Derin beyin stimulasyonu, beynin derinliklerindeki milimetrik boyuttaki ozel alanların surekli uyarılması (DBS) anlamına gelmektedir. Bu işlem, bir beyin cerrahisi ameliyatı olup, beynin derin yerleşimli belli cekirdeklerinin duşuk voltajlı elektrik akımı ureten elektrodlarla uyarılması esasına dayanır. Bu cerrahi tedavi, parkinson hastalığı, esansiyel tremor, distoni gibi hareket bozukluklarında, kronik ağrı tedavisinde ve obsesif kompulsif, major depresyon gibi psikiyatrik hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır. DBS sayesinde beynin elektrik aktivitesi beynin ozel cekirdeklerinde kontrollu bir şekilde değiştirilebilmekte ve tedavi sağlanmaktadır; istenmeyen etkiler gelişirse de beyne zarar vermeden ve kalıcı etki bırakmadan sistemin cıkarılması mumkundur. Uygun hastalara uygulandığında, kaliteli hayat suresinin arttığı, ilaclara bağlı yan etkilerin azaldığı, mali yukun de onemli oranda azalıp hastaların konforlu hayat gecirmelerine onemli katkı yaptığı son yıllardaki calışmalarda ortaya konmuştur. Beynin derin duyusal ve hareket merkezi olan talamus’un (Thalamus) VIM cekirdeği, subtalamik cekirdek (STN), ve bazal ganglia adıyla anılan cekirdek topluluğunun bir kısmı olan globus pallidus interna (Gpi) halen tedavide hedef olan ana noktalardır.
Parkinson hastalığı Genellikle elli yaş sonrası erkeklerde daha sık gorulen noro-dejeneratif bir hastalık olup, beyinde dopamin adlı hormonu ureten beyin hucrelerinin olumuyle ortaya cıkar. Substantia nigradaki bu hucrelerin kaybolması hareketten sorumlu cekirdek kumesi bazal gangliaya yeterli dopaminerjik sinyalin ulaşmamasına neden olur ve bu durum da beyin kabuğunun uyarıcı etkisini azaltır ve titreme (tremor), harekette yavaşlama (bradikinezi) denge bozulması, adalelerde sertleşme (rijidite) gibi şikayetlerin ortaya cıkmasına neden olur. Parkinson hastalığında ilac tedavisi, L-dopa ve onu salgılatan ya da aynı etkiyi gosteren (agonist) ilaclardır. DBS cerrahisi ise ilac tedavisine iyi yanıt veren ancak ilacların yan etkilerini tolere demeyen, ciddi psikiyatrik hastalığı ve bunaması (demans) olmayan hastarda duşunulmelidir. DBS cerrahisi, uygun secilmiş hastalarda parkinson bulgularında ciddi oranda azalmayı ve hayat kalitesinde belirgin duzelmeyi sağlamaktadır.
Hasta secimi ve cerrahi oncesi prosedur Noroloji uzman doktoru tarafından ilk muayene ve değerlendirme ve sonrasında Levodopa ilac etkisinin, hasta ilac altındayken (ON zamanı) ve ilacsızken şikayetlerin değerlendirilmesi (OFF zamanı). Daha sonra cerrahiye uygun hastaların beyin cerrahisi uzmanıyla birlikte değerlendirilmesi ve detaylı beyin MR tetkiki yapılması ve noropsikiyatrik değerlendirme. Butun bulguların ve hastanın son olarak beyin cerrahisi, noroloji ve psikiyatri uzmanınca değerlendirilmesi ve cerrahi tedaviye karar verilmesi.
DBS cerrahi işlemi
Ozellikle son on yıl icinde MR teknolojisi ve norokılavuzlama tekniklerindeki gelişmeler milimetrik boyuttaki beyin ici cekirdeklerin 1 milimetreden az oranda sapmayla nişan alınmasını ve elektrodların cok daha guvenle beyin ici yerleştirilmesini (elektrod implantasyonu) sağlayabilmektedir. Cerrahiden once hastaya detaylı MR cekimi ve goruntulerin kılavuz yapacak makinaya yuklenmesi sağlanır ve uygun hedefler bu MR goruntuleri uzerinde uc boyutlu olarak belirlenir.
Cerrahi işlem sırasında hasta genelde lokal sedo-analjeziyle daha nadir durumlarda da genel anestezi ile uyutulur ve anestezi derinliği, hareketleri kontrol edebilmek ve titreme, sertlik gibi şikayetlerin kaybolduğunu anlamak ve hastayla konuşmak icin zaman zaman azaltılır. Kafatasında yarım santimetrelik bir burr hole yani delik acılarak uygun rotada (trajectory) 2 milimetrelik cubuk şeklindeki elektrod ilerletilerek uygun beyin cekirdeği nişan alınır ve doğru yerde olunduğu hem eş zamanlı MR goruntulerinden hem de norofizyolojik olarak mikroelektrod kayıtlarına bakılarak kontrol edilir. Mikroelektrod kayıtlama, her bir beyin cekirdeğinin ozel frekanslarda elektrik dalgası uretmesi prensibine dayanır ve uygun cekirdek icinde olunduğundan emin olunmasını sağlar.
Elektrod uygun cekirdeğe yerleştirildikten sonra diğer ucu enerji ureten Pil’e yani battery’ye bağlanır ve bu pil gogus bolgesinde cilt altına konarak kapalı bir sistem elde edilmiş olur. Pil ayarı dışarıdan kablosuz olarak yapılır.


[h=2]İstanbul Beyin Cerrahi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]