Osteoporoz tanısı nasıl konur?Kişinin hastalıklar ve risk faktorleri acısından sorgulanması (hastalık ve ilac oykusu, sigara, beslenme alışkanlığı, alkol kullanımı, menapoz yaşı ve menapoza doğal olarak mı yoksa cerrahi olarak mı girmiş? gibi sorularla), osteoporoz icin erken tarama yapıp yapmamız gerektiği konusunda bize bilgi verir. Kemik mineral dansitesi (KMD) DEXA yontemiyle olculur. Bu olcum acık alanda cekilir (MR gibi kapalı değil) ve olcum sırasında bir rontgen filminden bile cok daha duşuk radyasyon alırsınız; maksimum 15 dakika surmektedir. Ağrısızdır ve vucudunuza, derinize iğne dahil herhangi birşey yerleştirmeden olcum yapılır. KMD olcumu, 1-2 yılda bir tekrarlanır.
Olcum standart olarak bel ve kalcadan yapılır; buna gore T ve Z skoru belirlenir. T skoru; genc erişkin yaş grubuna gore kemik yoğunluğundaki standart sapma, Z skoru ise kendi yaş grubunuzdakilerin kemik yoğunluğuna gore sapmadır. Elli yaş uzerindekilerin KMD, sağlıklı genc erişkinlerin kemik yoğunluğuyla karşılaştırılır; yani T skoruna bakılır. Buna gore; genc erişkinlerinkinden daha az ise, kemik yoğunluğu duşuk demektir. Bunun derecesi: T skoru: -1’den buyukse normal (osteoporoz yok), T skoru: -1 ile -2,5 arasında ise osteopeni (kemik yoğunluğunda hafif azalma) ve T skoru: -2,5’dan daha da duşuk ise osteoporoz (kemik yoğunluğu azalma) var demektir. Ayrıca gelecekteki kırık riskini belirlemek icin, bazı risk faktorlerinin sorgulanmasıyla (FRAX) da gelecekteki kırık riskiniz ve buna bağlı ilac ihtiyacınız yine doktorunuz tarafından belirlenecektir. Doktorunuz ayrıca osteoporoz riskini belirlemek icin bazı kan testleri (tiroid fonksiyon testleri, paratiroid hormon seviyesi, erkekte testesteron seviyesi, vitamin D seviyesi gibi) ve omurga kırığı olup olmadığını değerlendirmek icin rontgen filmi isteyebilir.
Kemik yoğunluğu testi kimlere yapılmalı?
Yaygın olarak yapılan bir hata; menapoza yeni giren bir bayan, panik halde kemik yoğunluğunu olcturuyor; belki sonraki birkac yıl daha yaptırıyor normal olduğunu gorunce artık bu konudaki heyecan ve endişesinin yerini bir rahatlama alıyor ve sonraki seneler olcturmemeye başlıyor. Alması gereken artmış kalsiyum ve D vitaminini ihtiyacını da karşılamıyor. Emeklilik donemiyle birlikte egzersizden uzak, daha sedanter hayata geciyor. İşte tam da bu donemde osteoporoz kolayca gelişiyor. Bu nedenle kemik yoğunluğu testini:
-65 yaş ve uzerindeki tum kadınlara
-70 yaş ve uzerindeki tum erkeklere
-50 yaşından sonra kırığı olanlara
-65 yaşın altında postmenapozal ve risk faktoru varsa
- Risk faktoru olan 50-69 yaş arasındaki erkeklerde
-Yuksek riskli ilacları uzun sure kullananlarda KMD yapılması onerilir.
Peki kimlere osteoporoz tedavisi verelim?
Eğer kemik yoğunluğu olcumunuzde, T skoru ≤ -2.5 ve altında ise veya T skoru -1 ila -2.5 fakat kırık riski yuksek olanlara veya daha once vertebral veya kalca kırığı olanlara osteoporoz ilacına ilaveten kalsiyum ve D vitamini verilir.
Tedavide amac; KMD’nin arttırılmasının yanısıra kırıkların onlenmesidir.
Kadınlarda 50 yaş altında kalsiyum ihtiyacı 1000mg/gun iken 50 yaş uzerinde 1200mg/gun iken erkeklerde 70 yaş oncesinde gunluk gereksinim 1000mg iken 70 yaşindan sonra 1200mg kadardır.
240 mL sut = 300mg
180mL yoğurt = 300mg
30mL 1 kibrit kutusu peynir = 200mg
240 mL sıkma portakal suyu = 300mg
Vitamin D ihtiyacı da 50 yaş altındaki kadın ve erkeklerde 400-800 IU iken 50 yaş ustunde 800-1000 IU’dir.

[h=2]İstanbul Dahiliye uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]