KURTAJIN ONGORULEN VE GORULMEYEN RİSKLERİ
İstemli veya istemsiz olarak uygulanan Kurtaj (rahim tahliyesi) kadınların ureme cağlarında yaşamlarını etkiliyor. Ozellikle geri cekme, takvim yontemi gibi etkin olmayan gebelikten korunma yontemi kullananlarda kurtajla karşılaşma şansımız daha sık oluyor. Geri cekme yontemiyle korunanlarda (ne yazık ki ulkemizde en cok kullanılan gebelikten korunma yontemi), ejekulasyondan (boşalma)hemen once ilk gelen akıntıyla gelen en hızlı spermler (erkek tohum hucreleri)erkek zamanında geri cekilemezse gebe kalma riskini ortaya cıkarıyor. Kızlık zarının varlığında (bakirelerde) bile aradan kacan spermlerle istenmeyen gebelik oluşuyor. Takvim yontemiyle korunanların coğul, yumurtanın adetten 12-14 gun sonra cıkacağını duşunuyor ve cinsel beraberliklerini buna gore zamanlıyor. 28 gunde bir adet gorenler icin bu kural gecerli olabilir. Ama adet kanaması bazen erken bazen gec gelebilir. Kadında yumurta genelde adet kanamasından 14 gun once cıkar. Son 14 gun genelde sabittir. Bu durumda 44 gunde kadın adet gorecekse yumurta 30.gun, 24 gun sonra adetini bekliyorsa 10.gun yumurta cıkacaktır. Yumurtanın 2 gun, spermlerin 3 gun yaşadığını duşunursek gebe kalma periyodunun ne kadar geniş olabileceğini goz onunde bulundurmalıyız. Adet duzenini, stres, yorgunluk, yolculuk, hava değişimi gibi etkenler nedeniyle değişebileceğini bilmeliyiz. Uzun yıllar takvim yontemiyle korunanların yaş ilerledikce bozulan adet duzeni nedeniyle arka arkaya istenmeyen gebeliklerle karşılaştıklarını biliyoruz.
Ulkemizde istenmeyen gebeliklerin sonlandırılmasıyla ilgili 1983 te devreye giren 2827 nolu yasa rahim tahliyesine(kurtaja) 10. gebelik haftasına kadar izin veriyor.
Gebelik son adet kanamasının birinci gununden itibaren hesaplanıyor. Duzenli adet goren bir kadında adet kanamasında 3 gunluk bir gecikme 5 haftalık gebelik olarak değerlendiriliyor. Bir aylık adet gecikmesinde ise 9. Gebelik haftasına ulaşılıyor.Kurtaj olacak kadın evliyse eşinin rızası ve yazılı onayı zorunlu.
Onay alınmadan bu işlem gercekleştirilirse kurtaj olan kişi de doktor da Turk Ceza Kanununa gore hapisle cezalandırılıyor.
Yasal evlilik yoksa kadın tek başına kurtaj olmak icin başvurabiliyor. Fakat 18 yaşını tam doldurmamış olanların baba veya yasal vekil onayı olmadan kurtaj olması yasak.
İki kadından bir tanesi ureme cağının herhangi bir doneminde kurtaj oluyor. Etkin bir gebelikten korunma yontemi kullanmamak veya etkin yontemleri doğru kullanmamak ve duzenli kontrol icin doktora başvurmamak bunun en buyuk nedeni. Etkin korunma yontemleri doğru kullanılsa bile her yonteme gore farklı oranlarda gebe kalma riski olabiliyor.
Kurtaj, ulkemizde cok işlem yapan kamu hastanelerinde ve aile planlaması kliniklerinde olası genel anestezi riski nedeniyle lokal anestezi ile, daha az uygulanan ozel hastanelerde ise anestezi uzmanı eşliğinde genel anestezi ile (uyutarak) uygulanabiliyor.
Muayenehanede genel anestezi ile kurtaj yapılması yasak ve anestezide acil durumlarda gereken anestezi aygıtı olmadığı icin sakıncalı.
Kurtajda armut buyukluğunde olan rahimin icindeki gebelik urunu boşaltılıyor. Vajinanın ucunda gorunen kapalı olan rahimin ağzı buji dediğimiz 2-12 mm capındaki ince cubuklarla sırayla 6-7 mm ye kadar genişletiliyor. Oluşturduğumuz bu ufacık delikten plastik pipet gibi cubuklarla rahim icine giriliyor, cubukların ucu el veya elektrikle calışan aspiratore bağlanıyor, aspiratorun oluşturduğu negatif basınc rahim icindeki gebelik urununu boşaltıyor. Gebelik urunu tam boşalmazsa kuret dediğimiz ici boş metal kaşıklarla rahim ic yuzeyi kazınıyor.
Kurtaj bazen kolay, bazen zor olabiliyor. Zorlukları ongorebilmek ne yazık ki her zaman mumkun olmuyor. Kurtajın daha guvenli uygulanması icin on koşullara dikkat etmek gerekiyor.
Kurtaj işleminin adet gecikmesi olur olmaz ilk uc, beş gun icinde yapılması uygun değil. Rahim ağzı yeterli yumuşamamış olduğu icin acılması daha zor olabiliyor. Ayrıca vakum aspirator gebelik urununu tam cekip boşaltmayabiliyor.Tam aksine gebelik cok buyuyunce de kurtaj zorlaşıyor. Gebelik urununun boşaltılmasında zorlanılıyor, balon gibi buyuyen ve yumuşayan rahimin kasılması, kuculmesi zorlaşıyor, işlem sırasında kanamalar ve rahimin delinerek karın icindeki diğer organlara hasar verme riski artıyor. Rahimin delinmesi binde bir de olsa daha erken gebelik kurtajlarında olabiliyor.
8 haftalık gebelikte embriyo 1.5 cm, 10 haftalık olunca 3.5 cm uzunluğa ulaşıyor. Rahim ağzını 6-7 mm genişletmek 8 haftanın uzerindeki gebelik urununu boşaltmada yeterli olmuyor. Bu durumda rahimin ağzını cok daha fazla acmak gerekiyor. İşlem zorlaşıyor, rahim ağzı gerginliğe dayanamayıp yırtılabiliyor ve tekrar kapanması daha uzun zaman alıp enfeksiyon riski artabiliyor.
8 haftadan buyuk gebeliklerde vakum aspirator gebelik urununu boşaltmada yeterli olmayabiliyor. Bu durumda kuret kullanmak zorunlu oluyor.
Rahimin yeterli kasılmaması kanamanın devam etmesi kuretle daha fazla (bazen rahim ic tabakasını da icine alacak kadar)kazımamıza neden olabiliyor. Sonradan cocuk istendiğinde dollenmiş yumurtanın rahim icine yuvalanmasında problem yaşanabiliyor veya embriyo ve plasenta rahim icinde uygun olmayan alanlara yerleşebiliyor.
Kurtaj icin en uygun donem son adetin ilk gununden itibaren 6- 7.5 hafta arası gibi gorunuyor.
Ozellike doğum yapmamış bir kadında rahim ağzı daha sert ve acılması daha zor olduğu icin kurtaj daha riskli olabiliyor. Rahim ağzındaki yapışıklık; daha onceden sezaryen olmuş, kurtaj gecirmiş veya rahim ağzında hehangi bir cerrahi mudahele olmuş kadında kurtajı zorlaştırabiliyor. Ne yazık ki bu yapışıklığın varlığı işlemden once muayene ve ultrasonografi ile kesin anlaşılamıyor.
KURTAJDAN ONCE İŞLEMİ GERCEKLEŞTİRECEK DOKTOR TARAFINDAN AYRINTILI JİNEKOLOJİK MUAYENE, TERCİHAN VAJİNAL ULTRASONOGRAFİNİN MUTLAKA UYGULANMASI GEREKİYOR.
Ozellikle ultrasonografide gebelik haftası daha kesin değerlendiriliyor. Rahimin pozisyonu, one veya arkaya aşırı kıvrılmış olması, yan yatışı değerlendiriliyor. Normalde dort kadında bir, menopoz oncesi kadınların yarısında karşımıza cıkan, sertleşmiş rahim kas dokusundan oluşan myomların (iyi huylu urlar) varlığını ve yerini belirlemek onemli. Rahim ic tabakasına veya rahim ağzı kanalına baskı yapan myomlar, rahim ağzından gecişi ve gebelik urunune ulaşmayı engelleyebiliyorlar. İntramural myom dediğimiz bazen cok kucuk olan myomlar hassasiyeti duşuk olan ultrasonografi aygıtlarında gozden kacabiliyor ve kurtaj işleminde buyuk zorluklara yol acabiliyorlar.
Buyuk myomlar da bazen rahimin kasılmasını zorlaştırarak işlem suresinde ve sonrasında kan kaybını arttırabiliyorlar.
Normalde kurtaj sonrası adet kanaması kadar, 5-6 gun suren kanama olabiliyor. Bazen hic kanama olmayabiliyor. Bazen de hic kanama olmayıp (ozellikle doğum yapmamış ve stresli kadınlarda rahim ağzı erken kapanıyor),birkac gun sonra rahim icinde biriken kanın etkisiyle pıhtılı, parcalı, kasıklarda basınc şeklinde ağrıyla birlikte kanama ortaya cıkabiliyor.
Enfeksiyondan korunmak icin kurtajın steril koşullarda yapılması ve işlemi gercekleştiren doktorun steril calışması yeterli olmuyor, kurtaj olan kadının da gereken hijyen koşullarına uyması gerekiyor. Kurtaj olan kadının en az bir hafta sadece duş yapması, banyo kuvetinde oturmaması, havuza, denize girmemesi, vajinaya su kacırmaması, tuvaletten sonra onden arkaya yıkanması, genital bolgeyi nemli bırakmaması, cabuk kurulanması, yunlu, pamuklu ic camaşırı giyerek sık değiştirmesi isteniyor.
Kurtaj sonrası boşatılan gebeliğin buyukluğune gore en az bir hafta cinsel ilişki onerilmiyor.
Hijyen koşullarına uyulmadığında steril olmayan vajinadan, acık olan rahim ağzından steril olan rahim icine, oradan kanala doğru mikroplar cıkarak enfeksiyon oluşturabiliyor. Daha sonra enfeksiyon kanalları tıkayarak kısırlığa veya kanalda gebeliğin yerleşmesine (dış gebelik)neden olabiliyor.
Kurtaj olan kadının mutlaka iki hafta icinde kontrol muayenesi icin doktoruna başvurması gerekiyor. Kontrol muayenesinde gebelik urunun bazen tam boşalmadığı saptanıyor. Nadiren (ozellikle cok erken gebelik kurtajlarında)gebelik urunun yanında veya altındaki plasental doku veya ikinci kucuk bir gebelik kesesi boşalmış oluyor ve kurtaj uygulandığı halde canlı bir gebeliğin buyuduğunu goruyoruz. Bu durumlarda tekrar kurtaj uygulanıyor.
Kurtajın kadında oluşturduğu psikolojik hasarında boyutları cok farklı olabiliyor. Eş veya yakın cevrenin bu bağlamda desteğinin ne kadar onemli olduğunu mutlaka vurgulamalıyız.
Kurtajın bir aile planlaması yontemi olmadığını boylece vurgulamış oluyoruz. Kurtajdan 10 gun sonra yumurtlama olabileceğini ve gebe kalma riskinin başladığını biliyoruz. Bu nedenle etkin korunma yontemleriyle ilgili kurtajdan once doktorunuzla goruşmekte yarar var. Kurtaj anında rahim ici araclar(spiral) guvenle uygulanabiliyor, doğum kontrol hapları ve bircok diğer etkin yontem kurtajdan sonra uc, beş gun icinde başlanabiliyor.
İstenmeyen gebeliklerle karşılaşmamanız dileğiyle…



[h=2]İzmir Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]