Kadınların sorunu ; endometriosisEndometriozis hastalığı kadınların yaklaşık yuzde 10’unu etkileyen aslında oldukca yaygın bir sağlık sorunudur.
Endometriozis, normal olarak rahim ic boşluğunda olması gereken dokuların vucudun başka yerlerine taşınarak oralarda yerleşmesi sonucu ortaya cıkan bir problemdir. Bu doku karın icindeki organlarda ( yumurtalık, rahim kanalı , karın ic zarı, bağırsaklar, idrar kesesi) bulunabildiği gibi karın dışında da ulunabilir.

Adet zamanında rahim ic zarında meydana gelen kanama ile beraber bu endometriosis odaklarının bulunduğu bolgelerde de kanama benzeri belirtiler olur ve bircok şikayetlere neden olur. En sık rastlanan şikayet ağrılı adet gormedir. Endometriozis en yaygın olarak karın boşluğunda oluşmaktadır.

Rahim dışında biriken dokular, ileri donemlerde surekli kasık ağrısı ve kısırlık gibi bazı problemlere neden olabilir.

Endometriozisin kesin nedeni halen bilinmemektedir. Bu konuda en yaygın kabul goren teori, adet kanamaları sırasında rahim icindeki dokuların kadının tuplerinden gecerek karın boşluğuna yerleşmesi ve burada gelişimini surdurmesidir. Bağışıklık sisteminin de buna izin verecek şekilde normalden farklılık gosterdiği duşunulmektedir.

Endometrioziste kalıtsal yatkınlığın onemli bir faktor olduğu duşunulduğunden, annede ya da başka bir akrabada endometriozis olması endometriosis olasılığını artıracaktır.

Kadının yumurtalıklarında endometriosis oluşması durumunda bazen kistler (cukulata kistleri) oluşabilir ve bunlar eğer cok buyurlerse ciddi problemlere yol acabilirler. Cukulata kistleri her zaman kesin olmamakla birlikte ultrasonografi ile gorulebilir. Kesin tanı ise yalnızca laparoskopi işlemi ya da acık ameliyatla konulabilir.

Laparoskopi, hastalığa tanı konulmasında yararlı bir işlem olup, ayrıca hastalığın ciddiyetine ilişkin fikir de vermektedir. Bu işlem ayrıca, doktorun sizin icin en iyi tedavi planını hazırlamasında da yardımcı olacaktır. Tanı konulurken eş zamanlı olarak endometriosis odaklarının cerrahi tedavisi de uygulanabilir.

Endometriozisin yaygın belirtileri şunlardır:
* Ağrılı adet
* Ağrılı cinsel ilişki
* Adet oncesinde karın ağrısı
* Sırt ağrısı
* Buyuk tuvalette ağrı olması.

Bu belirtilerin tumunun başka nedenleri olabilir. Hastalığın başka belirtileri gorulmemesine karşın, hamile kalmakta gucluk ceken bazı kadınlarda endometriozise sıkca rastlanmaktadır.

Endometriozis doğurganlığı nasıl etkiler?
Hamile kalmakta gucluk ceken kadınlarda endometriozis hastalığı gorulme olasılığı artmaktadır. Bu kadınların bir kısmında, ozellikle de ileri evre endometriosis hastalığı olanlarda, endometriozisin neden olduğu tahribat Fallop tuplerinde (rahim kanalları) tıkanıklığa yol acmaktadır.

Ancak, coğu kadında endometriozisin doğurganlığı etkileme nedenleri henuz tam olarak bilinmemektedir. Bu konudaki diğer teoriler şunlardır. Endometriozis:

* Yumurtalıklar icinde oluşarak yumurtlama gelişimini etkilemekte ve yumurtlama bozmaktadır.
* Spermleri olduren toksinler uretmektedir.
* Embriyonun rahim icersine tutunmasını engellemektedir.
* Embriyo uzerine toksik etkilidir

Endometriosisin sebep olduğu kanal tıkanıklığı bazen tam bir tıkanıklık olmayıp sperm gecişine izin verebilir.. ancak kısmen tahrip olan kanallarda embriyolar takılarak dış gebelik de ortaya cıkabilir.

Endometriosisin tedavisi
Uygulanan tedavilerin temelde amacı ağrıyı gidermek ve kısırlığı ortadan kaldırıp gebe kalmayı sağlamaktır. Bu amacla değişik tıbbi ve cerrahi tedaviler uygulanabilir. Tıbbi tedaviler ağrı kesmenin dışında, endometriozisin ostrojene (kadınlık hormonuna) bağımlı bir hastalık olması prensibine dayanır.

Hamilelik ve menopoz endometriozis oluşumunu engelleyen iki doğal durumdur. Hormonal tedavilerde amac aslında bu iki doğal durumu taklit etmektir. Her iki durumda da rahim ic zarı (endometrium) uzerindeki ostrojen etkisi ortadan kalkacağından yanlış yerde yerleşmiş olan endometrial dokunun da baskılanması beklenir. Elbette oncelikle tıbbi tedavilerle sorunlar giderilmeye calışılmalı ancak eğer buyuk cikolata kistleri ya da tıbbi tedaviyle giderilemeyen ağrı gibi sorunlar varsa cerrahi tedavi duşunulmelidir.

Medikal (tıbbi) tedavi
* Hafif ağrı kesiciler (paracetamol ve steroid olmayan değişik ağrı kesiciler v.b.)
* Hormon tedavileri (doğum kontrol hapları v.b.)

Hormon tedavileri
Hormon tedavileri, normal adet donemini engelleyerek, endometriozis oluşumunu durdurmak ya da yavaşlatmak amacıyla uygulanmaktadır. Bunu gercekleştirmenin en basit yontemi “doğum kontrol hapları” kullanmaktır. Ayrıca, endometriozisten kaynaklanan ağrının azaltılmasında etkili olduğu saptanan diğer hormon tedavileri de mevcuttur.
Son yıllarda oldukca etkili olan ancak kişiyi gecici olarak menopoza sokarak yumurtalıkları ve dolayısıyla da endometriozis hastalığını baskılayan analog adı verilen aylık ya da 3 aylık depo iğneler mevcuttur. Ağrının giderilmesinde oldukca etkili olduğu bilinen bu ilacların 6 aydan daha fazla kullanımı sakıncalı olduğundan bu sureden daha fazla kullanılması gerekiyorsa mutlaka ek bazı onlemlerin alınması ozellikle kemikleri korumak amacıyla gerekmektedir.

Unutulmamalıdır ki tıbbi tedavilerin hicbiri kişinin gebe kalma şansını arttırıcı etkiye sahip değildir. Hatta depo iğnelerin kullanıldığı donemde kişi menopoza girdiğinden zaten gebe kalması hatta adet gormesi olası değildir.

Bazı kadınlarda hormon tedavileri bazı yan etkilere de neden olabilmektedir. Ancak bu yan etkiler genellikle baş edilebilir turdendir.

Cerrahi Tedavi
Hastalığın ciddiyeti, kadının kısırlık oykusu, gebe kalma isteği, yaşı, cerrahi tedavinin bicimini belirler. Maalesef kadının rahminin bile cıkarılması % 30 hastada ağrının kalkmasını sağlayamaz. Genellikle ilk cerrahi oldukca etkilidir, tekrarlayan girişimler bu konuda daha az etkilidirler. Laparoskopi ile gercekleştirilen en sık cerrahi işlemler yumurtalık-tup-rahmi cevreleyen yapışıklıkların kesilmesi, endometriotik odaklar ve yumurtalıktaki cukulata kistlerinin cıkarılması, yakılması, ya da lazer ile yok edilmesidir.
Rahme giden sinirin yakılması ve kesilmesi (LUNA), ağrıyı gidermede belli bir oranda faydalıdır.

Yumurtalıktaki endometriomalar mutlaka bu konuda deneyimli ve dikkatli bir cerrah tarafından zarıyla soyularak cıkartılmalıdır. Cocuk sahibi olmak amacıyla bize başvuran ve daha once endometriosis-cukulata kisti operasyonu gecirmiş bayanlarda gebelik şansı tup bebek tedavisiyle bile cok yuksek olmamaktadır. Bu bayanlarda onceki operasyon ya da operasyonlarda uygulanan tekniğin yumurtalık rezervine zarar verdiğini sıkca gormekteyiz.

Dolayısıyla bu konu gebelik acısından cok onem arz etmektedir. Eğer capı 3-4 cm’den daha kucuk cukulata kistleri varsa belki de bunlara hic dokunmadan aşılama ya da tup bebek tedavisine kişinin alınması gebelik şansını arttırabilir. Bu konuda diğer yumurtalığın, hastanın yaşının ve diğer bazı faktorlerin cerrah tarafından iyi değerlendirilmesi gerekir.

Endometriosis tedavisinde en onemli konu cocuk arzusunun olup olmadığıdır..!
Eğer gebelik arzu ediliyorsa medikal ve cerrahi tedavileri bir yana bırakıp doğrudan gebeliğe yonelik tedavilere girişmek en akılcı olandır. Cunku medikal (tıbbi) ve de cerrahi tedavilerin gebelik şansını arttırdığı tam olarak kanıtlanmamıştır..

Dolayısıyla eğer yumurtalıklarda gebe kalma tedavilerini zora sokacak buyuklukte bir cukulata kisti yok ise ve kanalların da acık olduğu biliniyorsa aşılama ile bir an once cocuk (kısırlık) tedavisine girişmek gerekir.

Eğer bahsi gecen bir cikulata kisti varsa hekiminiz oncelikle bunun cıkarılıp cıkarılmaması gerektiğini sizinle tartışacaktır.

Cerrahi tedaviyi takiben kendiliğinden gebelik oluşmaz ise yumurtlamanın uyarılması ve rahim icine sperm aşılanmasıyla bu şans arttırılabilir. Ancak ileri duzey endometriosiste ve kadının yaşının 35 ve yukarısında olduğu ya da infertilite sebebi olabilecek sperm problemi gibi ek bazı faktorlerin varlığında doğrudan tup bebek tedavisine başvurmakta gecikilmemelidir.

[h=2]İstanbul Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]