Karın ve sırt bolgesinde şiddetli ağrıya dikkat!Karın ağrısı, mide bulantısı, kusma ve şiddetli kanama ile ortaya cıkabilen pankreastaki ani bir iltihaplanma olan akut pankreatit hayati tehlikeye yol acabilir. Bu rahatsızlığın en onemli nedenleri arasında alkol kullanımı ve safra yolu taşları gelmektedir.
Pankreas, başta kan şekeri duzenlenmesi olmak uzere hormonları ve sindirim icin gerekli enzimleri salgılamaktadır. Akut pankreatitin en onemli nedenleri arasında alkol kullanımı ve safra yolu taşları gelmektedir. Yabancı ulkelerde alkol tuketimi akut pankreatitlerin birinci nedeniyken, ulkemizde safra taşlarına bağlı pankreatit daha sık gorulmektedir. Fazla miktarda alkol tuketimi, pankreas dokusunda odem ve akışın engellenmesine yol acarak hastalığa neden olabilmektedir. Safra taşları ise; safra kesesini bağırsağa bağlayan kanala gecerek burada kalıcı veya gecici tıkanıklığa neden olabilir. Pankreas kanalında tıkanıklık, odem ve sonrasında da pankreatit tablosu ortaya cıkabilmektedir.
İlac kullanımı tetikleyebilir
Başta bir kısım tansiyon ilacları olmak uzere kişinin kullandığı ilaclar, kanda trigliserid artışı, kalsiyum yuksekliğine neden olan hastalıklar da akut pankreatit yaratabilmektedir. Daha onceden akut pankreatit gecirmiş kişiler de tekrar ataklar icin risk grubundadır.
Karın ve sırt ağrısı gorulebilir
Akut pankreatitin ilk ve en onemli belirtisi karın ağrısıdır. Ozellikle karnın ust bolgesinde başlayan ve sırta yayılan coğu zaman kuşak tarzında karnı cevreleyen şiddetli bir ağrıdır. Ağrı genellikle akut ve ani başlangıclı, giderek şiddetlenen tarzdadır. Ağrıya coğu zaman bulantı ve kusma da eşlik etmektedir.
Safra taşı kanalda tıkanıklığa neden olabilir
Bazı hastalarda idrar renginde koyulaşma, gozlerde sararma gibi bulgular da ortaya cıkabilir. Akut pankreatit oluşumu icin risk taşıyan kişilerde bu bulgular ortaya cıktığında mutlaka en yakın hastaneye başvurulmalıdır. Kan tetkikleri ve ultrasonografik inceleme ile akut pankreatit tanısı konulabilmektedir. Tipik karın ağrısı, beraberinde bulantı ve kusma şikayeti de olan kişilerde kanda bakılan pankreas enzim (amilaz ve lipaz) duzeylerindeki yukselme akut pankreatit tanısının konulmasını sağlar. Tipik ağrısı olan, amilaz ve lipaz adı verilen değerleri yuksek olan kişilerde akut pankreatit tanısı konulduktan sonra sebebe yonelik olarak “karın ultrasonografik incelemesi” yapılmalıdır. Bu hem hastalığın nedeni hem de şiddeti hakkında bilgi sağlar. Bu sayede safra taşının olup olmadığı ve varsa kanalda tıkanıklığın devam edip etmediği hakkında bilgiler elde edilir.
Once ilacla tedavi yoluna gidilir
Akut pankreatit hastalığında ilk olarak ilac tedavisi uygulanır. Altta yatan sebebe gore endoskopik girişimler de gerekebilir. Hastada ilk olarak ağızdan beslenmenin kesilmesi, bozulan sıvı dengesinin yeniden sağlanması icin serum tedavisi ve birtakım ilaclar ile pankreas istirahate alınır. Altta yatan neden safra taşı ise ve safra yolu tıkanıklığı halen devam ediyorsa endoskopik olarak yapılacak mudahale (ERCP) ile safra kanallarının ağzı genişletilerek var olan taş dışarıya alınıp, akış yeniden sağlanarak hem safra kanalı hem de pankreas kanalındaki basınc duşurulmektedir.
Tedavi suresi hastalığın evresine gore değişir
Akut pankreatitte tedavi suresi hastalığın şiddetine gore değişkenlik gosterir. Hafif ve orta şiddetli pankreatitte birkac gun icerisinde iyileşme sağlanırken, pankreas organında doku kaybı ile birlikte olan şiddetli pankreatitin tedavisi hem daha guctur hem de daha uzun surmektedir. Bu gibi durumlarda oluşan olu dokuların temizlenmesi icin endoskopik ve/veya cerrahi mudahale gerekebilmektedir.
Erken tanı ile kontrol altına alınabilir
Akut pankreatit hastalığı erken ve doğru teşhis edildiği takdirde uygun tedavi ile kontrol altına alınabilir. Ancak hastalığın nasıl seyredeceğini kesin olarak on gormek her zaman mumkun olmayabilir. Bu nedenle hastaneye yatırılarak tedavi edilen kişide, belirli aralıklarla tekrarlanacak tetkikler sayesinde hastalığın gidişatı hakkında fikir sahibi olunarak tedavi yeniden şekillendirilir. Hafif ya da orta şiddetli pankreatitte coğu zaman tam bir iyileşme soz konusu olmaktadır. Şiddetli pankreatit tablosu ise hayati risk taşıyan ciddi bir hastalıktır. Ozellikle alkol kullanan, safra taşı tanısı konulmuş kişiler, trigiliserid değerleri yuksek olan ve bazı grup tansiyon ilaclarını kullanan kişiler risk altında oldukları icin karın ağrısı ortaya cıktığında akut pankreatit acısından değerlendirilmelidirler.
Pankreas hastalığından korunmak icin
Alkol ve sigara kullanımı sınırlandırılmalı
Aşırı yağlı ve ağır yiyeceklerden uzak durulmalı
Diyabet (şeker hastalığı) tanısı olanlar duzenli kontrollerini yaptırmalı
Kan yağları (trigliserid) yuksek olanlar tedavi icin gerekli onlemler almalıdır.

[h=2]İstanbul Dahiliye uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]