Kronik kabızlık hastalığıKabızlık terimi; az miktarda, sert kıvamda, seyrek ve guc dışkılama (defekasyon) olarak algılanabilir. Dışkılamada gucluk, dışkılama sonrası boşalmamışlık duygusu gibi normal sure ve kıvamda dışkılama olmasına rağmen bazı hastalar tarafından yanlışlıkla kabızlık olarak değerlendirilebilir. Kabızlık bir belirtidir, hastalık değildir. Ancak bu belirtiye yol acan cok sayıda organik hastalık olduğu unutulmamalıdır. Kabızlıkta gaitanın (dışkının) kıvamı ve sayısı on plandadır. Toplumlara, bireylere ve yiyeceklere bağlı olarak değişmekle birlikte; haftada 3 ve daha az dışkılama, sert ve zor dışkılama kabızlık olarak değerlendirilebilir.
Normal defekasyon (dışkılama) nasıl meydana gelir?
İnce barsaklardan yarı sıvı kıvamda gelen barsak iceriği kalın barsağın ilk kısmına gelir. Burada suyu emilerek dışkının normal kıvamı oluşmaya başlar.
Kalın barsağın 3 turlu hareketi vardır.
1-Barsak icindeki materyalin suyun emilmesini arttırıcı olarak kasılması
2-Suyun emilmesini devam ettirici ileri-geri kısa hareketler.
3-Dışkının kalın barsak icerisinde ilerlemesini sağlayan ileri-itici hareketler.
Bu işlemler sonucunda kıvamı koyulaşan gaita, son barsağın ust kısmına gelip burada depolanır. Genellikle yemeklerden sonra gastroenterik reflex ile gaita son barsağa doğru itilir. Son barsak icinde birikmeye başlayan gaita, son barsak duvarını gererek dışkılama ihtiyacı meydana getirir. Son barsak kaslarının, karın ici adelelerin kasılması ile dışkılama meydana gelir.

Ozetle kabızlık;
1-Kalın barsağın ilk kısmına ulaşan materyalin azlığı (aclık ve posa bırakmayan diyetle beslenme sonucu)
2-Kalın barsağın dışkıyı ileri doğru iten hareketlerin azalması (bazı norolojik hastalıklarda olduğu gibi)
3-Dışkılama mekanizmasının bozulması (son barsak ve anuse organik, norolojik, psikolojik nedenlerle dışkının dışarı atımını engelleyen olaylarda olduğu gibi) ile meydana gelir.

Kabızlığın yaygın nedenleri;

• Diette yeterince lif alınmaması

• Fiziksel aktivite azlığı (ozellikle yaşlılarda)

• Tıbbi tedaviler

• İrritable kolon sendromu

• Rutin yaşamı değiştiren durumlar (gebelik, yaşlanma, seyahat)

• Aşırı laksatif kullanımı

• Dışkılama ihtiyacının uygun koşullar olmadığı icin baskılanması,

• Dehidratasyon (sıvısız kalma)

Kabızlığın diğer nedenleri :

• Doğuştan olma bozukluklar,

• Kulturel, psikolojik, cevresel faktorler,

• Barsakta gaitanın ilerlemesini zorlaştıran hastalıklar,

• Yaşlılarda uygun dışkılama pozisyonunu engelleyen bozukluklar,

• Eklem sorunları,

• Parkinson hastalığı gibi bazı norolojik hastalıklar kabızlık nedeni olabilir.
Bu saydığımız nedenler dışında ulkemizde ve batı dunyasında en sık kabızlık nedeni, kabızlık giderici ilaclarının yanlış ve uygunsuz kullanımıdır.

Kabızlık şikayeti ile ne zaman doktora gorunulmelidir?
Uzun sure kabızlık ceken kişiler nedenini belirlemek amacıyla doktora başvurup bazı tetkikler yaptırmalıdır. Bunun dışında dışkılama alışkanlığında yeni meydana gelmiş bir değişiklik, kilo kaybı, şiddetli karın ağrısı veya dışkılama ile birlikte kan gelmesi halinde hemen doktora başvurulmalıdır. Bu belirtiler cok ciddi bir durum belirtisi olabilir. Guatr bezi hastalığı ve şeker hastalığında da dışkılama alışkanlığı değişebilir.
Kabızlığı olanlarda ne gibi testler yapılmalıdır?
Once problemin şiddeti belirlenmeye calışılmalıdır. Fizik muayene, laboratuvar testleri yapılmalıdır. Kalınbarsak filmi veya endoskopik tetkikler istenebilir.Tum kalın barsağın değerlendirilebildiği kolonoskopi yapılabilir. Bu şekilde polip veya tumorler saptanabilir.

Kabızlık problemi nasıl cozumlenir?
Duzenli yemek yemek, sağlıklı yiyecekler ve yeterli miktarda sıvı alınmalıdır. Duzenli egzersiz zengin lifli gıdalarla beslenmek, kısaca ozetlemek gerekirse gunde 6-8 bardak su ya da sıvı, fiziksel hareket, bol lifli diyet.

Lif nedir?
Lif bitkisel yiyeceklerin sindirilmeyen kısımlarıdır. 2 ceşit lif vardır. Suda eriyen ve erimeyen. Suda eriyen lifler kalın barsaktaki bakteriler tarafından sindirilirler. Yulaf kepeği suda eriyen liflere ornektir. Kan kolestrolunu duşurmede yardımcıdır. Suda erimeyen lifler kabızlık icin en iyileridir. Buğday kepeği, tahıl taneleri ve elma, armut gibi ceşitli meyvelerin kabukları ornek olarak verilebilir.

Lif nicin onemlidir?
Lifler gaitanın hacmini arttırır. Lifler su tutarak gaitanın miktarını ve su iceriğini arttırırlar. Bu şekilde kalın barsak icerisindeki materyalin barsak boyunca hareketini arttırarak yardımcı olurlar.

Lifi hangi gıdalardan alabilirsiniz ve ne miktarda almalıyız?
Uygun bir barsak hareketi icin gunde 30-35 gram lif alınmalıdır. Liften zengin bir cok yiyecek vardır. Meyve, sebzeler, kepekli undan yapılmış ekmek en mukemmel ornekleridir. Beyaz pirinc yerine kahverengi pirinc kullanılmaktadır. Kepek buyuk bir lif kaynağıdır. Ceşitli doğal tahıl urunlerinde bolca bulunur. Diğer yiyeceklere karıştırılarak hazır kepek yenebilir.
Sabahleyin ac karna bir kac adet kuru kayısı, kuru incir veya kuru erik uzerine 2 bardak su icildikten sonra yapılacak sızma zeytinyağı icine kekik, 6-7 adet zeytin konularak esmer ya da kepek ekmeğin buna batırılarak yenilmesini iceren iyi bir kahvaltı sonrası tuvalet ihtiyacı olsun ya da olmasın tuvalete gidip 5-10 dk oturulmalıdır. Bu şekilde sağlanabilinecek barsak alışkanlığı uzun sureli rahatlatıcı olacaktır.
Birey her gun sabahları bu dışkılama girişimine zaman ayırmalıdır. Bu dışkılama eğitiminde genclerde daha iyi neticeler alınmaktadır. Ozmotik dışkılatıcılar (Magnezyum tuzları sodyum fosfat, laktiloz bu gruptandır) emniyetle uzun sure kullanılabilir. Barsak hareketlerini uyararak, dışkılama meydana getiren ilaclar piyasada bircok tablet ya da draje şeklinde hazır olarak fazla miktarda tuketilmektedir. Bu ilaclar elektrolit bozuklukları, kemik erimesi, protein kaybı ve bağımlılık yapabilirler. Bazıları uzun sure kullanıldıklarında ise barsak mukozasında pigment birikimine neden olarak melanosis koli adı verilen oluşuma yol acabilirler. Ozellikle barsak hareketlerini arttırarak etki gosteren ilaclar barsak duvarı icerisindeki sinirlerin harabiyetine yol acar. Arkasından kolay kolay duzelmeyen şiddetli kabızlık meydana gelebilmektedir. Sıvı vazelin, mineral yağlar, ağızdan veya lavman yoluyla verilebilir. Şiddetli kabızlıkta ozellikle karında şişkinlikte mevcutsa lavman ile barsak boşaltılmaya calışılmalıdır.





[h=2]Ankara Genel Cerrahi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]