Multipl skleroz (ms) rehabilitasyonuBeyni ve omuriliği tutan otoimmun (ozbağışıklık) bir hastalıktır. Hastalığın nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik ve cevresel faktorlere bağlı olarak geliştiğine inanılmaktadır. Merkezi sinir sisteminin enflamasyonu ile nitelenip, miyelinsizleşme ile ilerlemektedir. Bağışıklık sisteminin, miyelin hucrelerini yabancı olarak algılaması ve yok etmeye calışması ile vucudun kendi kendine zarar vermesi sonucu gelişir. Miyelin hasarı beyniniz, omuriliğiniz ve vucudunuzun diğer kısımları arasındaki iletişimi etkileyebiir. Bu durum sinirlerin kendisinde geri donuşu olmayacak hasara neden olabilir.
Belirtileri etkilenen sinirlere ve hasarın boyutuna bağlı olarak oldukca değişkenlik gosterir. Şiddetli multipl skleroz hastaları yurume ve net konuşma yetilerini kaybedebilirler. Multipl skleroz hastalığın başında teşhiş edilmesi zor bir hastalıktır cunku genellikle belirtileri gelip gecici olup, hastalığın duzeyine gore iz bırakabilir ya da bırakmadan ortadan kaybolabilirler.
Hastalığın ilerlemesi alevlenmeler ve iyileşmeler bicimindedir. Yine hastalığın duzeyine gore bu dongu sureleri değişiklik gosterir.
astalığın etkilediği kişiler coğunlukla 20-40 yaş arası erişkinlerdir. Kadınlarda gorulme sıklığı erkeklere oranla iki katıdır. Genetik yatkınlık ve yetişkin cağlarda alınan viruslerin neden olabileceği MS hastalığına entelektuel, calışan kadınların yakalanma oranın daha fazla olduğu gorulmektedir. Hastalığın coğrafyası da, ekvatordan kutuplara doğru gidildikce genişler. Daha cok Kuzey Avrupa'da yaygındır.
Belirtiler:
Ataksi: Kasların birbiriyle ilişkisiz calışması sonucu istemli hareketlerin duzensiz seyretmesi hali, vucut hareketlerinde duzensizlik.
Kaslarda gucsuzluk
Babinski Bulgusu: Ayak tabanı bir cisimle cizildiğinde baş parmakların yukarıya doğru acılması.
Bulanık yada cift gorme, nistagmus.
Klonus: Belirli bir kas veya kas grubunda birbiri ardına meydana gelen istemsiz kasılme ve gevşeme durumu.
Beceriksizlik
Dizartri: Konuşma bozukluğu
Yutmada zorluk
Duygu durum bozukluğu
Depresyon
Aşırı yorgunluk
Elde sinirlerdeki harabiyete bağlı kasların işlev yapamama hali ile karakterize paralizi (felc) durumu.
Hemiparezi: Vucudun tek tarafını tutan felc durumu.
Hiperaktif derin tendon refleksleri
Parestezi: His kaybı, uyuşma ve karıncalanma
Sık idrara cıkma ve idrar kacırma (inkontinans)
Erkeklerde iktidarsızlık
Koordinasyon bozukluğu
Monoparezi: Sadece bir kolu veya bir bacağı tutan felc
Denge bozukluğu, baş donmesi.
Bu belirti ve bulgular, hastalığın duzeyine gore birkac hafta ile aylar, hatta yıllar noyunca devam eder ve her atakta farklılık gosterebilir. MS'in ozelliği (multip) olduğundan genellikle birkacı bir arada bulunabilir.
Ataklar sonucu harabiyete uğrayan ve bozulan sinir yapısı zamanla vucut tarafından tamir edilebilir. Ataklar aynı sinirde tekrar tekrar gercekleşirse, vucudun tahrip olan bolgeyi duzeltmeye zamanı olmayabilir. Bu durumlarda duzenli ve gerekli tedavi koşulları sağlanmadığı takdirde MS bircok sakatlık ve fonksiyon kaybına neden olabilmektedir.
MS hastalarının calışmasında her hangi bir engel bulunmamaktadır. Fonksiyonel kayba gore fiziksel guc isteyen ve vardiyalı işlerde calışmamak gerekmektedir. Bunun yanıda;
Aşırı yorgunluktan kacınmak
Sağlıklı beslenmek
Gunluk yuruyuş ve egzersizler yapmak
Ozellikler kış aylarında gorulebilen ağır enfeksiyonlara karşı dikkatli olmak
Aşırı sıcaklardan kacınmak
Hamam, sauna gibi sıcak ortamlar yerine serin suda banyo almak dikkat edilecek hususlar arasındadır.
MS Rehabilitasyonu:
MS rehabilitasyonu diğer norolojik hastalıklardan (stroke, spinal kord yaralanması vb.) biraz farklı ozellikler taşımaktadır. MS rehabilitasyonu hastalığın değişken semptomlarına gore şekillenen dinamik bir surectir, hastalığın her aşamasında (bozukluk, ozurluluk ve engellilik) merkezine hastayı alan ve onun aktif olarak katılımını gerektiren multidisipliner ve kapsamlı bir yaklaşım gerektirir. Hastanın hastalık hakkında iyi bilgilendirilmesi, kısa ve uzun vadeli rehabilitasyon uygulamalarının seciminde karar surecine aktif olarak katılması gerekmektedir. Bu şekilde kişinin hastalığını kabullenmesi ve hastalığın fiziksel, psikolojik ve sosyal sonuclarıyla başa cıkması daha kolay olacaktır. MS’li hasta icin rehabilitasyon sınırlı bir zaman dilimi icin verilmemeli (sadece bir kez verilmesi veya belirli aralıklarla rehabilitasyon unitelerine cağrılması gibi) hastanın mumkun olduğu kadar aktif yaşamasını sağlayan bir yaşam stili haline getirilmelidir. Hastada herhangi bir yeti yitimi olmasa da genel kondisyon ve fiziksel uygunluğu sağlamaya yonelik aerobik egzersizler ve bazı sportif aktiviteler (orn; yuzme, yuru- yufl) ile aktif yaşaması sağlanabilir. Bu davranış bicimi yaşam kalitesini ve yaşamın kendisini tehdit edici komplikasyonların gelişmesini engellemede yararlıdır.
Sonuc olarak MS rehabilitasyonu sadece ağır motor bozukluğu olan kişiler icin değil tum MS’liler icin hastanın durumuna uygun programların verilebildiği, sureklilik gosteren dinamik bir surectir. Rehabilitasyon programı hastaya ozel ve amaca yonelik olarak hazırlanmalı ve gercekci olmalıdır.
Rehabilitasyonun Amacı:
Ozurluluk ve engelliliğin giderilmesi ya da azaltılması
Hastaya maksimum fonksiyonel bağımzlık kazandırılması
Yaşam kalitesinin arttırılması
Hastanın topluma tekrar kazandırılması

[h=2]İstanbul Fizyoterapist uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]