Kadın genital kanserleri :
• Vulva Kanseri
• Vagen Kanseri
• Serviks (Rahim Ağzı ) Kanseri
• Uterus’un Kanserleri
• Endometrium Kanseri
• Uterus’un Sarkomları
• Tup Kanserleri
• Over (Yumurtalık) Kanserleri
Sıklık olarak yıllara ve calışmaların sonuclarına gore değişse de ilk uc sırayı her zaman over(yumurtalık) kanseri, endometrıum(rahim zarı) kanseri ve servisk(rahim ağzı) kanseri alır.
Genital kansere hangi kadınlar daha yatkındır? Risk faktorleri nelerdir?
-Vulva kanseri daha cok şişman (obez), diyabetik ve hipertansif hastalarda tedaviye yanıt vermeyen uzun sureli vulvar kaşıntısı olan hanımlarda sıktır. Yine son yıllarda adından sıkca bahsedilen Human Papillama Virus(HPV)’de vulva kanserinin gelişmesinde rol oynar.
Vagen kanseri cinsel yolla bulaşan hastalıklara daha once maruz kalmış, Human Papillama Virus ve Herpes Simpleks Virus enfeksiyonları ile karşılaşmış, eşte Human Papillama Virus enfeksiyonu olan, başka bir nedenle radyoterapi gormuş kişilerde diğerlerine gore sık gorulur.
Serviks (rahim ağzı) kanseri uzerine cok calışma yapılmış , ırk olarak zencilerde beyazlardan fazla, cok eşlilerde tek eşlilere gore daha sık gorulduğu, erken yaşta cinsel yaşama başlayanlarda gorulme sıklığının arttığı belirtilmiştir. Ancak bugunku bilgilerimize gore artık Serviks(rahim ağzı) kanseri cinsel yolla bulaşan bir kanser turu olarak tariflenmekte ve bunda da asıl rolu Human Palillama Virus oynamaktadır.
Endometrıum (rahim zarı) kanseri daha cok hic doğum yapmamış, şişman(obez), erken yaşta adet gormeye başlamış, gec menepoza girmiş progesteron ile tamponlanmamış uzun sure ostrojen hormonuna maruz kalmış(polikistik over hastalığı) progesteronsuz ostrojen yerine kayma tedavileri kişilerde sık gorulmekte, meme kanseri tedavisinde sıkca kullanılan tamaxifen’de gelişiminde rol oynamaktadır.
Over (yumurtalık) kanserlerinde aile hikayesi one cıkar. Yumurtalık kanserlerinin %10’u genetik gecişlidir. Bunları kısaca BRCA1 be BRCA2 gen mutasyonu taşıyıcıları ve herediter nonpolipozis kolorektal kanser sendromu olarak ozetleyebiliriz. Daha basite indirgersek bir tane birinci derece akrabasında (anne,teyze,kız kardeş) over kanseri hikayesi olan kişide risk %4 iken iki tane birinci dercede akrabasında over kanseri olan kişide over kanserine maruz kalma riski %50’ye kadar cıkar. Yumurtlamayı durduran her şey yumurtalık kanseri gelişimini zaltır (doğum kontrol hapları, gebelik, emzirme).
Genital kanserlerin belirtileri nelerdir? Bir kadın hangi belirtilerde genital kanser kuşkusu taşımalıdır?
Vulva kanserlerinin en erken belirtisi tadeviye yanıt vermeyen uzun sureli kaşıntıdır. Bu nedenle her kaşıntı mantar hastalığı kabul edilmemeli, tedaviye yanıt alınamayan kaşıntılarda mutlaka biopsi alınmalıdır.
Vagen kanseri genellikle anormal vajinal kanama veya akıntı ile kendini belli eder.
Serviks (rahim ağzı) kanserlerinin en onemli belki de ilk belirtisi postkoital (cinsel ilişki sonrası) kanamadır. Bunun yanı sıra kokulu ve kanlı akıntı ile de kandisini belli eder.
Endometrium (rahim zarı) kanserinin belirtisi anormal uterin kanamadır. Buda uzamış adet, sık adet, miktarı artmış adet olarak kendisini gosterebilir. Menopoza girmiş bir kişide yeniden adet başlaması akla birinci sırada endometrium kanserini getirmelidir.
Over (yumurtalık) ve tup kanserlerinin maalesef erken belirtisi yoktur. Bunlar ancak ileri evrelerde karın icine yayılınca belirti vermeye başlarlar. Bunlar arasında da en sık gozlenen karında sıvı (ascit) toplanmasıdır.
Genital kanserleri erken yakalayabilmek icin rutin kontroller gerekir mi? Hangi yaştan itibaren gerekir?
Tabi ki kanser tedavisinde başarı tanının ne kadar erken konulduğuna bağlıdır. Bu da bazen kanserin pereinvaziv (yayılma kabiliyetine ulaşmamış) donemde yakalanmasını sağlar.
Kadın genital kanserlerinde bu başarı en cok serviks (rahim ağzı) kanserlerinde yakalanmıştır. Bir tarama yontemi olan smear(yayma)’nın tanı koydurulucuğu %86 ‘dır. Rahim ağzı kanserinin pereinvaziv (yayılma kabiliyetine ulaşmamış) donemden invaziv (cevreye yayılabilen) hale gecmesi icin ortalama 7-10 sene gerekir. Dolayısı ile kişiden alınacak yılda bir kez smear(yayma) olursa ve rahim ağzı kanserni pereinvaziv donemde yakalama şansınız hemen hemen %100’ dur. Bu da son derece basit yontemlerle tedavi edilebilme şansı doğurur.
Smear (yayma) icin bir yaş sınırı koymak doğru değildir. İdeali cinsel yonden aktif hale gecildiği yaştan itibaren almaktır.
Endometrium (rahim zarı) kanserinde smear aynı başarıyı gosteremez. Burada ozellikle menopoza girmiş kişilerin yıllık kontrollerinde tarnsvaginal ultrasonografi ile endometrium kalınlıklarını olcturmeleri ve tum yaştaki kişilerin adet miktar ve duzen değişikliklerinde mutlaka hekime başvurmaları onemlidir.
Yumurtalık kanserinde de maalesef elimizde bir tarama yontemi yoktur. Yumurtalık kanserlerinin buyuk coğunluğunda artan CA-125 isimli tumor belirteci bu hastalığa ozgu olmayıp cok farklı nedenlerle de artabilmektedir.
Genital kanserler nasıl tedavi edilir?
Genital kanserlerin tedavisi hastalığın evresi (ilerleme miktarı) histolojik tipi ve farklılaşması ile doğrudan bağlantı gosterir.İlk tercih edilecek yontem cerrahi olmakla birlikte, hastalığın yayılan miktarı ve histopatolojik ozelliklerine gore cerrahiye ilave radyoterapi veya kemotrapi veya her ikisi birden verilir.Bazen de hastalık ilk başvuruda cerrahi sınırları aşmış olur. O zaman da hastalığın turune gore ilk secenek olarak kemoterapi veya radyoterapi veya her ikisine birden başvurulabilir.
Yaşam koşulları, dışsal faktorler genital kanser riskini artırır mı? Artırıyorsa, bunlar hangi faktorlerdir?
Vulva kanserinde dış irritanların rolu kucumsenmeyecek orandadır. Bu nedenle dış genital organlarda irritasyona yol acacak her şeyden kacınmak gerekir.
Yine vulva, vagen ve serviks kanserinde rol oynayan cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunma bu kanserlerden korunmayı da sağlayacaktır. Bu da tek eşlilik ve prezarvatif kullanımı gibi yontemlerle sağlanabilir.
Rahim ağzı 8serviks) kanseri icin aşı geliştirilmiş olup tum dunya da ve ulkemizde de kullanıma arz edilmiştir.
Over kanserinde ise doğum kontrol hapları yumurtlamayı durdurarak korunma sağlar. Eğer kişinin doğum kontrol hapı kullanımı yonunden tıbbi bir engeli yok ise 5 yılın uzerinde kullanımı over kanseri riskini %50 azaltır.
Kanserden korunmak icin alınabilecek onlemler var mıdır?
1. Sigara, savaşılması gereken kanser nedenlerinin başında gelmektedir. Kanserden olumlerin % 30’undan, akciğer kanseri vakalarının yaklaşık % 90’ından sigara sorumludur. Ayrıca sigara; ağız, gırtlak, yemek borusu, karaciğer, pankreas, mide, bobrek, idrar kesesi kanserlerine de yol acmaktadır.
2.Alkol ağız, boğaz, gırtlak, yemek borusu, karaciğer, kalın bağırsak, pankreas ve meme kanserine neden olabilmektedir. Ozellikle sigara ile beraber alkol kullanmak bu kanserlerin riskini daha fazla artırmaktadır.
3.Guneş ışığına yani ultraviyole B ışınlarına uzun sure maruz kalmak da deri kanserine yol acabilmektedir. Bununla birlikte, uzun sure solaryuma girmek de kanser riskini artırabilmektedir. Yaz aylarında 10.00-16.00 saatleri arasında doğrudan guneş ışığına maruziyetten uzak durulmalı ve koruyucu kremler kullanılmalıdır.
4. Guvenli bir cinsel yaşam ve aşılanma gibi korunma yontemleri ile HPV, HBV ve HİV gibi kronik enfeksiyonlardan ve neden oldukları kanserlerden korunulabilir.
5. Kanser riskini artıran gıdalardan uzak durmak, kısa zamanda yuksek ateşte ve ateşe yakın pişirme gibi yontemlerden kacınmak onemlidir. Kanseri onleyici besin oğeleri olan mevsimsel taze meyve ve sebze iceren gıdalar tuketilmeli, gunde en az 2-2.5 litre su icilmelidir
6.Ayrıca besinlerin saklama koşullarına da gerekli ozenin gosterilmesi gerekmektedir. Plastik kaplar yerine cam kaplar, nemli sıcak ortamlar yerine serin kuru ortamlar tercih edilmelidir.
7. Duzenli olarak gunluk en az 30 dakika egzersiz yapanlarda; meme, kalın bağırsak, rahim ve prostat kanseri daha az gorulmektedir. Aşırı kilolar başta meme kanseri olmak uzere; kalın bağırsak, rahim, yemek borusu, bobrek, pankreas, prostat ve yumurtalık kanseri ile cok yakın ilişkilidir. Kilo vermek ile kanser riski belirgin olarak azalmaktadır.

[h=2]Samsun Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]