KIZLIK ZARI YIRTILMASI VE KIZLIK ZARI MUAYENE TEKNİKLERİ
Kızlık zarı (himen), klitorisin ve commissure posterior adı verilen yapının arasında bulunan vajinal vestibule'nin ortasında, labium minorlerin arasında yer alır.
Himenin goruntusu puberteden sonra ostrojen hormonunun etkisi ile zamanla değişir. Anuler (halka şeklinde), crescentic (hilal-yarım ay şeklinde), septalı, bilobatus, dentatus, fimbriatus, cripriformis gibi cok değişik kızlık zarları olmakla birlikte crescentic tip en yaygın gorulen kızlık zarı tipidir. Bu tip kızlık zarının morfolojik yapısı incelenecek olursa himenal doku saat 10-11 ve saat 1-2 pozisyonlarından tutunur ve saat 12 seviyesinde himenal doku yoktur.
Kızlık Zarı Muayene Teknikleri
Kızlık zarı en iyi jinekolojik pozisyonda yatarken bacaklar kurbağa pozisyonunda(frog-leg position) iken gorulebilir. Doktor kızlık zarı muayenesi yapmadan once eldivenini takar ve gazlı bez yardımıyla başparmak ve işaret parmakları arasında tuttuğu labiaları iki yandan nazikce dışa ve aşağıya doğru ceker. Bu hareket oldukca nazik yapılan bir hareket olup, asla genc kızların cok zaman korktukları gibi ağrılı bir işlem değildir ve asla kızlık zarına bir zarar vermez. Bu muayene sırasında pelvik kaslara dokunulmaz. Pelvik kaslarda gerginlik olursa vajinal vestibular yapılar ve himen izlenemez.
Ozellikle cocuklarda diz-dirsek pozisyonu (prone knee- chest position) diye tanımlanan baş ve goğsun muayene masasına değdiği, yuzukoyun başaşağı yattığı pozisyonda labialar yukarda ve ayrık olarak duracağı icin kızlık zarının arkası (posterior himen), vagina ve anus daha net izlenebilir.
Daha kucuk cocuklar ise annelerinin kucağında frog-leg pozisyonda tutulduğu zaman himen muayenesi kolaylıkla ve nazikce yapılabilir. Himeni daha net bir şekilde incelemek icin nemlendirilmiş pamuk uclu bir cubuk kullanılibilir. Bu cubuk yardımıyla fimbrialı ve cok aşırı gelişmiş olan himeni muayene etmek mumkundur.
Pubertal himeni incelemenin gelişmiş bir başka metodunda Foley kateter kullanmak gerekir. Kateter nazikce himen acıklığından vajinaya gecirilir ve Foley kateterin balonu şişirilir, hafif derecede traksiyon yapılarak himen gerilir ve laserasyonlar ya da himenin normal anotomik yapısı net olarak değerlendirilir.
Kızlık Zarı Yırtılmasının Tespiti
Aslında himen bakireliğin bir sembolude değildir. Himen dokusu genellikle cok ince olup ruberteden once narindir. Bu nedenle bisiklete binmek, ata binmek, jimnastik yapmak gibi sportif faliyetlere katılan ve adet başlayınca tampon kullanan bir cok kız cocuğu himenlerinin cok esnediği, yırtıldığı ya da genişlediğinin farkında bile değildir. Kucuk kız cocukları bu sporlara başladıkları zaman himen cok narin olduğu icin ve himenin bu sporlar sırasında genişlemesi ve esnemesi zamanla yavaş yavaş olduğu icin bu surec icinde himende olan değişim sırasında kanama ve ağrı olmaz.
İlk defa cinsel ilişki olmasına rağmen ortalama %20- %30 oranında kızlık zarından kanama olmadığı ve hatta yırtılmanın gercekleşemediği gozlenebilir. Bazı kızlık zarları ince kenarlı ve esnek olduğundan ancak doğum sırasında yırtılabilir. Bir ilişkinin ilk defa olduğu, yırtık himenal doku kenarlarında olan odem (şişlik) ve eritematoz (kızarıklık) değişikliklerden anlaşılır. Himende en cok arka kısımda yırtık olabilir. Buna rağmen himenin on yarısında (saat 3-9 arası yukarı kısım) centiller ve yarıklar olup olmadığıda değerlendirilmelidir. Himenal dokunun yırtılmasından ileri gelen himen parcaları (karunkule himenalis) da belirtilmelidir. Himenal doku kenarlarında olan yırtıklar saat kadranlarına gore ifade edilir. Yara iyileşmesi kişiler arasında farklılık gostermekle beraber bu durum genellikle bir hafta icinde tamamen ortadan kalkar. Kızlık zarı geniş, duhule musait ve ince kenarlı olanlarda ilk ilişkide kanama olmayabilir, buna rağmen bu durumda da ilk defa ilişki olup olmadığı coğu zaman dikkatli ve tecrubeli bir jinekolog tarafından tespit edilebilir. Bu nedenle ilk ilişkide kanaması olmayan ve kızlık zarının yapısını merak edenlerin en gec bir hafta icinde muayene olmaları gerekir.
Daha once belirtildiği gibi esnek ve geniş olan ince kenarlı himende ilk ilişkide kanama olmaz ve bazı durumda kızlık zarı ilişkiye rağmen esner ve bozulmaz. Bundan da anlaşılacağı gibi kızlık zarının sağlam olması onceden cinsel ilişkinin hic olmadığı anlamına gelmez. Kızlık zarında yırtık olması da, her zaman, cinsel ilişkiye girildiği anlamı taşımaz.
Kızlık Zarının Yırtılmasının Diğer Nedenleri
Difteri gibi hastalıklara bağlı olarak himende ulser olması.
Himende aşırı gerilmeye neden olan sportif faliyetler.
Sert kesici bir objenin ustune duşmek.
Bakire olduğu halde vajinal yolla kullanılan ilaclar, tamponlar.
Aşırı travmatik kaşımak.
Masturbasyon yapmak.
Yabancı cisim insersiyonu.
Bu bolgeyi ilgilendiren operasyonlar gecirmiş olmak.
Kızlık Zarı Yırtıldıktan Sonra Karşılaşılabilecek Riskler
Kanama: Kanamanın bir miktar olması normal kabul edilmekle birlikte cok aşırı kanama ancak himen ile beraber etraf dokular da yırtıldığı zaman gercekleşir ve mutlaka bir jinekolojik muayene olmak gerekir.
Enfeksiyon: Kotu hijyenik alışkanlıkları olan kişilerde vajinal kanalda bulunan bakteriler ile ya da buna ilave olan değişik etkenlerle genital organlarda enfeksiyon ortaya cıkabilir.
Fistul Formasyonu: Kızlık zarı yırtığı cevre dokuları da icine alırsa rekto- vajinal ya da vasiko -vajinal fistuller oluşabilir. Bu fistul denilen ince kanallardan buyuk abdest ya da idrar cıkışı gozlenebilir. Bu durum cok nadir rastlanan operasyon gerektiren bir durumdur.
Yırtılmış Kızlık Zarının Tamiri
Kızlık zarı yırtıldıktan sonra genel anestezi altında ve steril şartlarda himenoplasti adı verilen bir operasyonla ceşitli yontemler kullanılarak tamir edilebilir.
Op. Dr. Kutlugul Yuksel


[h=2]Ankara Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]