Kolesterol,ldl,hdl ve trigliserid dosyasıHiperlipidemi kanda bulunan yağ ceşitlerinin gereğinden yuksek seviyede olmasını ifade eden bir kelimedir.
Bu yağlar, kolesterol,HDL (iyi kolesterol), LDL (Kotu kolesterol) ve trigliseriddir.
Bu yağ tiplerinin icinde kalp damar sistemini koruyucu yağ ceşidi HDL kolesteroludur.
Bu yağlarla ilgili bozukluklar ozellikle trigliserid yuksekliği ve HDL duşukluğu kalp damar problemi gelişmesine sebep olabilir.
Kolesterol, yağa benzeyen doğal bir maddedir ve karaciğerde vucut tarafından uretilir. Bitkisel kaynaklı yiyeceklerde bulunmamakla beraber hayvansal kaynaklı yiyeceklerde bulunur.
Kolesterol kanda serbest şekilde de bulunabilir ya da LDL olarak yani lipoproteine bağlı olarak da taşınır. Bu duşuk dansiteli lipoprotein yani kotu kolesterol LDL karaciğerde sentezlenen kolesterolu taşır ve bu yapı damarlarda birikip damarların daralmasına sebep olur. Eğer kalbe giden damarlarda kalınlaşma olursa kan akımı yavaşlayacağı icin kalbe yeteri kadar oksijen taşınamaz ve kalp krizi gelişebilir. Fakat bunun karşısında HDL yani yuksek dansiteli lipoprotein kolesterol, damarlarda biriken yapıya engel olarak birikmeyi onler.
Sadece kolesterolun yanı sıra trigliserid yuksekliğinde de kalp hastalığı riski artar.
Kişinin kolesterol bulgularının normal olarak değerlendirilebilmesi icin;
Total kolesterol duzeyinin 200 birim ve aşağısında,
LDL kolesterol duzeyinin 130 birim ve aşağısında ,
HDL kolesterol duzeyinin 60 birim ve uzerinde ,
Trigliserid duzeyinin ise 150 birim ve aşağısında olması istenir.
Kanda kolesterol ve trigliserid seviyesini bir cok etmen etkileyebilir.
Genetik miras ile kolesterol yuksekliği kalıtımsal olabilir. Beslenme ile ise şoyle bir ilişki vardır; doymuş yağ yani coğunlukla hayvansal kaynaklı besinlerden gelen yağ kan kolesterol duzeyinin yukselmesine neden olur.
Fazla kilo ile de kolesterol seviyesi yukselir.
Spor ile beraber kotu kolesterol LDL duzeyi duşerken, iyi kolesterol HDL duzeyi artar.
Kadınlarda menopoz sonrası ostrojenin koruyucu etkisi azalacağı icin total kolesterol seviyesi yukselebilir. Genel olarak ise coğu kişide 60-65 yaş sonrası kan kolesterol seviyesi onceki yaşlardaki duzeyine gore yukselir.
Hiperlipidemi problemi olan danışanlarımızda dengeli beslenme planını oluştururken eğer danışanın kilosu ideal aralığın uzerinde ise mutlaka ilk başta kişiyi vucut yağ ağırlığına gore normal aralıklara cekmek gerekir. Yani kişinin kilosu normal değerlere gore yuksekse kişi ilk başta zayıflamalıdır. Mumkunse bu kilo kaybını egzersiz ile desteklemelidir. Stresten ve sigaradan uzak durulmalıdır.Haftada mutlaka ve mutlaka en az 2 kez balık tuketilmelidir, Eğer balık tuketimi haftada 1 defadan az ise omega 3 takviyeleri kullanılabilir.
Kadınlarda eğer memede fibrokist problemi yoksa, ostrojen baskılanmasına gerek duyulmuyorsa bitkisel omega 3 kaynağı olarak keten tohumu kullanılabilir. Keten tohumunu kullanırken cektirilmemiş şekilde tum olarak alıp ışık girmeyecek şekilde bir kavanozda muhafaza etmekte fayda vardır. Bitkisel olarak sadece keten tohumu değil semizotu ve kanola yağı da omega 3 bakımından zengin kaynaklardır. Mevsiminde semizotunu da duzenli tuketme fayda olacaktır. Basit şeker ve basit şeker iceren her turlu meşrubat, katı yağ iceren hicbir yiyecek turunden mumkun olduğu kadar uzak durulmalıdır. Şekerin fazla kullanıldığı tatlılar, beyaz unlu rafine gıdalar, margarin veya tereyağı kullanılarak pişirilen pastane urunleri mumkun olduğu kadar az tuketilmelidir. Yine yanan yağlar yani trans yağ iceren her turlu gıda asla tuketilmemelidir. Yapılan son calışmalarda kalp damar problemlerinde trans yağ tuketimi ile direk pozitif bir ilişki bulunmuştur. Beslenmede yemekler tek tip yağlar ile değil karışım yağlar ile yapılabilir. Orneğin zeytinyağı,kanola yağı ve fındık yağı karıştırılabilir. Aycicek yağı mumkun olduğu kadar az tuketilebilir. Gunluk beslenme planında lif takviyesi olması adına sebze ve meyveye mutlaka yer verilmelidir. Bazı sebze ve meyvelerin iceriğinde bulunan suda cozunur posa kolesterol duşurucu ozelliktedir.
Tahılları tuketirken yine tam tam tahıl grubuna ağırlık verilmelidir. Cunku hem bu şekilde yağ alımı da kısıtlanmış olur hem de posa alımı artar. Ozellikle yulaf icinde de bulunan cozunur posa kan yağlarını duşurmede etkili olduğundan tam tahıllar ve yulafa beslenme planında yer verilmelidir.

[h=2]İstanbul Diyetisyen uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]