"Meme kanseri konusunda bilincli ve erken tanı programlarına katılmış olan kadınlar, uygun ve hassas bir tedavi ile odullendirilmelidirler; ağır ve sıklıkla kabul gormeyen tedavilerle cezalandırılmamalıdır." U.Veronesi

Meme kanseri tedavisinde eskiden memenin tamamını alarak hastalığı tedavi ediyorduk ama hastayı bir anlamda ozurlu bırakıyorduk. Hastalıklar tedavi oluyor ama hastalar mutsuz oluyordu…

Meme kanseri nedeniyle memesini kaybeden hastalar icin, son yıllarda umut verici gelişmeler soz konusudur. İster yeni meme kanseri olan, isterse daha once meme kanseri nedeniyle memesini kaybetmiş hastalarda , artık yeniden meme oluşturmak zor değildir.

Meme Kanseri gibi bir moral bozucu bir durum, onkoplastik cerrahi sayesinde artık moral bozucu olmaktan kurtulmaktadır.

Ozetle, modern meme cerrahisinde artık meme kaybına yol acmadan meme kanserini tedavi etmek asıl amactır.

Kadında Meme Kaybının Yarattığı Sorunlar ve Cozum Onerileri

Meme kanseri kadınlarda gorulen tum kanserlerin ucte birini oluşturmaktadır. Amerika Birleşik devletleri’nde 85 yaşına kadar yaşayan her 9 kadından birinde hayatlarının bir doneminde meme kanseri gelişeceği ongorulmektedir. Gorulme sıklığı nedeni ile meme kanseri bir halk sağlığı sorunu olarak kabul edilmiş;erken tanı icin mamografi (meme filmi) ve ultrasonografi gibi tarama yontemleri geliştirilmiş, halkı bilinclendirme programları (riskli grupların anlatılması,kadının kendi kendini muayene etmeyi oğretme vb) oluşturulmuştur. Bunlara paralel olarak meme kanserinin erken donemde yakalanma olasılığı yukselmiştir.

Gunumuzde meme kanserinin tedavisinde de onemli değişiklikler olmuştur. Hastaların buyuk bolumunde hastalığın erken evrelerde yakalanması,radyoterapi ve kemoterapi yontemlerinde kaydedilen gelişmeler sonucunda, onceleri uygulanan geniş ameliyatlar yerini daha fazla meme derisi (meme derisi koruyucu) ve meme dokusu (meme koruyucu) korumaya yonelik ameliyatlara bırakmıştır. Ayrıca dunyada değişen değerler sistemine paralel olarak , hekimlerin ilgisi meme kanserini tedavi etmenin yanı sıra, hastaların yaşam kalitesini korumaya ve hatta yukseltmeye yonelmiştir.

Butun kanserlerin cerrahi tedavisinde olduğu gibi meme kanserlerinde de temel amac tumorlu dokunun temizlenmesi ve hastanın hayatının kurtarılmasıdır. Diğer organ kanserlerinden farklı olarak, meme kanserli hastaların sıkıntısı,sadece kanser tanısının yarattığı sorunlar değildir. Memenin ameliyatla alınması (mastektomi) coğu kadında ağır psikolojik etkilere sebep olabilmektedir. Meme kaybı sonrası kadınlarda, sıklıkla depresyon ve başka duygulanım bozuklukları, cinsel istek kaybı, beden algılamasında bozulma, dişilik ozelliklerini kaybetme korkusu, hastalığın tekrarlamasına ilişkin endişeler, uygun giysi bulmada gucluk ve sutyen şeklinde dışardan uygulanan meme protezlerinin yarattığı sıkıntılar gibi bir dizi psiko-sosyal sorunlar gozlenmektedir. Yaşamın kırılma noktasının bu kadar yakınında olduğunu ansızın gormek,cok yonlu sorunlarla baş edebilmek ve "hayatı yaşamaya değer kılmaya" calışmak coğu zaman kadınları daha duygusal ve daha kırılgan hale getirmektedir. Sorunu dillendirmek ve cozum aramak, "karımı bu haliyle de kabul ediyorum" diyen eşlerin,"hayatını bıraktı memesinin peşine duştu " diyen yakın cevrenin ve "2 yıldan once meme yapılmaz hanım" diyen bazı hekimlerin capını daralttığı dairede, neredeyse imkansız hale gelmektedir. Kadının neyi,nasıl istediğini keşfetmeyi,kendini tanımayı ve cevreyi daha sağlıklı algılamasını sağlayacak psikiyatri desteği onerisi ise,coğu zaman hem yakınları hem de hastanın kendisi tarafından geri itilmektedir.

Bu sorunlarla karşılaşacağını bilen,tahmin eden ya da duyan bir grup kadın memesini feda etmemek icin cerrahı ile pazarlık yapmaktadır. Meme kaybına karşı talep edilen ameliyat şekli, memenin bir bolumunun korunarak (meme koruyucu cerrahi) kanserli dokunun cıkarılmasıdır. Ancak bu her zaman mumkun olmamakta,memenin tamamının alınması kacınılmaz hale gelmektedir. Bu kritik noktada cerrahi ,kaybedilen memenin yerine yeniden meme yapılması imkanını sunmaktadır.

Mastektomi sonrası meme rekonstruksiyonu (kaybedilen memenin yeniden yapılması,meme onarımı) adı verilen bu işlem kime, ne zaman ve nasıl yapılmaktadır, sakıncaları var mıdır?

Gelişmiş ulkelerde meme kanseri, icinde genel cerrahi, medikal ve radyasyon onkolojisi uzmanlarının yanı sıra onkoplastik cerrahların da bulunduğu bir ekip tarafından tedavi edilmektedir. Bu ekip ameliyat oncesi hastayı değerlendirip ve her bir hasta icin en uygun tedavi seceneğini belirlemektedir.

Meme onarımı uzerinde oldukca tartışılan ve araştırma yapılan konulardan birisidir. Onarımın, meme tumorunun doğal biyolojik seyrini değiştirebileceği, ek cerrahi girişimlerin bağışıklık sistemini zayıflatarak nuks oranlarını arttırabileceği ve nukslerin saptanmasını engelleyebileceği tartışmaların merkezindeki sorular olmuştur. Genel cerrahi ameliyatlarında yapılan değişiklikler (daha sınırlı cerrahi ve meme derisinin korunması), onarım yontemlerinin gelişmesi,meme kanserinin biyolojik seyrinin daha iyi anlaşılması ve hangi hastaların anında veya gec meme onarımı icin uygun olduğunun daha iyi belirlenmesi ile, onceki yıllarda meme rekonstruksiyonuna karşı yoneltilen eleştiriler giderek azalmıştır.

Meme onarımı yukarda sıralanan psikolojik bozuklukları azaltmakta ve hastaların ruhsal durumlarını guclendirerek hastalıkla daha iyi mucadele etmelerini sağlamaktadır. Bir araştırmada, tekrar meme yapımı uygulanan hastaların %76’sının, yapılan rekonstruksiyonun kendilerine hastalıkları ile mucadelede yardımcı olduğunu ifade ettikleri bildirilmiştir.

Meme onarımı yapılacak hastaların secimi

Genel olarak mastektomi yapılacak ya da daha onceden mastektomi uygulanmış olan her kadın potansiyel adayıdır. Ancak, mastektomi sırasında tekrar meme yapımı ameliyatlarını erken evre tumoru olan hastalara uygulamak yonunde genel bir eğilim mevcuttur. Diğer hastalarda, bu ameliyatın en azından daha ileri bir tarihte gundeme alınması, bircok cerrah tarafından daha akılcı bir yaklaşım olarak kabul edilmektedir. Burada tedavi ekibine duşen gorev hastalara ameliyatları hakkında ayrıntılı bilgi vermek ve secimi hastaya bırakmaktır. Hastaları icin zorlayıcı bir tutum icerisine girmek, ileride oluşabilecek sorunlar sırasında hastanın pişmanlık duymasına ve hekimini suclamasına neden olabilecektir. Hekim hastanın gereksinimlerini ve arzularını iyi anlamalı, hastanın ruhsal durumunu, tumorun evresini ve rekonstruksiyon olasılıklarını da goz onunde tutarak bir karar vermelidir.

Onkoplastik cerrah rekonstruksiyona aday olan hasta ile uzun ve ayrıntılı bir goruşme yapmalı, var olan rekonstruksiyon seceneklerini, bunların avantaj ve dezavantajlarını ve olası yan etkilerini (komplikasyonlarını) acıklamalıdır.Ceşitli şekil ve fotoğrafların gosterilmesi hastanın yapılacak işlemi daha iyi kavramasına ve beklentilerinin daha gercekci olmasına yardımcı olacaktır. Ameliyata karar verdikten sonra hasta ve ailesiyle ikinci bir goruşme yapmak sıklıkla faydalıdır. Rekonstruksiyon sonrası hasta memnuniyetini belirleyen onemli faktorlerden birisi de, hastanın rekonstruksiyon icin duyduğu isteğin yoğunluğudur. Bu nedenle hastanın ameliyatı başkalarının etkisi altında kalmadan istediğinden emin olunmalıdır. Rekonstruksiyon yontemi ayrıntılı olarak aktarıldıktan, alınabilecek iyi sonucların neler olduğu anlatıldıktan ve olası komplikasyonlar acıklandıktan sonra bile, gercek dışı beklentiler icerisinde olan hastaların ameliyat edilmesinden kacınılmalıdır.

Ne yapılabilir?

Ameliyat oncesi değerlendirmede hastanın memesinin alınmasına karar verildi ise anında tekrar meme yapılabilir mi ?. Bu sorunun cevabı teknik olarak evettir

Ozellikle meme derisinin korunduğu mastektomi (skin sparing mastektomi) yonteminde , memenin alındığı sırada yeniden meme yapılması işlemi teknik olarak cok daha kolay hale gelmiştir.

Yapılan cok sayıda araştırma, anında rekonstruksiyonun guvenlikli bir yaklaşım olduğunu desteklemiştir . Anında yapılan ameliyatın ,hastanın psikolojik olarak daha az etkilenmesinin yanı sıra, teknik olarak da daha iyi estetik sonuc verir;tek ameliyat ve tek anestezi hem ameliyat travmasını azaltır hem de maliyeti duşurur

Bu ameliyatın yapılma sıklığı hastanın yaşı, girişimin yapılacağı merkez ve onkolojik cerrahın meme onarımına bakış acısı ile doğrudan ilişkilidir . Koltuk altı lenf bezlerinde metastaz olması , anında rekonstruksiyon icin bir engel değildir,ancak metastaz varlığı bu hastalara radyoterapi gerekebileceği ihtimalini oluşturur. Onarım yontemi ne olursa olsun, onarım yapılmış bolgeye uygulanan radyoterapi yara iyileşmesinde bazı sorunların oluşmasına ve estetik acıdan istenmeyen sonucların ortaya cıkmasına neden olabilmektedir. Ayrıca kontrolsuz diyabet veya yuksek tansiyon, ileri kalp –damar hastalıkları, şişmanlık, ağır sigara tiryakiliği, bağ dokusu hastalıkları gibi dahili hastalıkların varlığında tekrar meme yapımı ameliyatlarının gec

Rekonstruksiyonun zamanlaması oldukca onemlidir. Doğru tercihin yapılması, plastik cerrah ile hasta arasındaki ve tedavi ekibinin diğer uyeleri, ozellikle de onkolojik cerrah arasındaki iletişime ve doğru bilgi alışverişine bağlıdır

Tekrar meme yapımı ameliyat yontemleri

Mastektomi sonrası ideal bir meme rekonstruksiyonu yontemi aşağıdaki ozellikleri taşımalıdır:

• normal meme gorunumunde ve dokusunda bir meme oluşturulabilmeli;

• diğer meme ile simetri sağlanabilmeli;

• uzun donemde kalıcı sonuclar elde edilebilmeli;

• kemoterapi ve/veya radyoterapi uygulamalarında herhangi bir gecikmeye yol acmamalı;

• gerek mastektomiden hemen sonra, gerekse gec donemde uygulanabilir olmalı;

• hastaya ilave riskler getirmemeli, eğer getiriyorsa bu riskler kabul edilebilir duzeyde olmalıdır.

Aday bir hasta icin secilebilecek cok sayıda cerrahi secenek mevcuttur. MSMR yontemleri genel olarak iki başlık altında toplanabilirler : protez ve hastanın kendi dokuları (otojen dokular) ile yapılan onarımlar . Ameliyat şeklinin seciminde,onarımın ne zaman yapılacağı, hastanın genel sağlık durumu, yaşı, vucut ozellikleri, yapılan mastektominin ozellikleri, radyoterapi uygulanıp uygulanmadığı, diğer memenin durumu, hastanın tercihleri ve plastik cerrahın alışkanlıkları gibi bircok faktor rol oynar .

Meme kucultmesi yapılarak tumorun alınması

Buyuk memeli kadınlarda gelişen meme kanserlerinde aynı anda hem meme kanserini almak ve her iki memeyi de ideal olculere kuculterek hastayı ameliyathaneden mutlu cıkarmak mumkundur.

Hastalar bu yontemle hem kanser ameliyatlarını olurken, yıllardır buyuk meme nedeniyle yaşadıkları sorunlardan (meme ağrısı,sırt ağrısı, omuz ağrısı, hareket kısıtlılığı,meme altında gecmeyen pişikler,omurga eğriliği riski v.b.) kurtulmaktadırlar.

Protez kullanılarak yapılan meme onarımı

Silikon meme protezleri jel ve ici serum fizyolojik (tuzlu su) ile doldurulan olmak uzere başlıca iki tiptir. Her iki protez tipinde de dış yuzey silikon bir ceperden oluşmakla birlikte icerik farklıdır. Hastanın durumuna gore doğrudan protez yerleştirilerek onarım yapılabildiği gibi,once goğus duvarındaki yumuşak dokuları genişletmek icin "doku genişletici "adı verilen balon yerleştirilir,bilahare bu balon cıkarılarak yerine kalıcı protez konur. Protezi ile meme onarımı,ameliyat suresi kısa ve teknik olarak gorece basit bir yontemdir . Bu ameliyat ile vucuda yabancı bir cisim yerleştirilmektedir. Bu tur onarımlarda enfeksiyon (% 1 oranında), dıştaki silikon ceperin yırtılması ve bunun sonucu ortaya cıkabilecek silikon sızması ya da protezin sonmesi gibi sorunlarla karşılaşılabilir. Bu yontemin diğer bir sakıncası ,silikon protez cevresinde sert doku gelişmesi halinde memenin yeterince doğal olmamasıdır.

Hastanın kendi (Otojen) dokuları ile meme onarımı

Hastanın kendi dokuları ile yapılan meme onarımı , ozellikle silikon uzerinde ortaya cıkan şuphelerden dolayı artış gostermiştir. Bu tip onarımlar daha karmaşık ve tecrube isteyen ameliyatlardır.Otojen doku olarak sıklıkla sırt ve karından hazırlanan dokular kullanılır.Bunlar;

1. Sırt yan tarafındaki kas (latissimus dorsi kası) ve uzerindeki deri kullanılır.Bu takdirde sırttaki ameliyat izi sutyen altında gizlenir. Kasın kullanılmasının vucuda herhangi bir zararı yoktur. Nispeten kolay bir ameliyattır.

2. Karın alt bolumundeki deri ve deri altı dokusu ,karın on duvarındaki kaslardan birisi (transvers rectus abdominis kası –TRAM-) kullanılarak saplı veya serbest olarak (serbest doku aktarımı-mikrocerrahi) meme bolgesine taşınır. Bu ameliyat sırasında hastaya aynı zamanda estetik karın ameliyatı da yapılmış olur. Bu ameliyat yukarıdakine oranla daha karmaşıktır ve tecrube gerektirir.

Otojen dokular icerik olarak meme dokusuna daha cok benzerler. Bu ozellikleri sayesinde, otojen doku ile yapılmış memenin fiziksel davranışı doğal memeye daha cok benzerlik gosterir, duyu hissi de daha iyi oluşmaktadır. Ameliyat sonrası donemde, izlerin solması ve kullanılan dokuların yumuşaması ,zamanla memnuniyet duygusunu arttırır. Otojen dokular ozellikle kilo alıp vermelere normal meme gibi yanıt verirler. Bunun sonucu, onarım sonrası aşırı kilo alma ya da verme durumunda iki meme arasında asimetri gorulmez.

Meme başı onarımı

Tekrar meme yapımı ameliyatları, meme başı onarımı ile tamamlanır.Bu işlem icin ayrı bir ameliyat gerekir.Meme ucu ,bolgedeki dokulardan yapılır.Cevresindeki koyu renkli alan icin doğme yapılabildiği gibi,karşı meme başından ya da kasıktan alınan serbest deri kullanılabilir.

Sonuc olarak, gunumuz plastik cerrahi ve onkoplastik cerrahi ameliyat teknikleri kaybedilen memenin anında veya daha sonraki herhangi bir donemde yeniden yapılmasına imkan sağlamaktadır.

Onkoplastik cerrahi acısından,uygun hastanın ve cerrahi yontemin secilmesi ve doğru zamanda uygulanması başarılı onarım icin temel ilkedir ve bu da onkoplastik cerrahın hasta ve tedavi ekibi iyi iletişim kurabilmesi ve işbirliği yapabilmesi ile mumkundur.

Meme kanseri tanısı almış bir hastanın, mastektomi ameliyatı sırasında ya da hayatının herhangi bir doneminde meme onarımı seceneğinden haberdar edilmesi ve bu konuda bilgilendirilmesinin kadın acısından onemli olduğu bir gercektir. Anında onarım icin plastik cerrahın "meme kanseri tedavi ekibi"ne dahil edilmesi , gec onarım icin hastanın plastik cerrahi ile birlikte değerlendirilmesi,hastanın bilgi sahibi olması ve karar vermesi acısından onemlidir.




[h=2]Bursa Genel Cerrahi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]