Cocuklarda urtiker (kurdeşen) hastanelerin aciline başvuruya neden olan en sık alerjik cilt rahatsızlığıdır.
Halk arasında kurdeşen de denilen urtiker; cocuklarda gorulen, kaşıntılı ciltten kabarık ve halkalar şeklinde olan dokuntulu bir hastalıktır. Cocuğun vucudunda ani başlayan, ciltten hafif kabarık, pembe kırmızı renkte, sınırları belirgin, ceşitli şekil ve buyuklukte olabilen kaşıntılı deri lezyonlarına urtiker denir. Bu kırmızı dokuntuler genelde basmakla solar.
Bazen dudakta ve dilde şişmeler, el bileğinde ve ayak bileğinde şişmeler gorulebilir. Bu şişmelere anjioodem denilmektedir. Urtiker gelişen cocukların yarısında bu anjioodem gorulmektedir. Bu anjiodemler nedeniyle bazen cocukların yurumesi de kısıtlanabilir. Genellikle 1-2 hafta icinde duzelir. Bir anda tum vucutta kaşıntı ve kızarıklık şeklinde belirmesi ve tum vucudu etkileyebilmesi nedeniyle aileleri endişelendiren bir hastalıktır. Doğru teşhis ve tedavi ile sonuc yuz guldurucudur.
Urtikerin Turleri
Akut ve kronik, fiziksel ve diğer nedenlerle oluşan urtiker olmak uzere 4 ceşit urtiker vardır.
Akut urtiker 6 haftadan daha kısa suren urtikere denir.
Kronik urtiker ise 6 haftadan daha uzun surer. İki urtiker ceşidinin de gosterdiği bulgular aynıdır. İki urtiker sure bakımından ayrılır. Ancak akut urtiker ve kronik urtikerin nedenleri farklılık gostermektedir.
Fiziksel urtiker dediğimiz soğuğa bağlı, basınca bağlı, sıcağa bağlı, guneşe bağlı, titreşime bağlı urtiker ceşidi de vardır. Fiziksel denilmesinin sebebi dışdan uygulanan fiziksel olaylardan kaynaklanıyor olmasıdır.
Diğer urtikerler grubunda ise vucut ısısı artmasına bağlı, suya bağlı, temasa bağlı ve egzersize bağlı urtiker bulunmaktadır.
Cocuklarda Urtikerin Nedenleri
Enfeksiyonlar
Cocuklarda urtikerin en sık nedeni enfeksiyonlardır. Enfeksiyonlardan daha cok virusler urtikere neden olmaktadır. Bu viruslardan adenovirus, enterovirus, hepatit A, B,C, influanza A, B ve parvavirus B19 urtikere neden olabilmektedir.
Bazen bakterilerden E. Coli’ye bağlı idrar yolu enfeksiyonları ve B grubu streptokokların neden olduğu tonsillit de urtikere neden olmaktadır.
Parazitler de urtikere neden olabilir. Ozellikle makatta kaşıntı olan ve geceleri ağzından salya akan cocuklarda parazit duşunulebilir.
İlaclar
En sık tespit edilen urtiker nedeni ilaclara bağlı olanlardır.
Urtikere neden olan ilaclar penisilin ve ateş duşurucu olarak kullanılan nonsteroid anti inflamatuar ilaclardır. İlacların icindeki katkı maddeleri de urtikere neden olabilmektedir. İlaclar hemen alındıktan sonra alerji yapabildiği gibi 10 gun sonrasına kadar urtikere neden olabilir Hatta bazı tansiyon ilacları 3 ay sonrasına kadar alerji yapabilir. Bu nedenle kullanılan ilacların sorgulanması cok onemlidir.
Gıdalar
Cocuklarda gıdalar da sıklıkla urtiker nedeni olabilmektedir. En sık yumurta ve sut alerjileri urtiker nedeni olmaktadır. Sut ve yumurta alerjisi genellikle 1 yaşın altında urtiker yapmaktadır. Bir yaş altında gıda alerjisi olmayanlarda bir yaşından sonra alerji gelişme olasılığı duşuktur. Sut ve yumurta dışında yer fıstığı, buğday, fındık, deniz urunleri, soya fasulyesi, meyvalar, sut urunleri, cukulata urtikere neden olabilmektedir. Domates, cilek ve kabuklu deniz urunleri alerji olmadan da urtikere neden olabilmektedir.
Gıda Katkı Maddeleri
Katkı maddesi iceren gıdalar ozellikle alerjik bunyeli cocuklarda alerjik bunyeli olmayanlara gore 10 kat daha fazla alerji oluşturma riski vardır. Bu katkı maddeleri gıdanın icinde bulunan boya maddesi olarak kullanılan tartrazin, suni tatlandırıcılar, sodyum sulfit ve koruyuculardır.
Bocek Isırmalarına Bağlı Urtiker
Bocek ısırmaları da urtiker yapabilmektedir. Ozellikle havaların ısınmasıyla ortaya cıkan urtikerde bocek ısırmaları da duşunulmelidir. Deneyimli bir hekim bocek ısırmalarına bağlı urtikeri rahatlıkla tanıyabilmektedir. Bocek ısırmalarına bağlı urtiker ozelikle vucudun acık bolgelerinde yani boyun, kol ve bacaklarda gorulmektedir.
Temasa Bağlı Urtiker
Antijenik maddelerin deri yuzeyine teması ile oluşmaktadır. Kimyasal maddeler, lateks gibi alerjik bir madde teması ile oluşmaktadır. Daha cok alerjenin temas ettiği bolgelerde urtiker plakların olması bize temas urtikeri olabileceğini duşundurmektedir.
Strese Bağlı Urtiker
Stres urtikere neden olabilmektedir.
Cocuklarda Urtiker Teşhisi
Teşhis icin oncelikle hasta veya hasta yakınından cok detaylı bilgi alınması gerekir. Daha once boyle bir dokuntunun olup olmadığı, kaşıntının olup olmadığı, kullandığı ilaclar, uygulanan tedaviler, vucuda surulen ilaclar, geziye veya pikniğe gidip gidilmediği, katkı maddesi olan gıdaların tuketimi, makatta kaşıntı olup olmadığı, dokuntunun suresi gibi ayrıntılı olarak sorulara cevaplar alınmalıdır. Cocukta bobrek hastalığı, karaciğer hastalığı, romatizmal hastalık ve tiroid hastalığı olup olmadığı sorgulanmalıdır.
Bu sorgulama sonrası cocuğun muayenesinde dokuntunun karakteri değerlendirilir. 24 saat icinde duzelen dokuntu varlığı, dokuntu sonrasında morluk oluşup oluşmadığına bakılır. Onemli bir hastalık acısından muayene bulguları gozden gecirilir.
İlk defa olan ve cok ciddi urtikeri olmayan cocuklara genelde bir tetkik yapmaya gerek yoktur. Ancak ciddi vakalarda veya nefes sıkışıklığı yapmış durumlarda ilk urtiker gorulduğunde de inceleme yapılmalıdır. Birden fazla tekrarlayan urtikeri olan cocuklar mutlaka incelenmelidir.
Dikkatli alınmış bilgi, muayene bulguları ve gerekli durumlarda yapılan tetkikler sonucunda deneyimli bir hekim kesin teşhisi koymaktadır.
Urtiker ile Egzama Arasındaki Fark
Urtiker tum vucutta gorulen ve halkalar şeklinde kızarıklık ve kaşıntı ile kendini gosterir. Genellikle 1-2 hafta icinde duzelir ve tekrarlamaz. Egzama ise bebeklik doneminde yuzde yanaklarda gorulur. Yaş buyudukce eklem yerlerinde ozellikle el ve ayak bileğinde dizlerin arakasında olmaya eğilimlidir. Banyodan sonra cilt kuruması sık gozlenir. Tekrarlayıcıdır.
Sonuc olarak egzaman daha cok eklem yerlerinde kaşıntılı kızarıklık, ciltte kuruma yapar ve tekrarlayıcıdır. Urtiker ise eklemelerden ziyade tum vucutta dokuntu yapar, dokuntuler halkalar şeklinde gozlenmektedir.
Urtiker ile İlgili Sıkca Sorulan Sorular
1-Urtikerin (kurdeşenin ) tedavisi var mı?
Oncelikle soylenmesi gereken urtiker gecici bir durum olduğudur. 1 hafta suresi icinde tum vucudu kaplayabildiği gibi bir gun sonrasında tamamen kaybolabilir. 1 hafta suresince dalgalanma gostermektedir.
İlk yapılması gereken iş şupheli urtiker nedenini ortadan kaldırılmak olacaktır.
Cocuğun kaşıntısını gecirmek ve rahatlatmak onceliklidir. Kaşıntı dayanılmayacak kadar ağır ise enjeksiyon şeklinde antihistaminik ilaclar uygulanabilir. Bunun dışında cocuğu rahatlatacak antihistaminik ilaclar ağızdan verilmelidir. Doz ayarlanması ve suresi hekimler tarafında yapılmalıdır.
24 saat icinde yanıt alınmayan durumlarda diğer tedaviler de ilave edilebilir. Cok ciddi durumlarda kortizonlu ilaclar da kullanılabilmektedir.
2-Hangi urtikerli cocuk hastanede izlenmelidir?
Kaşıntı nedeniyle yaşam kalitesi cok bozulan, vucudun buyuk bir alanını urtiker kaplayan, urtikerle birlikte nefes sıkışıklığı, oksuruk gibi bulgular olan, şuur durumunda değişme olan, şiddetli karın ağrısı ve kusması olan, aşırı anjioodem gelişen, dilde ve dudakta aşırı şişmeler olan ve ya ciddi enfeksiyonu olan cocukların hastanede yatırılarak izlenmesi gerekir.

[h=2]İzmir Cocuk Doktorları uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]