Gebelikde Erken Donemdeki Sorunlar
GEBELİKDE KANAMA VE DUŞUKLER,
Gebelikde kanama olağan bir durum değildir.Mutlaka doktor muayenesi gerektiren acil bir durumdur.Hamileliğin ilk uc ayında her 100 kadından 30unda kanama oluşabilir.Kanamalı gebeliklerin coğu duşukle sonlanırken,geri kalan kısmı gebeliği sorunsuz tamamlayabilir.Duşuklerin coğu ilk iki ayda olur.Bazen gebeliğin ucuncu,dorduncu haftalarında dollenmiş embrıyonun rahime yerleştiği gunlerde cok az lekelenme tarzında kanama olur.Bu kanama ağrısızdır ve takip edilerek artıp artmadığı izlenmeli.Duşuğun aktif olarak başladığı donemde kanama aktifleşir,kasık ağrıları başlar.Kanamalı gebelerin doktor kontrolunu ihmal etmemesi gerekir.Ultrasonografide gebelik kesesinin duzgun gelişip gelişmediğine,embriyonun varlığına,sağlıklı embriyoyu destekleyen eklerin(yolk kesesi) olup olmadığına,7-8 haftalık ise fetal kalp atımının varlığına bakılır.İlk aylarda gebelik muayenelerinde vajinal ultrasonografi tercih edilir.Karından yapılan ultrasonografiye gore daha net sonuc alınır.7-8. haftada fetal kalp atımı goruluyorsa,gebeliğn sağlıklı gelişme ihtimali artar.
İlk uc aydaki duşuklerin en buyuk nedeni embriyonun sağlıklı kromozom yapısına sahip olamamasıdır.İlerde oluşacak sorunların engellenmesi adına,doğal seleksiyon sonucu duşuk gelişmektedir.Bu tur embriyoların cok az kısmı rahimde kalarak gebelik devam eder ve sorunlu embriyolar gelişir.Daha az sıklıkda gorulen nedenler annenin şeker,bobrek,romatizmal gibi kronik bir hastalığının olmasıdır.Annenin vaskuler (damar) hastalıkları,tiroid yetmezliği karşımıza cıkan diğer nedenlerdendir.Bir diğer neden ilk aylarda bebeğin gelişimini sağlayan hormonun (progesteron) yetersiz uretilmesidir.Bu tur durumlarda progesteron hormonu ilac olarak verilir.İlk uc aydaki duşuklerde gebelerin buyuk coğunluğunda embriyo ve ekleri total olarak atılmaz.Rahim icinde kanamaya ve iltihaba(endometrit) neden olan placenta parcaları kalır.İltihap oluşmaması ve kanamaların durması icin en kısa surede kuretaj işlemi uygulanmalıdır.Duşuk ve kuretajdan sonra mutlaka kontrole gitmeli.Duşuk yapıldıktan sonra yeni gebelik icin 6 ay ara verilmesi uygundur.Gebelikde kanama surecinde istirahat ve cinsel ilişki olmaması onerilir.Belirli aralıklarla muayeneler yapılıp,gerekli ilaclar onerilerek duşuk onlenmeye calışılır.Bir kez duşuk olmuşsa daha sonra ki gebeliklerde de duşuk olacaktır anlamına gelmez.2. ve 3. gebeliklerde duşuk olma ihtimali giderek azalacaktır.Fakat ust uste 3kez duşuk yapılmışsa oluşacak gebeliklerin duşme ihtimali artabilir.3 kez duşuk yapan hastalara ozel testler yapılır.
BULANTI,KUSMA
Erken gebelikde gorulur.7-8 hafta cıvarında başlar.İlk 3 aydan sonra kendiliğinden duzelir.Nadiren 9 ay boyunca devam eder.Nedeni tam olarak bilinmiyor.Ozellikle kokuya karşı hassasiyet olur.Daha cok sabahları olmakla birlikte gunun başka saatlerinde de olabilir.Şu hususlara dikkat etmek bulantı,kusmayı nisbeten rahatlatır; yağlı ve baharatlı yiyeceklerden kacınılması,sık ve az miktarda ara oğunler yiyerek mideyi bir miktar yiyecekle dolu tutmak,geceleri protein ağırlıklı hafif bir ara oğun ve sabahları kalkmadan yemek icin yatağın yanında kraker bulundurmak,kokusu hoşa gitmeyen yiyeceklerden uzak durmak.
Hamileliğin ilerleyen aylarında rahimin yukarı doğru buyumesiyle yemek borusu ile mide arasındaki kapak sistemi hormonal nedenlerle gevşer ve mide asiti yemek borusuna doğru kacarak yanmalara neden olur.Tum bu onlemlere rağmen,bulantı,kusmaları devam eden gebeler gerekli tetkikler yapılarak gerekirse hospıtalize edilir.Serum ve ilac verilerek kusmalar onlenir ve gebenin beslenmesi sağlanır.Bebeğin yeterince beslenemiyeceği endişesiyle hamileleri istemediği şeyleri yemeye zorlamamak gerekir.Bazı gebelerde bulantı,kusma uzun suruyor ve tedaviye cevap vermiyorsa altta yatan karaciğer ve mide gibi organların hastalıklarının olup olmadığı araştırılmalı.Bulantı,kusmalar evdeki huzursuzlık nedeniyle daha abartılı seyreder.Bu durumlarda hastayı rahatlatacak cevre değişimi iyi gelir.
KASIK VE BEL AĞRILARI
Hamilelik boyunca sırt,bel ve kasık ağrısı olur.Keskin kasık ağrısının nedeni rahimi yerinde tutan bağlardan olan (ligamentum rotondum) yuvarlak bağın hareketlerle birlikte kasılmasından kaynaklanır.Bu ağrı tek taraflı başlayan kasığa doğru inen ağrılardır.Bazen hastalar geceleri ani donuş sonrası bu tip bir ağrıyla uyanabilir.Bu tur spazmlar ılık duş,istirahat ile rahatlar.Aktivitelerde ani haraketlerden kacınılması ile ligamentum rotondum ağrısı azalır. Sancı devam eder yada daha şiddetlenirse doktora danışılmalıdır.Cunku bu tur sancılar duşukte,idrar yolları iltihaplarında yada gebeliğin ilerleyen donemlerinde erken doğum tehlikesiyle ilgili olabilir.Sırt ağrıları aşırı kilo alımının engellenebilir.Sırt kaslarını guclendiren ekzersizler yapılır.Hamileler duzgun duruşa dikkat etmeli ve alcak topuklu ,3-4cm kadar ayakkabı giymeliler.Bel ağrıları gebeyi en cok rahatsız eden ağrılardandır. Ozellikle ilerleyen haftalarda gebelerin hemen hemen hepsinde ağrı olur.Bel ağrısının sebebi, gittikce buyuyen rahim ve bebeğin,vucudun ağırlık merkezini değiştirmesidir.Sırt ve bel kaslarının gerilmesi, karın kaslarının vucut ağırliğini taşımaya yardımının azalması,gebelik hormonlarının pelvis kemiklerinde eklemlerin gevşemesi bel ağrılarını artırır.Bel ağrılarını rahatlatmak icin otururken bele destekleyici yastık kullanmalı,ağır kaldırmamalı,yerden birşey alırken dizler bukulup comelmeli,3-4 cm den yuksek topuklu ayakkabı giymemeli.Yuzme beli rahatlatan bir spordur,normal gebelikde yuzmenin sakıncası yoktur.Bel ağrısını artırmamak icin ani vucut hareketlerinden kacınmalı.
İDRAR SORUNLARI
Hamilelikde rahim buyudukce komşu idrar torbasına bası yapar ve basıya bağlı sık sık idrara cıkma gereksinimi olur.Bu fizyolojik bir durumdur.Eğer idrar yaparken yanma ,sızı varsa,idrarla kan geliyorsa ve aşırı sık idrara cıkılıyorsa kadın-doğum uzmanına girmeli.İdrar yolu enfeksiyonları gebelerde sık gorulur.Kadınlarda idrar torbası ile dışarıya acılan kanal (uretra) arası mesafe kısadır.Bakterilerin bulaşması vajina-makat bolgesindeki bakterilerin idrar akışına ters olarak yukarı cıkması ile olur.Uretranın kısa olması kadınlarda idrar yolu enfeksiyonunun daha sık olmasına neden olur.Hamilelerde sistit ,hamile olmayanlara gore daha sık olur.Gebelerde mesaneye bası ve hormonal nedenlerle, idrar yollarında gevşeme ve genişleme sebebiyle mesanede idrar yaptıkdan sonra idrar kalır.Kalan idrar bakteri uremesini kolaylaştırır.Bazı hamilelerde idrarla atılan şeker miktarı artar,bu da enfeksiyon oluşumunu kolaylaştırır.İdrar yolu iltihapları hamilelerde daha kolay bobreklere yayılabileceği icin onemlidir..Hamilelikdeki enfeksiyon erken doğuma yol acar.Bobreklere enfeksiyon yayılmışsa daha ağır enfeksiyon tablosu olur.Ateş,titreme,bel ve bobrek ağrısı,bobrek yetmezliği gorulebilir.Eğer enfeksiyon saptanırsa doktorun uygun gorduğu antibiyotik kullanılmalı.İdrar yolu enfeksiyonu sık aralıklarla tekrarlıyorsa duşuk doz antibiyotik uzun sure kullanılır.Enfeksiyon bobreklere yayılmışsa ateş,bel ağrısı varsa hastaneye yatarak tedavi gerekir.Hamilelerin % 5-10 unda herhangi bir şikayet olmadan idrarlarında bakteri olur.Buna asemptomatik bakteriuri denir.Bunun icin tum anne adaylarına gebeliğin 12. haftasında şikayeti olmasa da idrar kulturu yapılması onerilir.İdrar yolu enfeksiyonları erken doğuma ve bebeklerde gelişme geriliğine neden olur.Enfeksiyonların onlenmesi ve tedavisinde bol su icmek,idrarı tutmakdan kacınmak,cinsel ilişki sonrası idrar yapmak onerilir.Gebelerde bazen idrar kacırma şikayetine rastlanır.Bunun icin perine kaslarını guclendirici hareketler onerilir.Aşırı kilo alımında da idrar kacırma şikayeti artacağından kilo alımına mutlaka dikkat edilmelidir
İŞTAHSIZLIK
Hamileliğin ilk aylarında iştahsızlığa sık rastlanır.Doğru durust beslenemediğini duşunen anne adayı bebeğin az gelişeceğini duşunerek endişe duymaya başlar. Stres iştahının daha da azalmasına neden olur.Oluşan kısır donguyu kırmak icin işi doğalına bırakmak gerekir.İştahsızlık icin altta yatan bir hastalık yoksa iştahsızlık icin endişeye gerek yoktur.Genellikle 20 haftadan itibaren gebeliğe ait metabolik değişiklikler dengeye oturur ve kilo alma başlar.Cevreden ve aileden gelen aşırı yemek yeme baskısı doğru bir yaklaşım değildir.
BAŞ DONMESİ VE HALSİZLİK
Hamileliğin ilk haftalarındagenel bir halsizlik,baş donmesi ,uyku hali olabilir.Bu yakınmalar gebelikdeki hormonal değişikliklere ve kısmende tansiyonun duşuk olmasına bağlıdır.Tansiyon duşukluğu bebeğe zarar vermez.Ancak yatakdan ani kalkışlarda,uzun sure ayakda kalma durumlarında baygınlık hissi,goz kararmasına hatta bayılmaya sebep olur.Bu durumlarda doktora gitmeli ve dinlenirken ayaklar kalp hizasında tutulmalı.
KABIZLIK
Hamilelikde hormonlar barsak kaslarını gevşetir,hareketlerini yavaşlatır.Barsaktan emilen su miktarı artar.Ayrıca rahim tarafından oluşturulan bası kabızlığa ve gaz oluşumuna neden olur.Kabızlığı tedavi etmekten cok onlemeye calışmalı.Bu nedenle her gun lifli gıdalardan yemeli,sebze,meyve,yeşil salata,kayısı,erik,incir tuketilmeli.Gunde 8-10 bardak su icilmeli.Aşırı kahve,cay kabızlığa neden olur.İnatcı bir kabızlık varsa doktora gitmeli.Doktora sormadan mushil ilacları almamalı.Bu tur ilaclar barsak hareketlerini artırarak su kaybına neden olarak,erken doğum tehlikesine yol acabilir.
BEBEK HAREKETLERİNİN HİSSEDİLMESİ
İlk gebelikde bebek hareketleri 18-20 hafta civarında cok hafif,kuş kanadı cırpar gibi bir his şeklinde duyulur.İlerleyen haftalarda bebek hareketleri daha kuvvetli hissedilir.İkinci ve daha sonraki gebeliklerde 16.hafta civarında,2 hafta daha erken duyulur.Sağlıklı bir bebek gunde en az 10 kez

[h=2]İstanbul Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]