Her spor dalında olduğu gibi spora başlamadan once gerekli kas egzersizlerini yaparak ısınmak gerekir. Isınmamış kas ve bağlar yaralanmaya acıktır. Soğuk havalarda gorulen sakatlıklar daha cok kas ve tendon sakatlıkları olduğundan; vucut ısısını koruyan, ruzgÂr ve su gecirmez kıyafetler tercih etmelisiniz. Ayrıca hafif kıyafetler, ayakları terletmeyen ve ayak bileğini destekler nitelikte olan ayakkabılar ve kar gozluğu, eldiven ve eklem pedleri gibi ekipmanların kullanımı spor yaralanmalarını onemli olcude azaltır.
Kış sporlarında en cok hangi tip yaralanmalarla karşılaşıyorsunuz?
Genelde duşmeye bağlı el bileği burkulmaları ve eklem cevresi kırıkları gibi basit sakatlıklarla karşılaşıyoruz. Ancak ayak bileği ve diz yaralanmaları capraz bağ, yan bağ yaralanmalarını beraberinde getiriyor. Diz yaralanmaları basit bir meniskus yırtığından, daha ciddi bağ yaralanmalarına kadar değişen boyutlarda cok daha ciddi sakatlanmalara yol acabiliyor. Ozellikle spor sırasında akut olarak kas gerilmeleri, yırtılmaları, eklem ici ve cevresindeki bağlarda kopma, eklem cıkıkları, kırıklar gorulebileceği gibi kronik yaralanmalarda kıkırdak yaralanmaları ve osteoartrit (kireclenme) de gorulebilir.
Bu tip yaralanmalar icin risk faktorleri nelerdir?
Oncelikle bu tip yaralanmalar kişinin yapmakta olduğu spora olan yetkinliğine, eğitimine ve tekniğine bağlıdır. Kayak gibi teknik bilgi isteyen sporlara başlamadan once mutlaka ders alınmalıdır.
Yaralanmalar icin risk faktorlerini ise cevresel nedenler ve bedensel nedenler olarak basit iki başlık altında toplayabiliriz.
Cevresel Nedenler:
· Vucuda aşırı yuk binmesi: Vucut kas ve bağları kişinin yapısına bağlı olarak belirli olcude baskıya dayanabilecek olcudedir. Bu dayanıklılık daha once yapılan egzersize bağlı olarak değişir.
· Doğru olmayan teknikle spor yapılması: Ozellikle spor yaparken bağ ve kas yapısının bilincsizce baskıya maruz bırakılması dokunun yaralanmaya acık hale gelmesine neden olur.
· Uygun olmayan ekipman: Spora uygun olmayan kıyafet ve donanım ile spor yapılması ozellikle ayak-ayak bileği yaralanmalarına ve burkulmaların artmasına neden olur.
· Vucutta ani ısı değişiklikleri: Ceşitli nedenlerle vucut ısısının belirli sınırlar icinde kalamaması durumunda, cabuk yorulma, yorulmalara bağlı olarak da duşmeler gorulebilir.
Bedensel nedenler:
· Bacak uzunluklarındaki eşitsizlikler,
· Kas gucsuzluğu,
· Vucut esnekliğindeki azalma,
· Eklem gevşekliği,
· Obezite ve aşırı kilo.
Spor yaralanmaları sonrası uygulanması gereken ilk mudahaleler nelerdir?
Spor yaralanmaları bağ yırtılması, kırık gibi hastanede mudahale ve tedavi gerektirebildiği gibi; coğu yaralanma da kişinin kendi yapabileceği ilk mudahale ile de rahatlatılabilir. Tipik olarak bircok yaralanma sonrası şişlik, kızarıklık, yaralanan bolgede aşırı duyarlılık ve ısı artışı gorulebilir. Yaralanma sonrası ilk yapılması gereken dokunun aşırı şişmesini (odemi) onlemektir.
Bu doğrultuda yapılması gerekenler:
Buz veya soğuk kompres uygulanması: Hem ağrının hem odemin artışını onlemede yardımcıdır. Burada onemli olan buzun cilde direkt olarak temas ettirilmemesidir. Birkac saatte bir 10-20 dakika soğuk kompres uygulanması doğru olacaktır.
Kompresyon: Yaralı bolge bandaj ile hafif sıkıca sarılarak uygulanabilir. Odemin artmasını onlemekte yardımcıdır. Uc noktadan yukarıya doğru sarılarak uygulanmalıdır.
Elevasyon: Yaralanan uzvun kalp seviyesine yakın hale getirilmesi odemin gelişimini yavaşlatacaktır.
İstirahat: Aktivitenin bırakılarak istirahata gecilmesi iyileşme surecini hızlandıran onemli bir etkendir.
İlk mudahalenin ardından ne yapılmalı?
Her ne kadar yukarıda belirttiğimiz ilk mudahalelerden sonra kişi kendini iyi hissedip sakatlığının duzeleceğini duşunse de bu buyuk bir yanılgı olabilir ve sakatlığının daha ciddi boyutlara ulaşmasına yol acabilir. Burada onemli olan ve sıklıkla karsılaştığımız konulardan birisi de bireye ozgu farklılıklardır.
Bazı hastaların ağrı eşiği yuksek olduğu icin ciddi yaralanma gecirdikleri halde ayak-ayak bileği hareketlerindeki kısıtlılığı onemsiz olarak değerlendirip sağlık merkezine gec başvururlar. Oncelikli olarak tavsiye edebileceğimiz şey yaralanma bolgesinde şişme (odem) olan hastaların mumkun olan en kısa zamanda uygun bir sağlık merkezine giderek muayene olmasıdır. Sakatlığın ve tedavinin değerlendirilmesi mutlaka uzman hekimler tarafından yapılmalıdır.

[h=2]İstanbul Ortopedi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]