Kalp krizi; kalp kasını besleyen ve oksijeni kalp kasına taşıyan KORONER adlı kalp damarlarının ANİ OLARAK pıhtı ile tam ya da tama yakın olarak tıkanmasıdır. Tıkanan kalp damarı bolgesindeki kalp kası hucreleri bir anda oksijensiz kalır ve kalp hucreleri icin cok gerekli oksijen bu damarların tıkanması nedeniyle hucrelere ulaşamazsa kalp hucreleri veya kalp kası olmeye başlar ve cok gec kalınırsa kalıcı hasar yani nekroz (gangren) gelişir. Nekroz gelişmiş kalpte ileride kalp yetersizliği gelişecektir.
Kalp krizi aniden oluşur ve bu ani oluşması nedeniyle adı uzerinde kriz olup yani DEPREM gibidir. Kalp krizi deprem gibi aniden gelir ve hastaların bir kısmı ilk 1-2 saatte olur. Turp gibi adamdı, şuracıkta oturuyordu, daha yeni 1 saat top oynamıştık ve aman Allah’ım kriz gecirip olmuş veya acil hastaneye yatırıp stent takmışlar diye cok duymuşsunuzdur. Deprem gibi, oturuyorduk ama birden ev sallandı ve bina yıkılıverdi deriz. Haber veren deprem olamayacağı gibi bir cok kalp krizide haber vermez ve aniden geliverir.
Kalbin uzerinden giden 3-4 mm genişliğinde ve aşağılara doğru gidildikce incelen ve 70-80 mm uzunluğunda kalpte 3 adet damar bulunur. Kalp damarlarına koroner damarlar diyoruz. Kalp vucudun en cok oksijen tuketen en hareketli organıdır. Diğer organlara gore x4 kat daha fazla oksijen tuketir. Bu kadar calışkan bir organı oksijensiz bırakmamak lazım. Yani tarlayı sulayan su boruları gibi kalbi besleyen damarlar vardır ve bu soru boruları gibi damarlar tıkanırsa kalbimiz oksijensiz ve besinsiz kalacağından kalp dakikalar icerisinde cılgına doner ve bu beslenemeyen bolgesinden anarşik-habis carpıntılar yani ritm bozukluklarının oluşmasına neden olur. Ve bu oluşan ritm bozuklukları kalp krizi gecirenlerde olume neden olur. Oturan hasta gidiverir yani bir anda hasta arrest (şuur kaybolur) olur.
Kalbi besleyen koroner arterler 3 adettir. Bir tanesi sağda, diğer ikisi ise solda bir ana damardan cıkıp 5-20 mm sonra ikiye ayrılırlar ve bu ikiye ayrılan damarlardan biri kalbin on yuzunu besler diğeri ise kalbin arka yuzunu besler.
Kalbi besleyen bu koroner arterler icerisinde endotel dediğimiz bir zar gibi olan ve tum vucutta yan yana koysanız bir halı sahası buyukluğunde olan bir organ bulunur ki bu endotel zarının damar icerisinde cok onemli gorevleri vardır. Endotel maalesef sigara, şeker hastalığı, yuksek tansiyon, yuksek kolesterol, şişmanlık, erkek olmak, ailede 55 yaş altı stent veya bypass veya ani olum olması gibi endoteli bozan bu risk faktorlerinin 1-2 si veya kombinasyonlarının varlığında endotel bozulur ve damar icerisinde yıllar icerisinde daralma yapar ki caydanlıkta kirec oluşması gibidir.
Bozulan endotel ve endotel altında biriken kolesterol vb maddeler aterom plağı dediğimiz patolojik yapıyı oluşturur ve gunun birisinde bu aterom plağı yani kirecli yapının uzerinde ki zar ozellikle kış aylarında infeksiyon veya stress gibi nedenlerle yırtılır ve uzerinde aniden pıhtı oluşur ki bu oluşan pıhtı damarı aniden tam ya da tama yakın tıkar ve oksijeni kesilen kalp kası hucreleri bu oksijensizliği 1 dakika bile dayanamaz ve hemen GOĞUS AĞRISI oluşur ve kriz başlamıştır. Elimizi cabuk tutmalıyız.
Kalp krizi yani deprem tehlikesi olanlar keşke hicbir şikayetleri yok iken ozellikle 30 yaşından sonra aralıklı olarak 2-3 yılda bir veya riskine gore daha sık veya daha seyrek ekg, ekokardiografi ve efor testi veya sintigrafi ve hatta koroner BT anjıografi (sanal anjıo) gibi risk yukune gore kalp incelemesinden gecseler. Yani testi kırılmadan testiyi korumaya almak veya varsa bazı bozukluklarını erken tamir etmek en iyi yontemdir.
Kalp krizi belirtileri nelerdir?
1-Hastaların bir kısmı son 1-2 aydır veya son 1-2 haftadır veya son 1-2 gundur veya son 1-2 saattir oncesinden başlayan eforla ya da eforsuz istirahatte gelen ve 1-2 veya 3-4 dk suren kısa sureli goğus ağrıları hissederler ama onemsemezsek aynı gunun akşamı veya sabahı veya 1-2 hafta icerisinde daha şiddetli bir olumcul ya da ciddi hasar verici kalp krizi yapan goğus ağrıları oluşabilir. Yani hayatımızda onemsemediğimiz kucuk ağrılar aslında depremdeki 3 şiddetinde ki oncu sarsıntılar olabilir. Ama biz bu sarsıntıları onemseyip onlem almaz isek yani bina sağlamlaştırıcı cimento-demir koyma yani kriz onleyici aspirin ve kolesterol ilacı gibi tedavi vermezsek bu kez ilerleyen gun ve saatlerde deprem 8-9 şiddetinde gelip ya da kalp krizi şiddetli gelip olumcul hasarlar yapabilir. Onemli olan kriz olamadan onlem almaktır.
2-Kalp damar tıkanıklığının en sık sebeplerinin sigara, şeker hastalığı, kolesterol yuksekliği, yuksek tansiyon, ailede kalp damar tıkanıklığı olması ve kişinin erkek veya 55 yaş ustu olması olduğunu yazmıştık. Başta bu risk grubunda olmak uzere tun insanların kalp krizi nedir ve belirtileri nelerdiri bilmesi lazım.
Kalp damar tıkanıklığının belirtileri;
a-Son gun veya aylarda eforla gelen veya eforsuzda istirahattede gelebilen 2-3 dk veya daha uzun suren BASKI TARZINDA en az bir yumruk buyukluğunde goğusde, her iki kolda veya mide bolgesinde veya cenede veya sırtta yeni son saatlerde veya gunlerde başlayan bir ağrı olması durumunda veya kişide son 1-2 haftadır aşırı halsiz, bitkin, yorgun veya iş yaparken daha erken yorulması ve nefes darlığı olmasıdır.
b-Kalp damar tıkanıklığında en onemli belirtiler goğus ya da MİDE BOLGESİNDE yeni başlayan ağrıların olması ilk belirti olabileceği gibi son 1-2 hafta ya da gundur gunluk eforu (rutin iş) yaparken NEFES DARLIĞI olması veya son 1-2 haftadır acıklanamayan ve neredeyse her gece acile goturen yoldan cıkmış yuksek tansiyon ataklarının olması da bir kalp damar tıkanıklığı yani kalp krizi habercisi olabilir.
c-Kalp krizi yani kalp damar tıkanıklığının ilk ve en sık olan belirtisi GOĞUSTE BASKI HİSSİ ya da AĞRI OLMASIDIR. Hasta ustune fil oturmuş ya da mengeneye şıkıştırılmış gibi diye tarif eder. Peki bu ağrılar vucudun nerelerinde sık olur diye bakarsanız; en sık goğusde her iki meme arasında olur ve buradan ceneye ya da sol kola veya sırta yayılabilir. Bazen de sadece her iki kolda veya sadece sırtta olabilir veya buralardan başlayıp alt ceneye yayılabilir. Esas en tehlikelisi ise gobeğimizin hemen ustunde yani MİDE BOLGESİNDE (epigastrik bolge) olabilir ki maalesef bu bolgede olan her yeni yani son 1-2 saattir veya son 1-2 gundur gelip gecen ağrılarda reflu-ulser demeden once oncelikle kalp krizi gelmeli ve hemen eve vb yerlere ambulans cağırmalı.
d-MİDE BOLGESİNDE YENİ BAŞLAYAN HER AĞRIYA SAKIN HEMEN ULSER-REFLU DEMEDEN ONCE KALP KRİZİ OLMASIN DİYE DUŞUNUP HASTANEYE GİDELİM VE EKG CEKTİRİP TROPONİN BAKTIRALIM
e-Kalp krizinin tipleri vardır. En tehlikeli tipi damarı tam tıkayan pıhtının olduğu tipidir. Bu tipte ağrı 15-20 dakikadan uzun surer ve genelde kriz esnasında hastalar SOĞUK BUZ GİBİ FANİLYAMI SIRILSIKLAM YAPAN BİR ECEL TERİ DOKTUM derler. Bulantı kusma olabilir, baş donmesi ve ani başlamış son 1-2 saattir olan halsizlik veya KARIN AĞRISI kalp krizinin ilk belirtisi olabilir.
Kriz gecirmekte olan hasta ne yapmalı?
1-Hasta hic hareket etmeyecek. Hareket sırasında kalp daha fazla yorulup olumcul ritm bozukluğu yapabilir. Kriz gecirmekte olduğunuz yer ev veya işyeri ise hemen 112 ye haber vermeli. Sakın siz kendi imkanlarınızla hastaneye gitmeyelim. Cunku kalp krizi sırasında hastaların olumune neden olan ritm bozukluğunun tedavisi şok cihazı ile hastaya şok verilmesidir. Eğer siz kendi imkanlarınızla hastaneye gitmeye kalkarsanız ve bu ritm bozukluğuda arabada gelirse ve arablarımızda da bu şok cihazı olmadığından en yakın hastaneye 3-5 dk icerisinde de gidemezsek beynimiz ciddi hasar gorebilir ve hastanın kaybedilme ihtimali artar.
2- Krizi şuphesi olan herkes gece gunduz demeden hemen yakınını uyandırıp eve ambulans cağırıp hastaneye gidecek. Ozellikle şeker hastalarının ve sigara icenlerin veya ailesinde 50-55 yaş altı stent veya bypass veya ani olum olanlarda her yeni başlayan MİDE AĞRISI, goğus ağrısı, kol ağrısı, cene ağrısı, sırt ağrısı gibi ağrılarda ve bunların birbirine yayılan kombinasyonlarında ilk duşeneceğimiz kalp krizi olmalı.
Dunyada insanların en sık ilk 2 olum sebebi 1.si kalp krizi, diğeri ise beyin damar tıkanmasına bağlı felc olmaktır. İkiside damar hastalığıdır.ikisininde sebebi sigara, şeker hastalığı, ailede kalp hastalığı olması, şişmanlık, kolesterol ve tansiyon yuksekliği olmasıdır.
Kalp damarları başta olmak uzere vucudumuzda ki tum atardamarları tıkanmasına neden olan en tehlikeli risk faktoru nedir diye sorarsanız 1.si şeker hastalığı (diyabet) 2.si sigara 3.su ise ailede 50 yaş altı ani olum/stent/bypass lı biri olmasıdır. Bu risk grubundaki hastalar başta yeni başlayan mide ağrısı veya goğus veya kol ağrılarında REFLU-ULSER-BOYUN FITIĞI-KAS AĞRISI-UŞUTTUM galiba demeden once aklımıza İLK ONCE KALP KRİZİ GECİRİYOR OLABİLİRİM DİYE AMBULANSLA HASTANEYE başvurmalı.

[h=2]İstanbul Kardiyolog uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]