Bebeklerde ve cocuklarda, paranazal sinusler erişkinlerdeki hacminde ve şeklinde değildir. Bu da sinuzitlerin ozelliklerini değiştirdiği gibi cerrahisini de cok zorlaştırmaktadır. Cocuk sinuzitlerinde paranazal sinuslerin her yaşa has ozel anatomisini bilmek teşhiste doğruluğu ve cerrahi tedavide başarıyı artıran onemli bir faktordur. Burun ve paranazal sinuslerin gelişimi yuz iskeletinin gelişimi ve dişlerin durumu ile yakından ilgilidir.
Kalıcı dişlerin cıkmasından once ki donemde sinus gelişimi yavaştır. Cıkmamış dişler sinusler ile yakın komşuluktadır. Bu evrede maksiller sinuse dudak altından uygulanacak klasik cerrahi mudahalelerde bu dişlerin hasar gorme ihtimali nedeniyle cok dikkatli olunmalıdır. Sinusun boyutu ve burun tabanı ile ilişkisindeki değişkenlik bu bolgeden yapılacak mudahaleleri yetişkinlere gore daha riskli hale getirmektedir. Gunumuzde cocukluk cağındaki sinuzitlerin cerrahi tedavisinde klasik sinus ameliyatlarının yeri yoktur.

Burun yolu ile yapılan endoskopik ameliyatlar da anatomik yapıların kucuk olması ve kritik cevre yapılarla mesafelerin az olması nedeni ile erişkinlerdeki ameliyatlardan daha riskli olmaktadır. Cocuk sinuzit cerrahisinde istenmeyen durumlarla karşılaşmadan, en az cerrahi travma ile en iyi sonucları almak icin iyi bir gelişimsel anatomi bilgisi şarttır. Aynı zamanda cocuklara yonelik ozel enstrumanların ve cerrahi navigasyonun (bilgisayar desteği) kullanılması ameliyatın başarısında son derece etkili olmaktadır.
Sekiz dokuz yaş arasında sinus havalanmasında hızlı bir artış izlenir. Kalıcı dişlerin cıkması ile birlikte maksiller sinus aşağı yonde genişler. Etmoid hucreler tam olarak gelişir. Sinus boşlukları arasındaki oranlar yetişkinlerinkiyle aynı olmaya başlar.
Sinus havalanması 12 ile 14 yaş arasında buyuk oranda tamamlanır. Maksiller sinus aşağıda burun tabanı seviyesine iner yanlarda azı dişlerine, onde goz yaşı kanalına kadar ilerler. Bu aşamadan sonra havalanmanın son şeklini aldığı duşunulen 22-24 yaşa kadar son derece az değişiklik olur. Gecmişte cocuklarda kronik sinuzit tedavisi ile ilgili olarak "ameliyattan kacınmak icin her turlu gayret gosterilmelidir. " yaklaşımının kabul gormesinde hastalığın cocuklardaki yaygınlığı ve sonucları hakkındaki bilgi eksikliğinin yanı sıra klasik sinus cerrahisinin komplikasyonları ve başarısız sonuclarının onemli rolu vardır.
Yetişkinlerde olduğu gibi cocuklarda da sinuslerin iltihaplarında ozellikle erken teşhis ve uygun bir ilac tedavisi ile cok başarılı sonuclar alınmaktadır.
Kronik sinuzit ile birlikte geniz eti (adenoid) buyukluğu olan ve veya sık geniz eti, bademcik enfeksiyonları geciren cocuklarda geniz eti ve gerekirse bademciklerin alınması tek başına kronik sinuziti tedavi edecek bir yontem olarak kabul edilmemekle birlikte tedaviye yardımcı bir yaklaşım olarak uygulanmaktadır.
Uygun icerik ve surede verilen medikal tedavi ve gereken durumlarda yapılan geniz eti, bademcik ameliyatlarına rağmen tedavi edilemeyen kronik sinuzitlerde tercih edilen tedavi yaklaşımı endoskopik sinus cerrahisidir. Cocukluk cağında patolojik dokuların iyileşme potansiyeli yuksek olduğu icin uygun tekniklerle yapılacak ameliyatların sonuclarının da iyi olması beklenmektedir. Ameliyatın sonuclarının başarılı olması ve istenmeyen durumlarla karşılaşma riskinin en aza indirilebilmesi icin goz onune alınması gereken noktalar;
Ameliyatın sinuslerin yaşa gore anatomik gelişimini bilen, endoskopik sinus cerrahisi konusunda cok tecrubeli bir cerrah tarafından yapılması,
Ameliyatın mumkun olan en az cerrahi travma ile ve en az doku cıkartılarak gercekleştirilmesi,
Cocuklar icin ozel olarak uretilmiş endoskopi sistemleri ve cerrahi enstrumanların kullanılması,
Mumkunse bilgisayar desteği (cerrahi navigasyon) kullanılmasıdır.
Ozel durumlarda endoskopik sinus cerrahisi
İmmun sistem yetmezliği olan hastaların tedavisinde endoskopik sinus cerrahisinin faydalı olduğu kabul edilmektedir. Bu konuda mevcut uygulamaların takip suresi sonuclar hakkında yorum yapmak icin yeterinde uzun değildir.
Kistik fıbrozis salgı yapan bezlerin yaygın olarak tutulum gosterdiği bir hastalıktır. Kistik fıbrozisli hastaların hemen hemen hepsinde radyolojik olarak sinuslerde mukoza şişliği veya sinus tıkanıklığı saptanmaktadır. Bu cocukların yaklaşık %6-9 ' unda sinuslerde polip gelişmektedir. Polip gelişimi genellikle gec cocukluk doneminde ortaya cıkar. Yetişkin kistik fıbrozisli hastaların ise yaklaşık %48 ' inde polip gorulur. Genellikle kistik fibrozis teşhisi nazal poliplerin ortaya cıkışından cok sonra konur. Bu nedenle nazal polipli cocuklarda ter klor testi mutlaka yapılmalıdır. Bu tur hastalara cerrahi yaklaşımın sadece burun hava yolunu acacak şekilde sınırlı olması onerilmektedir.
Mukus taşıyıcı sistemi fonksiyon bozukluklarında (Immotil silya sendromu) ise endoskopik cerrahinin faydası yoktur. Burada yapılacak en anlamlı cerrahi girişim sinuslerin yer cekimi ile boşalmalarını sağlamak amacı ile sinus tabanına en yakın yerden burna ağızlaştırılmaları olacaktır.
Astım ve kronik sinuzit arasında bariz bir ilişki vardır. Astım tanısı konulan hastalarda sıklıkla sinuzit saptanmakta, kronik sinuzitin tedavi edilmesi ise astımın kontrolunun kolaylaştırmaktadır. Bu nedenle ozellikle astımın kontrolunde zorluk yaşanan cocuklarda kronik sinuzit tedavisinde cerrahi mudahale kararı daha kolay verilebilmektedir.
Cocuk yaş gurubunda ameliyat sonrası kontrol ve pansumanlar icin de genel anestezi gerekmektedir. Bu nedenle pediatrik gurupta pansuman ihtiyacını en aza indirecek teknikler tercih edilmelidir. Ancak her durumda ameliyatın başarısını garantilemek icin ilk bir ya da iki pansumanın anestezi altında yapılması gerekebileceği goz onune alınmalıdır.


[h=2]İstanbul Kulak Burun Boğaz uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]