Dişlerdeki capraşıklığın buna ek olarak cene,yuz ve dişlerdekii uyumsuzlukların duzeltilmesini sağlayan bilim dalına''ortodonti''denir.Bu alanda eğitim almış uzman diş hekimine ise ''ortodontist'' denir.

Ortodontik tedavi yontemleri ile duzeltilen sorunlar

Dişlerdeki Capraşıklıklar

Dişler arasındaki boşluklar

Cene ,yuz ve dudak uyumsuzlukları

Kapanış bozuklukları


Neden Ortodontik Tedavi?

Capraşık ve uyumsuz dişler estetik gorunum başta olmak uzere birtakım sorunlara neden olabilmektedir.Dişlerdeki capraşıklık dişlerin aralarının temizlenmesini zorlaştırır.Bu nedenle curuklere ve dişeti hastalıklarına eğilim artar.Dişler duzgun kapanmadığında,cene kaslarında ve cene ekleminde birtakım sorunlar oluşabilir.On bolgedeki dişlerin fazla ileride olması hem estetik soruna neden olur hem de kapanış sırasında dudak ve damakta travmaya ve konuşma bozukluğuna neden olabilir.Ortodontik tedavi ile fizyolojik ve estetik tum sorunlar duzeltilir ve kişinin yaşam kalitesi artmış olur.

Ortodontik tedavi en iyi cocuklarda başarılı olmasına rağmen, gun gectikce yetişkinler de ortodontik tedaviden yararlanmaktadır.Cocuklarda, tedaviye başlamadan once yeterince diş cıkmasını beklemek gerekli olabilir.


Ortodontik sorunların sebepleri


1.Beslenme Bozuklukları: Yeterli beslenemeyen kişilerde, cene ve yuz yapısında hacimsel kuculme meydana gelecek ve normal hacimdeki dişler kucuk cenelerde gerekli yeri bulamayacakları icin capraşıklıklar, rotasyonlar (donme), hatta gomukluk olguları gorulecektir.

2.Ağızdan Nefes Alma: Kronik iltihaplar ve benzeri nedenler,uzun sure devam ederse bademcikler aşırı derecede buyuyebilir. Bu durumda solunum yolları daralır ve nefes alma gucluğu meydana gelir. Bu gucluğu yenebilmek ve o bolgedeki hava geciş yolunu genişletebilmek amacıyla cocuk alt cenesini ve buna bağlı olarak dilini one alma zorunluluğu duyar. Bu durum, uzun sure devam edecek olursa alt cenenin one doğru konumu yerleşir. Dil on dişler arasına girer ve dişlerin surmelerine engel olursa acık kapanış meydana gelir. Hasta burundan nefes alamıyor ise ,ust cenenin buyume potansiyeli uzerinde negatif etki oluşabilir.


3.Parmak Emme: Yeni doğmuş bir bebekte oldukca gelişmiş bir emme mekanizması vardır. Emme icgudusu tatmin edilmemiş bir bebek, bu ihtiyacını gidermek icin bazı alışkanlıklar edinir. Anne sutu ile 9-18 ay beslenen cocuklarda coğunlukla bu alışkanlık gorulmez.
Yapılan araştırmalar parmak emmenin yaşamın ilk birkac haftasında aclığa bağlı olarak geliştiğini gostermiştir. Dişlerin surmeye başladığı donemde lokal iritasyonlardan doğan ağrı, parmak emme yoluyla giderilebileceğinden bu alışkanlığın dişlenmeye yardımcı olduğu duşunulebilir. Parmak emme yaşla azalır.


Parmak emmenin nedenleri:

· Ani olarak anne memesi veya biberondan kesilme
· Bebek beslenirken emmesini cok kısa surede sonlandırmak
· Bebeğin beslenmesini uzun aralıklar olacak şekilde değiştirmek
Parmak emme alışkanlığında erken donemde hic onlem alınmaz. Bu devrede alışkanlığı onlemek, cocuğun fizyolojisini etkileyeceği icin zararlıdır.


Parmak emme alışkanlığının tedavisi icin kesin bir yaş soylenemez. Uygun zaman ayarlanması her cocuk icin ayrı ayrıdır. Alışkanlığın derecesi, cocuğun gecmişi zaman ayarlanmasını etkiler. Genel olarak parmak emme 3.5 yaşından sonrada devam ediyor ise tedavisine başlanmalıdır.


Bu alışkanlığı surduren cocukta, emilen parmağa ve sayısına gore etki alanında bulunan alt ve ust dişlerde yer değiştirmeler ve kapanış duzensizlikleri gorulecektir.


4. Yalancı Emzik: Fizyolojik ozellikleri olan bir emziğin 1.5 yaşına kadar emilmesi zararlı değildir. Hatta cocuğun parmak emme gibi kotu bir alışkanlık edinmesini onleme yonunden yararlıdır.Yalancı emzikler surekli olarak kullanıldıkları zaman, etki alanları icindeki dokulara uzun sureli anormal etki yapacağı icin o bolgelerde duzensizlik ve ceşitli kapanış bozukluklarına neden olmaktadır.

5. Yatış Şekli: Yatış şekli, coğunlukla alt cenenin yatma sırasındaki konumunu belirler. Bu da bize alt cenenin ortalama gunde 8 saat hangi konumda olduğu hakkında bilgi verir.


Orneğin yuzu koyun yatan bir cocuk ile sırt ustu yatan bir cocukta alt cenenin konumu farklıdır. Uyurken surekli aynı tarafa yatıp elini veya yumruğunu yuzu ile yastık arasına koyma alışkanlığı olan kişilerde o tarafta yuz devamlı bir basınc altında bulunacağı icin ortodontik problemler cıkabilir.


6. Diş sıkma, tırnak yeme, kalem ısırma, dudak ısırma gibi kotu alışkanlıklar.
7. Sut dişlerinin erken kaybı.
8. Dişeti problemlerine bağlı diş duzensizlikleri.
9. Diş kaybına bağlı olarak meydana gelen duzensizlikler.
10. 20 yaş dişlerinin ondeki dişleri sıkıştırmasına bağlı duzensizlikler.
11. Genetik olarak yatkınlık.
12. Hormonal duzensizlikler, sistemik hastalıklar.
Tedavi Yontemleri:


1-SABİT ORTODONTİK APAREYLER
Diş uzerine yapıştırılan braketler ile yapılan tedavi şeklidir. Braketler metal yada porselenden olabilir. Diş rengindeki porselen braketler estetik olarak hicbir rahatsızlık vermezler.


2-HAREKETLİ ORTODONTİK APAREYLER
Basit tedaviler hareketli apareylerle ( temizlemek icin cıkarılabilen plak) yapılabilir.Dişe hafif baskı yapmasını sağlayan narin telleri ve yayları vardır.


3-CENE ORTOPEDİSİ: cenelerin yuze veya birbirine gore bozulan ilişkilerini ozel araclarla duzeltmeyi amac edinen bir ortodonti alanıdır. Coğu zaman ortopedik tedavi (cenelerin uyumu sağlanır) ve ortodontik tedavi (dişlerin kapanış uyumu sağlanır) birlikte yurutulur.

4-ORTOGNATİK CERRAHİ
Ortodontik veya ortopedik tedavi ile duzeltilemeyecek durumlarda ortognatik cerrahiye başvurulur. Cene ve yuzde oluşan bozukluklar doğuştan yada kaza ve hastalıklara bağlı olarak sonradan ortaya cıkabilmektedir. Cenelerin birbirine ve yuze gore uyumsuzluğu hastalarda hem estetik hem de fonksiyonel rahatsızlıklara yol acmaktadır. Gelişen ustun teknoloji ve cerrahi teknikler ile bu bozuklukların duzeltilmesi sağlanabilmektedir.


5-INVISALIGN:
braketler olmadan, şeffaf plakların kullanımıyla dişlerin duzeltimini sağlayan bir tedavidir. Bu yaklaşımda 2-4 hafta arasında değişen, yaklaşık olarak toplam 10-12 adet şeffaf plak kullanımı soz konusudur. Bu plakaların gozle gorulmesi ve fark edilmesi zordur. Bu yaklaşım ozellikle erişkin hastalar icin idealdir. Şeffaf plaklar istenildiğinde cıkartılabilip temizlenebilmektedir.
İnvisalign tekniğinin uygulanabilmesi icin cok şiddetli bir iskeletsel problemin ve capraşıklığın olmaması gerekir



6-Lingual Braketleme:braketlerin dişlerin on yuzeyi yerine, arka yuzeyine yapıştırılması suretiyle onların tamamen gorunmez olmasını sağlayan bir tekniktir.buyumeyi tamamlamış tum genclerde ve ozellikle de erişkin hastalarda uygun bir tedavidir. Cocuklarda diş surmeleri devam etmesi dolayısıyla braketleri yapıştırmak sorun olacağından tercih edilmez.


ORTODONTIK TEDAVINIZ SIRASINDA DIKKAT ETMENIZ GEREKENLER


ortodontik tedavi goren insanların ağız hijyenine daha fazla dikkat etmeleri gerekir. Braket takılı olan dişlerde daha fazla yiyecek birikimi olur. Eğer dişlerden ve braketlerden plak temizlenmezse diş eti hastalığı, curume ve kotu nefese yol acarlar.


Yumuşak uclu diş fırcası kullanımı : yumuşak uclar catlak ve koşelere ulaşmakta orta ve sert uclardan daha başarılıdırlar ayrıca dişetlerini rahatsız etmezler.Ozel ortodontik fırcaların kullanılması da yararlı olur.


Diş İpi kullanımı:Gunde en az 1 kere diş ipi kullanın. Braketler varken diş ipi kullanmak mumkun gozukmese de, bu hem kolayca yapılabilir hem de gereklidir. Tellerin ve dişeti cizgisinin arası icin ozel diş ipleri vardır. Braketler ilk takıldığında, diş ipi kullanım teknikleri diş hekiminiz tarafından gosterilebilir. Eğer doğru yaptığınızdan emin değilseniz diş hekiminize danışabilirsiniz.


İnterdental fırca kullanımı: Ağız hijyeninizi sağlamak icin size yardımcı olacak diğer bir yardımcı materyal ise interdental fırcadır.


Duzgun Beslenme:Braket takarken curuk yapabilecek besinleri yemeden iki kere duşunmek gerekir. Brakete zarar verebilecek besinlerden de uzak durmalısınız. Braketlerin devamlı kırılması tedavi suresini uzatıcı bir etkendir. Sert ve yapışkan yiyeceklerden uzak durun. Karamel, şeker, sakız vs. brakete zarar vererek tel ve aralıkların icine kacabilirler. Yiyecekler orada sıkıştıklarında curuk yapan bakterilerin beslenmesi icin yeterince şeker sağlarlar.Elma, havuc gibi sert yiyecekler bıcakla kesilerek yenmelidir. Yoksa braketlerin kırılmasına neden olabilirler.Ozellikle kabuklu ve sert cerezler braketlerin kırılmasına sebep olabileceği icin bunların tuketilmesinden kacınılmalıdır.
Amerikan Ortodontistler Derneği cocukların 10 yaşından once ortodontik gozleme girmesini tavsiye eder. O yaşlarda yeterince kalıcı diş cıktığından, olası sorunları gormek mumkundur. Ama butun kalıcı dişler cıkana kadar beklememelisiniz. Ortodontik tedaviye erken yaşta başlamanın bir cok avantajı vardır.


Yetişkinler İcin Ortodonti:


Ortodontik tedavi sanıldığı gibi sadece cocuklarda değil, aksine her yaşta uygulanabilen bir tedavidir. Sağlıklı dişeti ve kemik yapısına sahipseniz ortodontik tedavi herhangi bir yaşta yapılabilir. Ozellikle dişlerdeki duzeltim sonrası değişen gorunum, kişinin kendine guvenini kazanmasını ve rahatlıkla gulumsemesini sağlayacaktır.



Yukselen diş sağlığı bilinciyle yetişkinler de artan sayılarla ortodontik tedavi gormektedirler. Fakat yetişkin tedavisi daha karışıktır ve bazen bir sorunu gidermek icin birden fazla uzman gerekebilir.


Erişkin hastalar estetik nedenlerle metal braketlerin kullanılmasını istemediğinden metal braketler yerine seramik braketler tercih edilir. Diğer alternatifler ise braketlerin dişlere arkadan yapıştırılması (lingual ortodonti) veya invisalign/orthoclear gibi şeffaf dişleri duzeltici plakların uygulanmasıdır.



[h=2]İstanbul Diş Hekimi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]