Olumsuz duygular birer sinyaldirGunluk hayatta yaşadığımız bircok duygu vardır. Sevgi, mutluluk, uzuntu, korku, ofke, kaygı vb. Bu duygulardan bazıları yaşamak istediğimiz pozitif olarak değerlendirilen duygular iken, bazıları da yaşanmak istenmeyen duygulardır. Aslında yaşadığımız tum duygular deneyimlerimizin bir parcasıdır. Uzuntu olmadan neşe, ofke olmadan sakinlik ve korku olmadan cesaret duygularını yaşayamayız.
Olumsuz olarak değerlendirdiğimiz bircok duygu vucudun ihtiyaclarının sinyalleridir. Aclık hissi nasıl bizi yemek yemeye sevk ediyor ve bu ihtiyacı gidermeye yoneltiyorsa, olumsuz duygular da karşılanamayan bir ihtiyacın varlığını ve bu ihtiyacın giderilmesi icin caba gosterilmesi gerektiğini belirtir.
Kaygı, gelecekte olabilecek olası risklere karşı dikkatli olmamızı ve risklerle ilgili onlem almamızı sağlar. Eğer kaygı olmasaydı, karşılaşabileceğimiz risklerle ilgili herhangi bir tedbir almazdık. Sınav kaygısı olmayan bir oğrencinin ders calışma konusunda caba gostermediği veya gelecek kaygısı taşımayan cırcır boceğinin kış icin hazırlık yapmadığı gibi. Kaygı bizi tedbir almaya yonelten onemli bir duygudur.
Kalp kırıklığı, kalbimizde daralma, sıkışma ve buyuk bir acı hissi şeklinde yaşanır. Oyle buyuk bir acı ki bu, kalp krizi ile benzer ozellikleri gosteren ağır bir acıdır. Boyle bir durumda acının hafiflemesini veya yok olmasını isteriz ama zihnimiz bunu istemez. Zihnimiz, acıyı aklımızda tutmamızı ve kimin, neyin bu acıya sebep olduğunu hatırlamamızı ister. Aklımız bunu ister cunku bizi korumaya calışır. Yaşadığımız deneyim ne kadar acı verici olursa, aklımız unutmamamız icin o kadar caba sarf eder. Kalp kırıklığı da bu misyonu ustlenen bir duygudur.
Uzuntu, acı ve / veya kayıplara verilen sağlıklı duygusal tepkidir. Hayatımızda acı veren bir şeyin olduğunun gostergesidir. Bu herhangi bir kayıp da olabilir, duygusal yaralanma da. Uzuntu, kişinin kendine ve başkalarına karşı ozenli ve şefkatli davranılması gerektiğini fark ettirir ve normal yaşantıya donmeyi kolaylaştırır. Uzuntu, yakınlarımızın şefkatine ve desteğine ihtiyac duyduğumuza dair bir sinyaldir. “Ben uzgunum, desteğe ihtiyacım var. Benim yanımda olun” mesajıdır.
Korku, beynimiz bir tehdit algıladığında, tehlikeye odaklanmak ve tehlikeden kacmak icin vucudun ihtiyac duyduğu enerjiyi vucuda sağlar. Maymunlarda yapılan bir araştırmada korkuya yol acan hormon işlevsiz hale getirildiğinde maymunda korku duygusu ortadan kalktığı icin maymun aslanın karşısına cıkıyor. Kendini koruma veya tehlikeden uzaklaşma gibi herhangi bir davranışa yonelmiyor. Bu ornek bize korku duygusunun, hayatta kalmamız ve kendimizi tehlikeden korumamız icin ne kadar onemli olduğunu gosteriyor.
Pişmanlık, yaptığımız hatalardan ders almak, daha akılcı davranmak ve oluşan hasarı tamir etmek icin bizi harekete gecme konusunda motive eden bir duygudur. Pişmanlık duygusu olmasa insan, hatasını telafi etmeye yonelik herhangi bir eyleme gecmez. Ancak, durumu değiştirmek icin yapılabilecek hicbir şey olmadığında pişmanlık yaşamak ve bu duygu icinde sıkışıp kalmak hem akla, hem vucuda zarar verebilir.
Hayal kırıklığı, cevremizdeki kişilerden, işimizden veya kendimizden beklediğimiz şeyleri goremediğimizde yaşadığımız bir duygudur. Orneğin hastalandığımızda en yakın arkadaşımız bizi aramadığında hayal kırıklığı yaşarız. Hayal kırıklığı, ne istediğimizi, neleri umit ettiğimizi, beklentilerimizin neler olduğunu, nelerden hoşlanmadığımızı ve beklentilerimizin gercekci olup olmadığını fark etmemizi sağlayan bir duygudur. Neyi istediğimizi fark ettirdiği icin de ihtiyacımız olanı isteyebilme sonucunu ortaya cıkarır.
Sucluluk, kişisel bir bedeli olsa da bizi olumlu davranmaya, cevremizdekilere ozellikle sucluluk hissettiğimiz kişilere karşı daha paylaşımcı, daha şefkatli olmaya, davranışlarımızda daha dikkatli olmaya ve hatamızı onarıcı davranışlar yapmaya yonelten bir duygudur.
Ofke, haksızlığa uğradığımızda, bize yonelen sozel veya fiziksel bir saldırıda kendimizi korumamız icin gerekli olan bir duygudur. Eğer haksızlığa uğradığımızda ofkelenmezsek haklarımızı koruyamayız. Bazen de ofke, karşılanamayan ihtiyaclarımızın varlığını gosteren bir sinyaldir. Orneğin kendimizi yetersiz, değersiz hissettiğimizde veya fiziksel veya duygusal ihtiyaclarımızı gideremediğimizde gerginlik hissederiz. Bu gerginlik devam ettiğinde ofkeye yol acar. Ofke hissettiğimizde, hangi ihtiyacımızın giderilmemiş olduğuna odaklanmamız ve doyurulmamış ihtiyacımızı gidermeye calışmaya calışmamız onemlidir.
Ozetle; yaşamak istemesek de her duygunun yerine getirdiği bir gorev vardır. Bu gorev, bazen yaşadığımız bir eksikliğin, bazen giderilmesi gereken bir ihtiyacın varlığını fark ettirmektir. Sağlıklı yaşandığı surece, hicbir duygu zararlı değildir. Zararlı olan şey, duyguların amacı dışında veya aşırı yoğun yaşanmasıdır. Amacı dışında veya kontrol edilemeyen duzeyde yaşandığında bir uzmandan destek almak tum duyguların sağlıklı bir şekilde yaşanmasına yardımcı olacaktır. Duyguları sağlıklı yaşamak, psikolojik ve bedensel sağlığımız icin oldukca onemlidir ve ihmal edilmeye gelmez.

[h=2]Osmaniye Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]