Smear kelime anlamı olarak yayma, suruntu anlamına gelmektedir.Vucudumuzda hucreler surekli yenilenmektedir. Bu yenilenme sırasında dokulen hucrelerden elde edilen suruntulerin (smear) sitolojik olarak incelenmesi işlemidir. İlk olarak 1940 yılında yunanlı bilim adamı George Papanicolaou tarafından uygulanmıştır ve onun adına itafen “PAP “testi olarakta bilinir.
Smear testi nasıl yapılır? Ağrılı mıdır?
Smear testi jinekolojik muayenenin bir parcası haline gelmiştir. Kesinlike ağrılı bir işlem değildir. Jinekolojik muayene sırasında spekulum ile rahim ağzı gozlendikten sonra ozel bir cubuk (smear fırcası, spatul, brush) ile rahimağzından suruntu alınır. Alınan suruntu bir lam uzerine yayılır ve sac spreyi veya alkol ile fikse edilir. “ince yayma” olarak bilinen bu yontemde hazırlanan materyal patoloji bolumune gonderilir ve incelenir. Bu yontem eskiden daha sık yapılmakla birlikte gunumuzde bircok hastane ve klinikte artık sıvı bazlı yontem kullanılmaktadır. Rahimağzından smear fırcası ile alınan suruntu ozel sıvı dolu kaplara konularak patolojik incelemeye gonderilir. İşlem genelllikle 1-2 dakika gibi kısa surede yapılır.
Smear testi yapılırken dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?
Smear testinin doğru olarak değerlendirilmesi icin hastanın son 24 saat icinde cinsel ilişkide bulunmamış olması gerekmektedir. Ayrıca son 72 saat icinde vajinal fitil, krem gibi tedaviler ile vajinal duş yapılmamış olması gerekir.
Adet kanamasının olduğu donemde smear almak uygun değildir. Smear testi genellikle adet kanaması bitiminden 10 gun sonra bir dahaki adet kanamasına kadar gecen surede almak en doğrusudur. Kanamalı iken hekimin uygun gormesi durumunda alınabilir.
Hamilelik doneminde smear testi yapılabilirmi??
Genellikle biz hekimlerin istediği planlı gebelik ve bu planlama oncesi tum rutin kontroller icinde smear testininde yapılmış olmasıdır. Her zaman bu mumkun olmadığı icin yakın zamanda yapılmış smear testi yok ise hamileliğin ilk uc ayı icerisinde smear testi yapılabilir. Hamileleik doneminde yapılmasının hicbir zararı yoktur.
Smear testinin onemi nedir??
Smear testi rahimağzı kanserleri yada tıbbi adı ile serviks kanserlerinin taramasında kullanılan bir yontemdir. Tum dunyada kadınlarda ureme sistemi ile ilgili en sık gorulen kanserler icinde rahimağzı kanseri (serviks kanseri) meme kanserinden sonra gelmektedir. Tarama testleri icerisinde meme kanseri taramasında mamografi, rahimağzı kanserlerinde smear testi guvenilirliğini kanıtlamıştır. Bir tek hucrenin anormalliği ile gelişen rahimağzı kanseri yıllar icinde gelişmektedir. Normallikten anormalliğe donuşum icerisinde hucresel değişiklikleri yakalamak smear testindeki ana amactır. Bu sayede kanser oluşmadan tedavi sağlanmış olur. Yani smear testi hayat kurtarıcıdır. Smear testi ile 1950’den yana rahimağzı kanser sıklığında %79 azalma olduğu tespit edilmiştir.
Hucresel değişiklikler dışında smear testi ile rahimağzındaki enfeksiyonlar hakkında da bilgi sahibi olunabilir ve buna bağlı tedavi duzenlenebilir. Ayrıca hormonal durum ve bunun rahimağzına etkisi hakkında bilgi sahibi olunur.
Smear testi kimlere, ne sıklıkla yapılmalıdır?
Serviks kanseri taraması ile kanser tam oluşmadan hucresel değişiklik aşamasında iken tespit edilmesi ve hastalığın ilerleyip yayılmadan onlenmesi nedeniyle tum kadınların taranması gerekmektedir.
Amerikan Kanser Derneği (ACS) ve Amerikan Obstetrisyenler ve Jinekologlar Birliği’nin (ACOG) hazırladıkları tarama klavuzlarına gore;
İlk tarama: 21 yaşında veya cinsel ilişki başlangıcından 3 yıl sonra
Kontrol aralığı: Her sene ya geleneksel ya da sıvı bazlı smear (Pap) testi. Birbirini takip eden uc testin de normal bulunduğu 30 yaş ustu kadınlarda 2- 3 senede bir.
Taramanın durdurulduğu sınır: Son 10 yıl icinde birbirini takip eden uc testinde normal bulunduğu 70 yaşındaki kadınlar (ACS klavuzunda gecen ) (ACOG klavuzuna gore ise ust sınır yoktur).
Rahimağzı kanserinin smear testi ile tarama programı ile ilgili araştırmalar yapılırken tarama programına alınan hastalar yuksek riskli ve duşuk riskli olmak uzere ayırılmış. Araştırmalara gore yuksek risk grubundaki hastalar serviks kanseri icin aday hastalardır.
Yuksek risk grubunda
• Human Papilloma Virus (HPV) enfeksiyonu olanlar
• Herpes Simplex Virus (HSV tip 2) enfeksiyonu olanlar
• Sigara icen bayanlar
• Cinsel yolla bulaşan hastalıkları olanlar
• Erken yaşta cinselliğe başlayanlar
• Kendisi ya da eşi cok eşli olan kadınlar
• Kotu hijyen
• Doğum kontrol hapı kullananlar
• Sosyoekonomik seviyesi duşuk olan kadınlar yer almaktadır.
Risk faktorleri arasında ozllikle HPV en onemli etkendir. Serviks kanseri tespit edilmiş hastaların %90 ve uzerinde HPV pozitifliği gorulmuştur. HPV aşısı ozellikle HPV enfeksiyonlarından korunmada geliştirilmiş onemli bir aşıdır. Doğum kontrol hapı kullanımı ile rahimağzı kanserleri arasındaki ilişki tam olarak bilinmesede suclanan nedenler arasında yer almıştır.
Sonuclar nasıl değerlendirilir?
Rahimağzından alınan suruntulerin sitolojik incelemesi ile elde edilen sonuclar farklı ekollere gore değerlendirilir. İlk olarak yapılan Papanicolaou sınıflamasıdır. Buna gore;
• Sınıf I: normal
• Sınıf II:Atipik İnflamasyon (iltihap)
• Sınıf III
isplastik hucreler (şupheli hucreler-hafif, orta, ağır)• Sınıf IV: Karsinoma insitu
• Sınıf V: Kanser
Bu sınıflama daha sonraki yıllarda Dunya Sağlık Orgutu ve Ulusal Sağlık Enstituleri tarafından değiştirilmiş, servikal sitolojik tarama icin yeni bir sistem geliştirmiştir. Bethesta sistemi olarak adlandırılan bu sistemde sonuclar şu şekilde değerlendirilir;
• Yeterlilik ( yeterli - yetersiz)
• Tanımlama
1. Normal – İntraepitelyal lezyon ve malignite acısından negatif
2. Epitelyal – glanduler hucre anomalisi
3. Diğer
Epitelyal hucre anomalisi olan hastalarda anormalliklerin sınıflaması;
• ASCUS—onemi bilinmeyen atipik hucreler
• ASC-H—onemi bilinmeyen yuksek dereceli atipik hucreler
• LSIL -- duşuk dereceli lezyon
• HSIL – yuksek dereceli lezyon
Glanduler hucre anomalisi sınıflaması;
• AGUS – atipik glanduler hucreler
• Adenokarsinom
Smear testinde anormallik olduğunda tanımlama “servikal intraepitelyal neoplazi ” yani CIN’dir . CIN I hafif displaziyi yani LSIL’a, CIN 2 ve 3 ise şiddetli displaziye HSIL’a eşittir.
Smear testi sonucu normal dışında gelen hastaların mutlaka hekimleri ile sonuclarını değerlendirmeleri, hekimlerinin onerileri doğrultusunda gerekli tarama ve tanı programına alınması gereklidir. Epitelyal ve/veya glanduler hucre anomalisi tespit edilen hastalarda mutlaka HPV tiplendirmesi yapılmalı ve hastanın kliniği ve hucre anormalliğinin tipine gore bir sonraki adım kolposkopi dediğimiz ileri tanı yonteminedir.
Smear testi ne kadar guvenlidir?
Rahimağzı ile ilgili patolojilerde tarama amacı ile yapılan sitolojik incelemeler en iyi incelemelerde bile %20 yanlış negatif sonuc veriri. Bunun anlamı smear sitoltojik olarak kotu olmasına rağmen %20 oranında normalmiş gibi sonuclanır. Yanlış sonuclandırma ise smear alınış şeklinin yanlışlığından patoloğun deneyimine kadar bircok faktor nedeniyle olur.
Kadınlarımıza onerim jinekolojik muayenelerini mutlaka yaptırmaları ve smear testini, sonuclarını hekimleri ile goruşmeleri, bu konuda bilgi sahibi olmalarıdır. Unutmayalım ki en onemlisi smear testinin hayat kurtarıcı olmasıdır.
[h=2]Antalya Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]