Cocuklarda olum kavramı ve yas sureciCocuklarda, yetişkinlerin yaşadığı gibi kayıp ve yas surecini derinden yaşarlar. Hatta cocuklar icin boylesi belirsiz ve tanımlaması zor bir surec daha korkutucu gecebilir. Yetişkinler icinde bazı durumlarda gecerli olabilmekle birlikte, cocuk icin kayıp sadece bir yakınının olumuyle kalmayabilir. Arkadaşından uzaklaşma veya ayrılma, uzun yıllardır yaşadığı mahalleden ve evden ayrılma, okula başlama( anne ve babasından ilk defa uzun sureli ayrılma),anne-babasının boşanması gibi bircok durumda cocuk icin olumle ş değer anlama gelebilir ve yas tutabilirler. Cocukların olum kavramını anlamlandırması, yaşa gore farklılıklar gosterir. Cocuklar icin olumun zihinlerinde oluşturduğu şeylerle, yetişkinlerin olumden anladıkları cok farklı olabilmektedir. Genellikle okul cağına gelen cocuk icin olum, biraz daha gercekci hal almaya başlar.
Cocuklar olumu, sadece yaşı oldukca buyuk olanların olmesiyle fark ettikleri icin, onlara gore sadece buyukler olur. Cocuk icin bu denli korku verici surec, kendisini en guvende hissettiği kişilerle gecirilmeli. Eğer cocuğa durum acıklanacaksa anne ve babasının ağzından acıklanmalı. Cocuk etrafında meydana gelen bu değişimi, anne veya babasından duyarak, kaygısını hafifletebilir. Anne veya babanın olmadığı durumlarda cocuğa durum, kendisine yakın, guvenli ilişki icinde olduğu 3. kişiler tarafından anlatılmalı. Cocuğun anne ve babasının kaybında ise, durum cocuktan olabildiğince saklanmamalı ve hemen soylenmelidir. Dikkat edilmesi gereken cocuğa, ilk oğrenilen anda yaşanan şokun etkisiyle durum acıklanmamalı, acıklayan kişinin şoku cocuğu daha da fazla korkutabilir. Ancak en kısa surede anne veya babasının neden yanında olmadığıyla ilgili bilgilendirilmesi gereklidir. Cocuk kac yaşında olursa olsun bunu bilmek herkesten once onun hakkıdır. Bir başkasından kendi anne, babasının veya cok sevdiği bir yakınının başına gelenleri duymak, onu etrafındakilere karşı hic gecmeyecek bir guvensizliğe surukleyebilir. Cocuğa olumun nasıl olduğu ve bundan sonra neler olacağı cocuğun dilinden, yine cocuğun guvenli ilişki kurduğu kişilerce kendisine anlatılmalıdır. Cocuk olum nedenini bilmelidir ki anne, babasının veya onun bakımını sağlayan yakınının onu bilerek veya isteyerek bırakıp gittiklerini duşunmemelidir. Cocuk icin olum acıklanabilmesi bu kadar zor bir durumken, yakınlarının kaybında aklına ilk gelen şey terk edilmiş olmaktır. Olumu dışsal nedenlerle anlatmak, cocuğun anlamasına kolaylık sağlayabilir. Hastalık, kaza gibi nedenlerle olduğu vurgulanmalıdır. Cocuk kaybın bir son olduğunu, ancak uzunca bir zaman sonra anlayabilir. Onun icin olum, sadece o an icin yok olmak anlamına gelir. Bir yerden, yeniden olen kişinin cıkıp geleceğini beklerler. Ancak zamanla hic gelemeyeceklerini, yakınıyla vedalaşılmış olduğunu anlarlar. Cocuklar kaybın gercekliğini yaşa bağlı idrak edebilecekleri icin, okul oncesi donemdeki cocuklara, olen kişinin bir daha donmeyeceği tekrar tekrar acıklanmak zorunda kalınabilir.
COCUKLARIN KAYBA VERDİĞİ TEPKİLER
Cocuklar kaybı oğrendikleri andan itibaren yoğun kaygı ve korku icine girebilirler. Bazı cocuklar yaşanan durumu idrak etmek bir yana, bir anda icinde bulundukları bu duyguyu da anlamlandıramadıkları icin, ya icine kapanır yada bu durumun ustesinden gelememe korkusuyla yoğun ofke, kontrolsuz davranışlar veya rutini bozan farklı hareketlilikler icerisine girebilirler.
Bazı cocuklar kayıp yaşamanın idrakına gec varabilirler. Bu surecte kayba yonelik herhangi bir tepkileri olmayabilir. Bazı cocuklarda da kayıp sonrasında ciddi duygusal patlamalar, ofke kontrolsuzlukleri gorulebilir.
Bazı cocuklar duydukları haber karşısında şok icerisinde kalabilir, olume şahit oldularsa travmatik anının etkisinden cıkamayabilirler. Hic konuşmadan uzunca bir sureyi gecirmeyi tercih edebilir veya duşunmek icin toplu ortamlardan kacmayı secebilirler.
Cocukların olum haberini oğrendiklerinden sonraki surecte oyunlarına duyarlı olmakta fayda vardır. Oyun, cocuğun duygusal aktarımını, boşalmasını gercekleştirdiği en ozel alanıdır.
Cocuklar olum haberini aldıktan sonra, yaşından daha olgun davranma eğilimine girebilir veya bazen de gelişim donemine uygun olmayan, yaşından daha kucuk hareketlerine donuş yapabilirler.
Cocuk, yakınının olumunun kendisi yuzunden kaynaklanmış olabileceğini de duşunebilir. Bu nedenle yoğun sucluluk duyguları barındırabilirler. Bazı cocuklar anne veya babasını, yakınını kurtaramadığı icin de yoğun kaygı duyabilir.


[h=2]İzmir Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]