Bu yarış Ford icin bir donum noktası durumundaydı ve Ferrari karşısında elde edilen cok buyuk bir başarı soz konusuydu. Yarış oncesi yaşanan gerginlik, her iki takımın stratejileri, araclar ve pilotlar derken 1996 Le Mans, otomobil yarışı tarihine ismini yazdıran bir etkinlik oldu. Bu yazımızda bu yarışın hikayesine değiniyoruz.
Temelden başlayalım: Nedir bu Le Mans 24 Saat Yarışları?
Hikayeyi daha iyi anlamak icin Le Mans 24 Saat Yarışları ’nın ne olduğunu bilmek en doğrusu olacaktır. Le Mans yarışları adı ustunde toplam 24 saat suren yarış etkinlikleridir. Yarışlar Fransa ’da 13,469 km ’lik bir pistte gercekleşir. Bircok farklı ulkeden farklı pilotlar yarışta takımları temsil ederler birlikte toplam 24 saat suren yarışı tamamlamaya calışırlar. 1980 ’li yıllara kadar coğu takım 2 pilotla temsil edilse de sonradan pilotların guvenliği icin bu sayı 3 ’e cıkmıştır. Yarış 24 saat surduğu icin cok buyuk bir dayanıklılık yarışıdır ve pilotlar icin oldukca acımasız derecede yorucu yarışlardır. Takımlar bir sonraki yarışa kadar pek cok arac tasarlar, sayısız pilot ve arac testi yapar ve bu zorlu yarışı tamamlayanlar arasında yerini almak isterler. Strateji, araclar ve pilotlar gibi pek cok faktor yarışlarda takımlar icin onemli rol oynar. Yakıt yuklemesi ve tekerlek değişimi dışında yarış aralıksız devam eder. Yarışı bitirenlerden daha fazla DNF olanlar yani yarışı tamamlayamayanlar mevcuttur. Yarışı anladıysak hikayeye gecelim.
Yarıştan tam 3 yıl once 1963 yılında Ford ve Ferrari arasındaki rekabet ve gerginliğin fitili ateşleniyor:
Ford ve Ferrari arasındaki rekabet efsane yarıştan tam 3 yıl once başlıyor. Le Mans yarışları oldukca unlu bir dayanıklılık yarışı olduğu icin coğu markanın kendini on plana cıkarmaya calıştığı ve dunyaca saygınlık kazanmak istediği yarışlardı. Le Mans ’i kazanan dunyanın en iyi otomobil ureticileri arasında zirveye oturuyordu. Bu muthiş bir marka değeri kazanımı demekti. O zamanın Ford İcra Kurulu Başkanı Henry Ford II, yıllardır onde olan Ferrari ’ye goz koymuştu. 1960-1963 yılları arası art arda Le Mans kazanan Ferrari, dunyada buyuk bir une sahipti ancak acil bir sermayeye ihtiyac duyduğu bir konumdaydı. Ford ise kendi değerini katlamak ve işleri lehine cevirmek icin Ferrari ile anlaşarak markayı satın almak istedi. Bunun uzerine satın alım işlemleri icin İtalya ’ya giden Ford ekibi, satın alım maddelerinden birisini Enzo Ferrari ’ye kabul ettiremedi. Bu madde Ferrari yarış takımının yonetiminin Ford ’a devredilmesini iceriyordu. Ferrari, kendi bağımsızlığını bu şekilde kaybetmek istemedi ve her şey neredeyse halledilecekken bu madde kabul edilmedi ve Ford satın alma işleminden eli boş dondu. Bu olay sonrası Ford, Ferrari ’ye karşı buyuk bir rekabet icerisine girdi ve intikamını Le Mans yarışlarında almaya karar verdi. Ford ve Ferrari bu saatten sonra ezeli bir rakip olmuştu.
1964 ve 1965 yarışları Ford icin buyuk bir husran oluyor:
Henry Ford, Ferrari ile rekabetinde kendilerine yardımcı olacak yeni bir arac uzerinde calıştı. O arac ise 1966 yılında efsaneleşecek olan V8 motora sahip Ford GT 40 ’ın ta kendisiydi. Ne yazık ki Ford GT 40 ilk yıllarında Le Mans yarışlarında yeterince iyi performans gosteremedi. 64 ve 65 yarışlarının galibi daha iyi aracları ve pilotlarıyla Ferrari olmuştu. Ford GT 40, aerodinamik acısından başarılı bir arac olsa da oldukca dengesizdi ve pek cok sorunu daha vardı hatta 1964 yarışında 3 adet Ford GT40 MKI modeli bozulup yarışı tamamlayamamıştı. 1965 yılına gelindiğinde ise Ford, Amerikalı otomobil tasarımcısı Carol Shelby ile anlaştı. Shelby ise yarış ve test pilotu olarak oldukca guvendiği pilot Ken Miles ’ı secti. 1964 ’te başarısız olan Ford, aracı daha da guclendirmeye calıştı ve bircok test yaptı. Daha iyi bir hale getirmeyi başarsalar ve hatta 1965 Daytona yarışında buyuk başarı gosterseler de iş Le Mans ’a geldiğinde Ford takımı, 6 aracı ile yarışı tamamlayamadı. Bu saatten sonra Ford, tum odağını Ford GT 40 ’ı 1966 Le Mans şampiyonu yapmaya odakladı. Ford GT 40 efsanesi doğmak uzereydi.
Efsane 1966 Le Mans Oncesi Efsane Ford GT 40 MKII hazır hale geliyor:
Efsane Ford GT 40 ’ın pek cok modeli bulunuyordu. 1964 ve 1965 yarışlarıyla beraber yenilgilerinden ders alan Ford ekibi, Shelby ve efsane pilot Ken Miles ’ın desteği ile GT 40 ’ı en iyi hale getirmeye calıştı. Motor ve şanzımanda değişiklikler yapıldı ve sayısız test gercekleştirildi. İşte 1966-1969 yılları arası art arda 4 yıl Ford ’a zafer getiren efsane arac Ford GT 40 MKII 1966 yarışına hazırdı. Yarışa toplam 8 adet Ford aracı katıldı ve ilk 3 sıraya oturan 3 arac da Ford GT 40 MKII oldu. 6697 cm3 silindir hacmine sahip arac, 485 beygirdi ve 320 km/h azami hıza sahipti. Ferrari tarafındaki rakibi ise Ferrari ’nin ozenle tasarladığı ve sınırlarını zorlayarak hazırladığı Ferrari 330 P3 modeliydi.
1966 Le Mans yarışının başında Ferrari cok rahat bir gorunum sergiliyordu:
Yarışa dair ilgi cekici bir nokta da Ferrari ’nin yarışa kendine guvenerek cok daha az aracla katılmasıydı. Ferrari, yarışa sadece 2 adet P3 ile katılmıştı. Ford ise tam 8 adet arac ile katıldı. Ferrari kendisine cok guveniyordu ve yeni aracları ve tecrubeli suruculerden olan John Surtees ’in başaracağına inanıyorlardı. İşler pek yolunda gitmedi ve John, yarışa katılamayacağını acıkladı. Yarışın sıralama turlarında ilk 4 sırayı boylece Ford aldı. Ferrari John ’un eksikliğinin ve oldukca az aracla katılmasının bedelini ağır odeyecekti. Ford ve Ferrari ’nin ezeli rekabetinin en buyuk sembolu olan 1966 Le Mans yarışı başlıyordu.
1966 Le Mans Ford icin hic de iyi başlamamıştı:
Yarış 16.00 ’da başladı ve Ford ilk sıralarda kendinden emin bir şekilde yarışa başlamış bulundu. Gece saatlerinde durumlar Ford icin korkutucu bir hal aldı ve Ferrari ekibi ilk 2 sırayı almayı başardı. Bunun yanında Ford ’un ise toplam 4 aracı yarış dışı kalmış durumdaydı. Bu noktada Ford ekibi oldukca gerilmiş durumdaydı ve takım, suruculere tam gaz vermemelerini soyledi. İşler sabaha doğru tekrar Ford lehine doğru yonelmeye başlamıştı. Ferrariler kabusu yaşayacaktı.
Ferrariler yarış dışı kalıyor ve Ford 3 aracıyla ilk 3 sıraya yerleşiyor:
Sabah saatlerinde Ferrari aracları kaza ve bozulmalar sonucunda yarış dışı kaldı ve yarış Ford ’un lehine dondu. İlk uc sıra oğlen saatlerine doğru artık Ford ’un araclarına aitti. Efsane pilot Ken Miles ’ın yonettği arac birinci sıraya yerleşmişti. Ford, 2 yıldır hedeflediği zaferi kazanmak uzereydi. Bitiş cizgsine gelirken Ford yarış hakemi Leo Beebe, suruculerden ilginc bir şey istedi. Uc Ford aracının da yarışı beraber bitirmesi istendi. İlk 3 sırada yer alan Ford aracları yarışı beraber bitirecek ve Ford icin unutulmaz bir photo finish yapılacaktı.
Ford 1966 Le Mans yarışını uc arabasıyla birlikte kazanıyor ve Ferrari bozguna uğruyor:
Ford, 1963 yılındaki gerginlik sonrası başlayan buyuk rekabette rakibi Ferrari ’yi bu efsane yarışta mağlup etmeyi başarmak uzereydi. Ken Miles, diğer Ford suruculerini beklemek icin yavaşladı. Arkadan Bruce McLaren ’ın gelmesiyle birinci sıraya Bruce McLaren gecti. Ucuncu olarak da 12 tur geriden gelse de yarışı ucuncu bitirmeyi başaran Ford, Ronnie Buckmun ’ın gelmesiyle birlikte Ford yarışın galibi oldu ve ilk uc sırayı tamamen ele gecirdi. Boylece Ferrari, yıllardır gosterdiği ustun başarıdan sonra buyuk bir bozguna uğramış oldu.
Aynı yıl Efsane pilot Ken Miles, bir arac testinde hayatını kaybediyor:
Ford ’un 1966 Le Mans galibiyetini almasında cok buyuk katkısı olan efsane pilot Ken Miles ’ın olumu de oldukca trajikti. Le Mans zaferinin ardından Ağustos 1966 ’da Ford, GT 40 MKII ’nin ardından J-Car adlı bir arac projesi başlattı ve testlerini gercekleştirme kararı aldı. Testlerde yer alan Ken Miles, aracın testi sırasında 320 km/h hızla giderken birden devrildi ve taklalar atmaya başladı. Arac alev almaya başladı ve Miles, taklalar sırasında aractan fırladı. Riverside pistinde efsane pilotun cansız bedeni yatıyordu. Ford ’un mekanik bir arıza sebebiyle ortaya cıktığını belirttiği trajik kaza sonucu efsane pilot Miles, tam da ait olduğu yerde hayatını kaybetmiş oldu ve aramızdan ayrıldı. Daha da trajik olan bir konu da Ken Miles ’in 1966 yarışını ikinci bitirmesiydi. Ford ’un ozel bitiriş isteği sonrası yavaşlayan Miles, mesafe hesaplaması sıkıntısından dolayı birinciliği ekip arkadaşlarına kaptırmıştı. O sene birinci olamasa da Ford ’un yarış tarihinde unutulmaz pilotlar arasında yerini almayı hak eden bir pilot oldu.
Ford GT40 art arda 4 sene boyunca yarışların galibi oluyor:
Ford, İstediğini elde etmekle kalmayıp bir de ustune 3 arabasıyla ilk uc sıraya yerleşmeyi başarmıştı.1966 Le Mans efsanesinden sonra art arda duzenlenen 1967,1968 ve 1969 Le Mans yarışlarını da Ford GT 40 aracı kazanmayı başardı. Ferrari ’yi satın alamayan ve ustune 64 ve 65 yıllarında buyuk husrana uğrayan Ford, şimdi ise 4 sene art arda yarışların galibi olmuş durumdaydı. Ferrari icin işler daha da zorlaşıyordu.
Ferrari hisselerinin coğunu Fiat ’a satılmak zorunda kalıyor:
1969 yılına gelindiğinde Ferrari ’nin maddi olarak dayanacak gucu kalmamıştı. 1963 yılında yapılan teklif reddedilmiş ve 1966 yılından itibaren art arda 4 yenilgi alınmıştı. İyice bozulan maddi durum sonrası Ferrari, hisselerinin yarısını Fiat ’a satmak zorunda kaldı. 1988 yılına gelindiğinde ise Fiat, Ferrari ’nin hisselerinin %90 ’ına sahip durumdaydı. Ford, Ferrari karşısında aldığı galibiyetler ile Ferrari ’nin buyuk sıkıntılara girmesine sebep oldu.
Efsane yarış populer kulturdeki yerini alıyor:
Yarış yıllar sonra bile hala populerliğini koruyor ve coğu yerde konusu geciyor. Populer kulturdeki orneklerinden birisi olan ‘ ’Go Like Hell ’ ’ kitabı 2009 yılında piyasaya cıkıyor. Turkcesi ‘ ’Cehennem Gibi Git ’ ’ olarak cevrilebilecek olan kitabın ismi Bruce McLaren ’ın takım arkadaşı Chris Amon ’a bağırarak ‘ ’Go Like Hell ’ ’ demesinden gelmekte. Yarışı konu alan bir diğer eser ise ''The 24 Hour War'' adı verilen 2010 yapımı bir belgesel. Bu belgeselde de yarışın hikayesi izleyiciye sunuluyor. Son olarak ise başlığımızda da yer alan 2019 cıkışlı Turkcesi ''Asfaltın Kralları'' olarak belirlenen Ford v Ferrari sinema filmi, yarışın populer kulturdeki en onemli yapımlarından birisi durumunda. Filmde başarılı aktorler Matt Damon ve Christian Bale de yer almakta. Film IMDb uzerinde 8.1 puana sahip ve 2 saat 32 dakikalık uzun bir sureye sahip. İzlemediyseniz mutlaka izlemenizi oneriyoruz.
Bu yazımızda 1966 Le Mans yarışının gercek hikayesine değindik. Sizler yarış ve Ford ile Ferrari arasındaki bu buyuk rekabet hakkında neler duşunuyorsunuz? Ford v Ferrari filmini izlemiş miydiniz? Değerli goruşlerinizi yorumlar kısmında bizimle paylaşabilirsiniz.