildir.
Diyete iyot eklenerek ve gerekirse dışardan tiroid hormonu verilerek tedavi edilir.
Multinoduler guatr
Tiroid bezinin heterojen bir şekilde buyumesine yani hem boyutunun artması hem de icinde cok sayıda nodullerin geliştiği tabloya multinoduler guatr adı verilir.
En sık gorulen tiroid bezi hastalıklarından biridir.
Sıklıkla tiroid bezi fonksiyonları bozulmamıştır (hastalar otiroidlerdir).
Aşağıdaki hallerde ameliyat onerilir:
Cevredeki onemli yapılara (nefes borusu, yemek borusu, ses telleri, vb.) bası yaparak şikayetlere neden oluyorsa
Kanser şuphesi varsa
Hipertiroidizm (zehirli guatr) eşlik ediyorsa
Kozmetik nedenler
Tek soliter tiroid nodulu
Tiroid bezinde buyume olmaksızın veya minimal buyume ile birlikte tek bir nodul saptandığında bu nodulun capı, yapısı ve fonksiyonunun iyi değerlendirilmesi gerekir.
Tek, solid ve soğuk (hipoaktif) nodullerin kanser icerme riski %5-20 arasında değişir.
Capı 2-2.5 cm’yi aşan bu tip nodullerde cerrahi tedavi onerilir.
Eğer tek nodul sıcak (hiperaktif) ise toksik adenom adını alır. Bunlar buyuk oranda iyi huylu adenomlardır ve hastada zehirli guatra ait şikayetler mevcuttur. Oncelikle antitiroid ilaclar ile tablo kontrol altına alınmaya calışılır; daha sonra ise cerrahi tedavi veya radyoaktif iyot tedavisi gerekecektir.
Tiroiditler
Tiroid bezinin enflamatuvar bazı hastalıklarını ifade eder.
Cok az bir bolumu mikroorganizmaların oluşturduğu enfeksiyoz tiroiditlerdir.
Daha sık rastlanılan otoimmun (vucudun kendi hucrelerine karşı bilinmeyen nedenle reaksiyon gostermesi) kokenli olan Hashimato tiroiditidir.
Tiroid bezi fonksiyonları cok değişkenlik gosterir. Başlangıcta gecici bir hipertiroidizm donemi olabilir ancak tiroid folikul hucrelerinin harabiyetine bağlı olarak ilerleyen donemlerde tiroid fonksiyonları normale doner hatta uzun donemde hipotiroidizm gelişebilir.
Gerektiğinde ilac tedavisi ile hastalara destek olunur.
Tiroiditlerin cerrahi tedavisine gerek yoktur ancak ozellikle Hashimato tiroiditi olan hastalar iyi takip edilmelidirler.
Graves hastalığı
Otoimmun (vucudun kendi hucrelerine karşı bilinmeyen nedenle reaksiyon gostermesi) nedenli ve hipertiroidizm (zehirli guatr) ile seyreden bir hastalıktır.
Tiroid bezi diffuz olarak buyumuştur.
Tiroid hormonlarındaki artışa bağlı olarak şikayetler ve bulgular vardır.
Bu hastalığa spesifik olarak goz kurelerinin dışarıya doğru cıkık olması (ekzoftalmi) gorulebilir.
Hastalar oncelikli olarak antitiroid ilac tedavisi (propisil, vb.) ile otiroid hale getirilirler ve sıklıkla sonrasında kesin tedavi icin cerrahi (total tiroidektomi) veya radyoaktif iyot tedavisi gerekir.
Toksik multinoduler guatr
Guatr, tiroid bezinde noduller ve tiroid hormonu salınımında artış (zehirli guatr) ile seyreden bir hastalıktır.
Ancak zehirli guatra ait şikayetler ve laboratuvar bulguları Graves hastalığındaki kadar şiddetli değildir.
Goz bulgularına rastlanmaz.
Tedavi yine antitiroid ilaclar (propisil, vb.) ile başlar ancak sıklıkla cerrahi tedavi gerekir. Hem zehirli guatrı kontrolu hem de nodullerin ortadan kaldırılması icin cerrahi tedavi oncelikli olarak duşunulur.
Tiroid kanserleri
Tiroid kanserleri ABD’nin verilerine gore tum kanserlerin %1’inden daha azını oluşturur.
Tiroid kanserlerinin %90-95’i follikuler hucrelerden koken alan iyi diferansiye tumorlerdir. Bu gruba papiller, folikuler ve Hurthle hucreli kanserler dahildir. Meduller tiroid kanseri tiroid kanserlerinin %6’sını oluşturur (bunların %20–30’u ailesel MEN Tip 2A ve 2B olgulardır). Anaplastik kanser ise cok agresif bir formudur.
Tiroid kanserleri arasında en sık gorulen papiller tiroid kanseridir. Prognozu oldukca iyi olan bir kanser tipidir. Ozellikle 40 yaşın altında, kadınlarda, capı 4cm’nin altında olduğunda ve tiroid bezinin dışına taşmamış ise tedaviden elde edilen sonuc cok iyidir (10 yıllık ortalama hayatta kalım %90’ın uzerindedir).
Tiroid kanserlerinin tedavisi tiroid bezinin tamamının alınması anlamına gelen total tiroidektomidir. Gerek duyulduğunda boyun lenf nodlarının da cıkartılması gerekir. Sıklıkla cerrahi tedaviden sonra radyoaktif iyot tedavisine ihtiyac duyulur.

[h=2]Ankara Genel Cerrahi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]