Mevsimler ve metabolizmaYaşamımızı sağlıklı bir şekilde surdurmek icin gerekli koşulların başında, yeterli ve dengeli beslenme gelir. Basit tanımı ile yeterli ve dengeli beslenme, bedenin ihtiyacı kadar enerji ve besin oğesi almak demektir. Bu ihtiyaclar, yaşa, cinse, bedenin yağsız doku kitlesi oranına bağlı olarak değiştiği gibi, havanın sıcak ya da soğuk oluşuna gore de değişir. Cunku mevsimler ve hava koşulları metabolizmamızı etkiler.
Hareket dışında, metabolik olaylar ve organların calışması icin gerekli olan bazal enerji harcaması (BMR - Basal Metabolic Rate) soğuk havalarda daha yuksek, sıcak havalarda daha duşuktur. Sıcak havalarda vucut daha cok sıvı kaybeder. Bu nedenle sıcak havalarda az enerji alınmalı ancak fazla sıvı tuketilmelidir. Enerji ihtiyacı her yaş ve durumda değişir. Kadınlarda enerji ihtiyacı erkeklere gore daha duşuktur. Cunku kadınlarda erkeklere gore yağsız doku kitlesi az, yağ dokusu daha fazladır.

Aynı yaş ve boydaki kadın ve erkek bedeni kıyaslandığında kadında daha az yağsız vucut kitlesi (LBM - Lean Body Mass) daha cok yağ olduğu gorulur. Yağsız vucut kutlesi duşuk olan beden yağsız vucut kutlesi yuksek olan bedene gore daha az enerji harcar. Ancak egzersiz ile yağsız vucut kutlesi arttırılıp yağ dokusu azaltılabilir. Bu durumda aynı yaş ve boyda olduğu halde egzersiz ile LBM si arttırılmış olan kadının erkeğe gore daha cok enerjiye ihtiyacı vardır.

Kadınlarda metabolizma hızı, mensturasyon oncesi bir hafta kadar duşuk seyreder. Bu donemde tuketilen enerji miktarı daha da azaltılmalıdır. Ancak, diyetin, kalsiyum, demir, cinko, magnezyum gibi mineraller ve ozellikle B6 vitamini acısından yuksek tutulması gerekir. Boylece beden mensturasyon sıkıntısını daha az yaşar.

Sıcak havalarda onemli olan duşuk enerji yanında, yeterli miktarda sıvı alımıdır. Vucudun %50'den fazlası sudur. Vucut sıcakta terleyerek, vucuttan su atıp serinlemeye calışır. Bu suyun yerine konulması beden sağlığı acısından buyuk onem taşır. Bu nedenle cok sıcak havalarda ve gunun sıcak saatlerinde cocukların ve yaşlıların sokağa cıkması doğru değildir. Vucudun kaybettiği sıvı en iyi şekilde su ile karşılanır. Yeterli oranda su icilmezse kabızlık, kuru ve dokuntulu deri, tekrarlayan idrar yolları iltihabı, kuru oksuruk ve odem olabilir.

Su, hucrelerin en onemli kaynağıdır. Bir yandan hucrenin ihtiyaclarını karşılarken bir yandan da metabolik atıkların vucuttan atılmasını sağlar. İcilen su yeterli olmadığında vucut harcadığı sıvılardan tasarrufa gider. İcilen suyun onemli bir kısmı, soluma, idrar yapma, terleme, sindirim kanalı ile kaybedilir. Sıcak havalarda ve havanın kuru olduğu yerlerde soluma yolu ile oluşan kayıp daha fazladır. Calışmalar bu miktarın gunde 2-3 bardak kadar suya eşit olduğunu gostermektedir.

Hamile kadınlar gunluk sıvı alımlarını hamile olmadıkları doneme oranla en az %50 oranında arttırmalıdırlar. Bazı kişiler zayıflama diyeti uygularken az yemek cok su icmek gibi bir yontem izlemektedirler. Gerekenden fazla su tuketmek de diuretik etki gosterir ve vucut su ihtiyacını karşılamadığı gibi elektrolik dengesizlik de baş gosterebilir. Sıcak havalarda bol sıvı yanında duşuk enerjili besinler tuketmek cok onemlidir. Bu besinler daha cok sebze ve meyvelerdir. Sağlıklı beslenmek icin gunde en az 400 gram sebze ya da meyve tuketmek gerekir. Sıcak havalarda bu miktar daha da arttırılabilir.

Bilindiği gibi vucudun duzenli calışması icin besinlerin kısa aralıklarla tuketilmesi gerekmektedir, sıcak havalarda gunde en az dort oğun beslenmek ve oğunlerde az kalorili besin tuketmek kalbe yuku azaltmak acısından buyuk onem taşır.


[h=2]İstanbul Diyetisyen uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]