Tum gebeliklerin %5-10’unda ciftler arasında Rh antijen uyumsuzluğu mevcuttur ki bu durum hastalarımız arasında kan uyuşmazlığı olarak bilinir. Şimdi kan uyuşmazlığına ve gebelikte ne gibi etkileri olduğuna yakından bakalım.
Kan uyuşmazlığı ya da Rh uyumsuzluğu nedir?
Eğer kadın Rh negatif, eşi Rh pozitif ise bu durumda Rh uygunsuzluğu (kan uyuşmazlığı) soz konusudur.
Rh antijeni nedir?
Rh antijeni kırmızı kan hucreleri (eritrositler) uzerinde yer alan bir proteindir. Coğu insan bu antijeni taşır, bunlar Rh pozitif kişilerdir. Kan hucrelerinde Rh antijeni taşımayanlar ise Rh negatif olur, ki kadınların %15’i Rh negatiftir. Rh pozitif ya da Rh negatif olduğunuz kan grubu kartlarınızda yazar.
Ciftler arasında Rh uyumsuzluğu varsa gebelikte zararı var mıdır?
Anne Rh negatif, baba Rh pozitif ise bu durumda uyumsuzluk var demiştik. Anne gebe kaldığında karnındaki bebeği %50 oranında Rh pozitif olur. Eğer bebek Rh pozitif ise, gebelik ilerlerken bebekten anneye gecen kan hucreleri, taşıdıkları Rh antijeni nedeniyle annenin bağışıklık sistemini uyarır ve antikor oluşumuna neden olur. Ve anne bir kez daha gebe kaldığında, bebeği yine Rh pozitif ise, bu durumda onceki hamilelik sırasında oluşan antikorlar, bu yeni gebelikte plasentadan bebeğe gecer. Bebeğin kan hucrelerini parcalar ve bebekte kansızlık (anemi) oluşmasına neden olur. Bir sure sonra bebeğin vucudunda su birikmeye başlar, tıp dilinde bu duruma ’hidrops’ diyoruz. Olay devam ederse kan uyuşmazlığına bağlı antikorlar bebeğin anne karnında olmesine neden olur.
Oyleyse kan uyuşmazlığı olan ciftlerde ilk gebelikte sorun luşturmaz diyebilir miyiz?
Evet. Genellikle ilk gebelikte sorun oluşmaz. Kan uyuşmazlığı takip eden gebeliklerde sorun oluşturma riski olan bir durumdur.
Kan uyuşmazlığının sonraki gebelikleri riske atmaması icin neler yapılmalıdır?
Eğer anne Rh negatif, baba Rh pozitifse, yani kan uyuşmazlığı varsa, kadın gebe kaldığında alınacak bazı onlemlerle kan uyuşmazlığının sonraki gebelikleri riske atması engellenir. Nedir bu onlemler?:
1- Gebeliğin 28. Haftasında annede indirek coombs testi bakıldıktan sonra, sonuc negatifse, anneye kan uyuşmazlık iğnesi yapılır. Bu kalcadan yapılan ve tek doz yapılması yeterli olan bir iğnedir.
2- Doğumdan sonra bebeğin kan grubu tayin edilir. Eğer bebek babası gibi Rh pozitif ise, bu durumda anneye bir kez daha kan uyuşmazlık iğnesi yapılır. Yok bebek Rh negatif ise, bu durumda iğneye gerek yoktur.
3- Anne gebe iken kanaması olduğu her durumda anneye kan uyuşmazlık iğnesi yapılır. Ayrıca eşi Rh pozitif, kendisi Rh negatif kadınlara hamileyken amniyosentez gibi girişimler yapıldıysa yine kan uyuşmazlık iğnesi yapılması gerekir.
İndirek coombs testi nedir?
İndirek coombs testi, annenin kanında rh antijenine karşı antikor olup olmadığını saptayan bir testtir. Sonuc negatifse, annede antikor yok demektir, bu iyi bir şey. Sonuc pozitifse annede antikor var demektir, bu antikorlar plasentadan gecip bebeğin kan hucrelerini parcalayabilir. Bu nedenle indirek coombs testi pozitif olduğunda 4 haftada bir test tekrarlanarak antikor duzeyini saptarız. Bebekte de kansızlık gelişip gelişmediğini ultrasonla takip ederiz.
Kendisi Rh negatif; eşi Rh pozitif olan gebelere 28. Haftada kan uyuşmazlık iğnesi yapılmadan once indirek coombs testi bakarız. Test negatifse, anne duyarlanmamış demektir, beklentimiz de bu yondedir. Bu durumda anneye koruyucu amaclı kan uyuşmazlık iğnesi yaparız. Eğer test pozitif gelirse, yani anne duyarlanmış ve antikor oluşturmuşsa bu durumda kan uyuşmazlık iğnesi yapmanın anlamı olmaz ve yapmayız.

[h=2]Kırıkkale Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]