Gebelikte tiroid bezi hastalıkları (guatr ve diğerleri)Ulkemizde pekcok kadını etkileyen bir durumdur
Tiroid bezi boynumuzun tam ortasında gırtlak onunde yeralan ,iki loblu bir ic salgı bezidir.Salgıladığı tiroid hormonları (T3 ve T4) tum metabolizmayı etkiler. Tiroid bezinin calışmasını beyinin alt kısmında gozlerimizin hemen arkasında yeralan hipofiz bezinden salgılanan TSH tarafından kontrol edilir.İyot tiroid bezi calışması icin son derece gerekli bir elementtir,diyetle yetersiz alındığında tiroid hormonlarının salgılanması aksar. Ulkemizde sık gorulen İyot eksikliğinde belirgin tiroid bezi problemleri ortaya cıkar.
Tiroid bezi hastalıkları kadınlarda erkeklere oranla belirgin şekilde fazla gorulur.Bu nedenle doğurganlık cağındaki pekcok kadının tiroid bezi problemlerinden etkilenmesi doğaldır.
Guatr cok yaygın ve genelde de yanlış anlamda kullanılan bir terimdir.Guatr tiroid bezinin normalden buyuk olması durumudur.Ancak hastalara yaklaşım acısından guatr dan cok ona eşlik eden hormonal durum onemlidir.Tiroid hormonlarının normalden fazla olması durumuna hipertiroidi,az olmasına hipotiroidi ve normal olmasına da otiroidi adı verilir.Yani guatr tablosuna ,yani tiroid bezinin buyumesine bu uc durum da eşlik edebilir.Guatr tablosu ayrıca tiroid bezinin tamamında eşit şekilde ortaya cıkabilir (diffuz guatr) ya da bezeler şeklinde de buyume gosterebilir(noduler guatr).Bunun yanında guatr olmadan da tiroid hormonları normalden az ya da fazla salgılanıyor olabilir.
Tiroid bezinin enfeksiyonları ,otoimmun (bağışıklık sisteminin vucudun kendi dokularına zarar vermesi) problemlere bağlı hastalılkları,kistleri ve tumorleri ile cok sayıda klinik hastalık tablosu gorulebilir.
Tiroid hormonları kanda proteinlere bağlanarak taşınır .Aktif olan kısımları sadece serbest olan %1 lik bolumdur.Gebelik sırasında tiroid hormonların bağlayan TBG proteinindeki artmaya bağlı olarak dolaşımdaki serbest T3 ve T4 hormonları azalır. Ayrıca gebelik hormonu olan hCG’nin artması hipofizi baskılayarak gebeliğin 8-14. haftalarında TSH duzeyinin azalmasına neden olur. Bu nedenle gebelik sırasında gunde 200 mikrogram iyot alınması onerilmektedir
Fetus tiroidi gebeliğin 12. haftasından sonra iyotu almaya ve 14. haftasından sonra da kendi tiroid hormonunu uretmeye başlar. Gebeliğin 20. haftasından sonra TSH, TBG ve tiroid hormon duzeyleri giderek artmaya başlar ve gebeliğin 36. haftasında erişkinlerdeki duzeylere ulaşır.
Gebelerde Otiroid Diffuz Guatr (ODG) ve Noduler Guatr: Ulkemiz guatr hastalığının sık gorulduğu bir bolgedir.Bu nedenle gebelerde hem diffuz hem de nodullu guatr sık olarak gorulmektedir. Hastalar gebe olduklarını oğrenince almakta oldukları tum tedavileri kesme eğilimindedirler ve ne yazık ki levotiroksin (LT4) tedavisinin kesilmesi bazı hekimlerce de desteklenmektedir. Oysa ki tedavi mutlaka surdurulmelidir,hatta tedavi dozlarının arttırılması gerekebilir. 6-8 haftada bir TSH izlemi ile gerekirse doz %25-50 oranında artırılmalıdır.
Gebelik ve Hipertiroidizm: Hipertiroidizmin gebelikte gorulme sıklığı %0.05-0.2 ‘dir. Gebeliğin zaten metabolizmanın hızlandığı ,buna bağlı olarak bazı hipertiroidi bulgularının normal sayılabildiği bir surectir. Bu nedenle hipertiroidizm gozden kacabilir. Ancak gebeliğin seyri sırasında annenin kilo alamaması, guatr varlığı, Graves hastalığı oykusu tanıda yardımcı olabilir.
Gebelerde de tiroid işlevlerini belirlemede en değerli test sensitif TSH olcumudur. Tanı duşuk TSH ve yukselmiş FT4 duzeylerinin saptanması ile konur. Tanıda kuşku varsa tiroid işlev testleri 3-4 haftada bir yinelenir.
Graves hastalığı doğurganlık cağında ve gebelerde en sık rastlanan hipertiroidizm nedenidir. Hipertiroidisi olan gebelerde olu doğum ve erken doğum oranları belirgin şekilde artar.
Tedavinin temeli biran once annede otiroid durumun sağlanmasıdır. FT4 ve FT3 fetusu hipotiroidizmden korumak icin normalin ust sınırında tutulur. Izlemde TSH dikkate alınmamalıdır, cunku TSH daha gec donemde normalleşir ve TSH'yı biran once normale getirmeye calışmak fetusu hipotiroidizm riski ile karşı karşıya bırakabilir.
Tedavi antitiroid ilac genelde Propylthiouracil (PTU) secilen ilactır(Propsisil). PTU'nun transplasental gecişi daha azdır. PTU daha fazla proteinlere bağlanır ve bu yuzden emziren annelerde de tercih edilir.
Radyoaktif İyot (RAI) tedavisi gebelerde kontrendikedir. 10. haftadan once fetus tiroidi iyodu tutmamakla birlikte gebeliğin hangi doneminde olursa olsun yanlışlıkla RAI tedavisi verilmişse terapotik abortus yapılmalıdır. Tanısal amaclı RAI verilenlerde terapotik abortus tartışmalıdır.
Hipertiroidik gebelerde gerekli ise cerrahi tedavi 2. trimesterde yapılmalıdır. İlk trimesterde spontan abortus riskini artırdığından cerrahi tedavi yapılmaz, fakat mutlaka gerekli ise ilk trimesterde de cerrahi tedavi uygulanabilir.
Gebelik ve Hipotiroidizm: Gebelerde kalıcı hipotiroidizm %0.11 gorulur. Genelde tiroidektomi ve RAI tedavisi sonrası gorulur ama, spontan-otoimmun hipotiroidiye de rastlanmaktadır. Ozellikle gebelikten once tiroid otoantikorları pozitif saptanan kadınlarda daha yuksek oranda hipotiroidizm gelişmektedir. Tedavi edilmezse anne ve fetus uzerine olumsuz etkileri vardır.
Tanıda en değerli test TSH olcumudur. Tum gebelerde birinci trimesterde TSH olcumu hem anne hem de fetus uzerindeki olumsuz etkilerin ortaya cıkmasını engellemede yararlı olacaktır.
Gebeliğin 13-28 haftaları arasında otiroid duruma getirilen gebelerin bebeklerinde herhangi bir bozukluk olmadığı bildirilmiştir. Eğer hipotiroidizm duzeltilmezse doğumsal anomali, zeka geriliği, gelişim bozuklukları gorulebilir.
Hipotiroidik kadınlarda gebelik oncesi mutlaka otiroid durum sağlanmalı .

[h=2]İstanbul Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]