Uzay yemekleri bilindiği uzere yetersiz kalıyor ama yeni teknoloji astronot yemeklerinde yavaş yavaş devrim gercekleştiriyor. Oysa ilk astronotlar diş macununkine benzer tuplerle besleniyorlardı. Bugunun astronotları dondurma ve taze meyve yiyebiliyor hatta yiyeceklerini sıvı tuz ve biberle tatlandırabiliyorlar.

Ama hala mikro yer cekimine karşı koyabilecek turdeki yiyecekler icin kısıtlamalar mevcut. Mesela kırıntı oluşturabilecek yiyecekler tehlikeli olarak goruluyor. Cunku bu yiyecekler uzay aracının elektrik sistemlerini veya filtrelerini tıkayabilir.

Yiyeceklerin ayrıca devam eden gorevlerin kotuye gitmesi durumunda uzun sure dayanabilmesi gerekiyor. Buyuzden teknoloji şirketleri uzay aracında yiyecek uretebilmenin yollarını arıyorlar. Eylul ayının sonlarında, bir İsrail gıda teknoloji şirketi olan AlephFarms, 3D yazıcıları ile uzayda ilk defa et uretmeyi denedi. Deney tamamen yeni bir deney değil. AlephFarms 2018 Aralık ’tan beri laboratuvarda uretilen biftekleri pişiriyor. Şirket, etin her turlu zor koşulda uretilebileceğini kanıtladı.

Laboratuvarda uretilen etleri yapmak icin AlephFarms ineklere kucuk bir biyopsi yaparak hucreler elde etti. Hucreler daha sonra ineğin ic yapısına benzer ozellik taşıyan bir besin sıvısına yerleştirildi. Oradan ince bir biftek olarak buyuduler. Urunu tadanlar onun arzulanan bir tat bıraktığını soyluyor. Bu, urunun geleneksel bifteğin tadını ve dokusunu taklit ettiği anlamına geliyor.

Eti uzayda uretebilmek icin AlephFarms işlemlerini biraz değiştirmek zorunda kaldı. Oncelikle, inek hucrelerini ve besin suyunu kapalı şişelere yerleştirdiler. Daha sonra, şişeleri Kazakistan ’daki Soyuz MS-15 uzay aracına yuklediler. 25 Eylul ’de, uzay aracı Uluslararası Uzay İstasyonu ’nun Rus kesimi icin yola cıktı ve Dunya ’dan yaklaşık 400 mil oteye gitti.

Şişeler istasyona vardığında, kozmonot olarak bilinen Rus astronotlar, onları Rus şirketi 3D Bioprinting Solutions firmasından manyetik bir yazıcıya yerleştirdiler. Yazıcı, daha sonra et uretmek icin bu hucreleri kopyaladı. Ornekler kozmonotlar tarafından tuketilmeden 3 Ekim ’de Dunya ’ya geri dondu.

3D Bioprinting Solutions proje yoneticisi GrigoriyShalunov Business Insider ’a “Bu deney kesinlikle konseptin kanıtıydı” dedi. Şirketin gelecekte Ay ve Mars ’taki derin uzay gorevleri ve ilk koloniler icin bir protein kaynağı sağlamayı umduğunu soyledi.

Bu deneme uzayda yapay olarak gıda yetiştirilen ilk deneme değil. 2015 yılında astronotlar Uluslar Arası Uzay istasyonunda marul yetiştirmişlerdi. NASA şu anda ceşitli meyve ve sebze uretebilen “uzay bahcesi” geliştiriyor. Bu deney etin Dunya ’nın herhangi bir yerinde uretilebileceğini gosteriyor. Etleri mikro yer cekiminde uretme kabiliyeti, sadece astronotlar icin iyi bir haber değil ayrıca şirketlerin Dunya uzerindeki aşırı ortamlarda -ozellikle de su veya toprakların az olduğu yerlerde- et uretilebileceğini de gosteriyor.

Normalde doğal yollardan 1 kilogram biftek uretmek 5,200 galon sudan daha fazla su gerektiriyor. Ama laboratuvarda et uretmek doğal yollardan uretmeye kıyasla 10 kat da az su ve arazi gerektiriyor. Laboratuvarda et uretmek cok daha hızlı. AlephFarms bu uretimi dakikalık biftek olarak adlandırıyor. Cunku pişirmesi birkac dakika alıyor.

Doğal kaynakları korurken daha fazla yiyecek uretme ihtiyacı oncesine kıyasla cok daha acil. Birleşmiş Milletler Hukumetlerarası İklim Değişikliği Panelinden yeni bir rapor, bizim yiyecek endustrimizin toplam sera gazı yayılımının yuzde 37 ’sini oluşturduğunu ortaya cıkardı.

Business Insider ’a verdiği demecte AlephFarms, uzay deneyinin bu zorluklara doğrudan bir cevap olduğunu soyledi. Şirket “Amerikalılar ve Rusların, Araplar ve İsraillilerin; catışmaları bir kenara bırakıp takım kurmak ve iklim krizi – gıda guvenliği ihtiyaclarını ele almak icin bilimin arkasında birleşmesinin zamanı geldi. Hepimiz aynı gezegeni paylaşıyoruz.” dedi.

Ceviren: Zehra AYDIN

Kaynakca: 1- Meat Has Been Grown in Space For The First Time, Hundreds of Miles Above Earth

2- Dunyadan Yuzlerce Mil Otede 3 Boyutlu Yazıcılarla Et Uretildi

Ben kendi yorumumu da ekleyeyim. Bu tarz bir uretim seri hale getirilebilirse gıdaların fiyatları cok duşuk bir seviyeye inebilir. Bu da butun insanlık icin cok faydalı bir yapı olur.