Sosyal fobi nedir? Tedavisi nasıldır?SOSYAL FOBİ NEDİR?
Genellikle topluluk icinde konuşurken, performans gosterirken ya da ikili ilişkilerde ortaya cıkan yoğun korku ve kaygı halidir. İnsanlar onunde başarısız, mahcup ve rezil olma ya da insanlar tarafından eleştirilme duşuncesi korku hali yaşamaya neden olur. Sosyal fobi yaşayanlarda karşılaşılan davranışlara ornek olarak;
“Ortamda başkası varken calışamama, yazamama,
Yabancılarla telefonla ya da yuz yuze konuşamama,
Toplum icinde yemek yiyememe, bir şey icememe,
Yetkili biriyle, ya da bir satıcıyla konuşamama,
Sahneye cıkamama, sunum yapamama, toplantılarda konuşamama,
Başkasıyla aynı duşuncede olmadığını soyleyememe,
Goz temasından kacınma,
Dikkatleri uzerine cekmekten rahatsız olma,
Eğlenceye, partiye gitme ya da davet vermekten kacınma” verilebilir.
Bu gibi durumlarda aslında diğer insanlar karşısında utanc duymaktan veya bu duygunun diğer insanlar tarafından anlaşılması ihtimalinden endişe edilir. Bu korku yuzunden de terleme, ağız kuruluğu, ellerin titremesi, yuz kızarması, kekeleme, ses kısılması ya da donup kalma gibi fiziksel belirtiler yaşanabilir.
Kişinin sosyal fobisi varsa hayatı bu korku ve endişeler yuzunden ciddi anlamda etkilenir. Sosyal fobi daha yaygın olarak toplum icinde pek cok farklı bicimde ortaya cıkabildiği gibi sadece belirli bir durumda da ortaya cıkabilir. Orneğin kişi kalabalık ortamlardaki her turlu aktivite karşısında kaygılanabilir ya da sadece kalabalık bir ortamda sunum yapacağı zaman, yemek yiyeceği zaman kaygılanabilir.
Sosyal Fobi sık gorulen bir rahatsızlıktır, yaşam boyu gorulme sıklığı % 3 – 13 arasında olup genellikle ergenlik doneminde başlar. Cekingen yapılı kişilerde sosyal fobi riski daha yuksektir.
Sosyo-ekonomik-kulturel yonden yetersiz olan kişilerde daha sık gorulmektedir. Ayrıca ailesinde sosyal fobi gorulen kişiler de risk altındadır. Ebeveynlerin aşırı koruyucu ya da reddedici tutumları, yuksek beklentileri cocukluk doneminde başarısızlık korkusu gelişmesine, yabancılar arasında hata yapma endişesi temelinin oluşmasına neden olmaktadır.
Kişi soyal ortamlarda kaygı yaşamaya başladığında aklından ceşitli duşunceler gecer. Orneğin: “yetersizim, kimse beni beğenmiyor, mukemmel olmak zorundayım, başarısız olacağım, kimseye korktuğumu belli etmemeliyim, cirkinim, şimdi anlayacaklar, benden hoşlanmıyorlar, sesim titreyecek vb.” Boylece bulunulan ortamı terk etme, korku duyulan yerlere gitmeme gibi sosyal fobiyi yaşatacak ortamlardan kacınılır. Mesela kişi iletişim sorunu yaşıyorsa istediği işe başvuramaz. Bircok kişi sosyal fobisi yuzunden kariyerinde ilerleyemediğini dile getirmiştir. Bu yuzden sosyal fobi hayatı her boyutta etkileyebilen ve ciddiye alınıp tedavi edilmesi gereken bir rahatsızlıktır.
Tedavisinde ilac kullanılabilir ve eş zamanlı psikoterapi uygulanır. Sosyal fobi tedavisinde bilişsel davranışcı yontemler etkilidir. Ayrıca gevşeme ve sosyal beceri eğitimleri de faydalı olmaktadır.
Uzm. Psikolog Semra Evrim


[h=2]İstanbul Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]