Filmi cıktığı, herkesin okumaya merak sardığı, bircok kişinin film cıkmadan once adını bile duymadığı (bende dahil) dunya tarihinin en cok satan ve bircok kişiye gore en iyi bilim kurgu serisi olan dune serisini genel olarak ozetlemek istiyorum.

Okuma sırası:

1 - dune.
2 - dune mesihi.
3 - dune cocukları.
4 - dune tanrı imparatoru.
5 - dune sapkınları.
6 - dune rahibeler meclisi.

dune​
Seri genel olarak sosyoloji, politika, din, entrikalar ve ekoloji uzerine kurulu. Serinin ilk ve en onemli unsuru melanj (aslında bir baharat, insanlar yiyecek ve iceceklerinde kullanıyorlar.) Adını verdikleri, donemin en onemli maddesi (şu anki petrol gibi, yazarda petrolu baz alıyor zaten.). Oyle bir maddeki, baharatın cıktığı gezegeni (dune gezegeni, diğer adı arrakis.) Kontrol etme mucadelesi 3 kitap boyunca suruyor. Karakter olarak bene gesseritler, fremenler, ıxlılar, tleilaxlılar ve uzay loncası ile hanedanlar ve imparatorluk genel olarak karşımıza cıkıyorlar. Seri aslında bize ve kulturumuze cok yakın. Yazarın bir donem Amerikan donanması'nda gazeteci olarak calışması, bu vesileyle bir donem orta doğu'da, yanılmıyorsam Irak'ta bulunması sebebiyle İslam ve Arap kulturunu cok goruyoruz.

ozet​
Orta Cağ'ın feodal sistemi gibi bir sistem var. Bir imparatorluk var ve gezegenleri derebeyleri yani hanedanlar yonetiyor. Caladan gezegenini yoneten atreides hanedanı ile giedi Prime ve Dune'u yoneten harkonnen hanedanı karşımıza cıkıyor ilk olarak. Akraba olmalarına rağmen birbirlerine duşman olan bu hanedanlar bircok kez savaşıyor. Fakat imparator 4. şaddam ile harkonnen hanedanı lideri Vladimir "baron" harkonnen, Atreides'leri yok etmek icin bir tuzak hazırlıyorlar. İmparator dune gezegeninin yonetimini Atreides'lere veriyor. Gezegenin yonetimine gecen atreides hanedanı, bir tuzak olduğunu bilmesine rağmen kabul ediyor.

Aynı zamanda bene gesserit adını verdiğimiz topluluk ise kendi ureme programı yolu ile erkek bir rahibe ana, yani kwisatz haderach (kuisatz haderah) elde etmeye calışıyorlar. Atreides hanedanının lideri Leto'nun karısı (leydi jessica) ise bu programa gore bir kız cocuğu doğurmak zorunda, bu cocuğu ise harkonnen hanedanının cocuğu ile ciftleştirmeyi duşunuyor fakat leydi jessica bir erkek cocuk doğuruyor karşı gelerek. Bu cocuk ise paul atreides. Dune gezegenini yonetmeye başladıkları donemde 15 yaşında olan paul atreides ise aslında bir kuisatz haderah ve bunu sonradan oğreniyorlar.

Bir gece, bir kişinin ihaneti ile başlayan saldırıda duk leto olduruluyor, imparatorun askerleri (sardaukarlar) ile harkonnenlerin askeri zorlanarak da olsa Dune'u alıyorlar. Planları tıkırında işliyor. Fakat leydi jessica ile paul atreides kacıyor, colde saklanıyorlar.

Dune gezegeninin yerlisi olan, dışlanmış ama gizlenen ve cok guclu olan topluluk olan fremenler ise colde yaşıyor. Harkonnenler bu insanlara eziyet cektiriyor. Onların donemlerinde yapılan sayımda colde yaşayan fremen sayısı 10 bin civarı duşunuluyor. Fakat milyonlarca olduğunu bilmiyorlar. Atreidesler ise fremenlerin değerini anlıyor ve ilişkileri duzeltmeye, muhteşem savaşcılar olan (imparatorlukta en guclu askerler sardaukarlar, ardından atreides askerleri geliyor. Sardaukarlara karşı koyabilen tek orduya atreidesler sahip imparatorlukta.) Fremenler, sardaukarları bile rahatca yenebilecek guce sahipler.

Leydi jessica ve paul atreides ise Leto'nun ilişkileri iyileştirme planına gore tanıştığı tabr siyec'inin naibi stilgar ile karşılaşıyorlar. Stilgar ise bu iki kişiyi alıyorlar. Birkac yıl sonra ise tam bir fremen oluyorlar. Paul atreides ise baharatın verdiği guc ile kuisatz haderahlığın birleşmesi sebebiyle geleceği (kehanet hayali idi sanırım adı) gorebiliyor. Fremenler ise paul Atreides'i mehdi, peygamber olarak kabul ediyorlar. Adı ise muad'dib oluyor. Fremenlerin gayri resmi lideri olan paul atreides ve stilgar ise diğer fremen toplulukları ile birleşiyorlar. (tam bir birleşme değil aslına bakarsanız) muhteşem bir orduya sahip oluyor muad'dib.

Leydi jessica ise olen eşi Leto'nun kızını (alia) doğuruyor. Bu kız ise fremenlerin rahibe anası ile leydi Jessica'nın ab-ı hayat suyu ile birleşmesi ile yaşamış onlarca rahibe ananın bilgisine sahip oluyor. 1 yaşında bir alim gibi konuşabiliyor. Kendisi 3-4 yaşlarındayken ise savaş başlıyor.

Yıllarca suren saklanma, vur-kac savaşının ardından ise en sonunda başkent arrakeen kuşatılıyor. İmparatorluk askerleri (imparator ve ailesi dahil) bile geliyor bu savaşa. Fremenler ise tek başlarına yeniyorlar bu kuvvetleri. Paul muad'dib ise imparator oluyor. 4. şaddam'ın kızı ırulan ile mantık evliliği yapıyor. Uzay loncası ise baharat olmadan işleyemeyen bir oluşum olduğu icin ve baharatın yonetimine Paul'un sahip olması sebebiyle (seyrusefercileri guvenli yolları baharat ile goruyorlar) paul muad'dib'e boyun eğiyorlar. Kısaca melanj baharatının yonetimini ele geciren paul muad'dib, tek bir gecede tum imparatorluğa sahip oluyor.

Anlattığım kısım ilk kitaba ait kısımdır. Diğer kitapları da anlatabilirim konu ilgi gorurse.

Surprizbozan: Notlar, Detaylar Choam adlı bir şirket fakat detayına girmeyeceğim, cok da onemli değil zaten. Baharatın sahibi şirket fakat Dune'e sahip olması sebebiyle Atreides'ler şirketinde sahibi oluyor.

Kitapta fremenler Musluman'lar gibi anlatılıyor, hacılar gibi detaylar da var. (ceviriden dolayı değil, kitap boyle.)

Ozet olarak gectim, anlatmadığım bircok detay var kitap hakkında, okumanızı şiddetle oneririm.

Ab-ı hayat suyu gibi detaylar aşırı hoşuma gitti benim. Kitapta buna benzer bircok şey var.

Ayrıca ilk kitabın arkasında 70-80 sayfalık etimoloji, notlar gibi kısımları iceren bir bolum var. Cok hoş bir detay olmuş. Kitapta Arapca kelimeler gorurseniz anlamına oradan bakabiliyorsunuz.