Cocuklarda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (dehb) ile yeme alışkanlıkları ilişkisiDSM-5 tanı olcutleri el kitabına gore Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) surup gitmekte olan, gunluk işlev ve gelişimi olumsuz etkileyen, dikkat verememe, hiperaktivite ve durtusellik ile karakterize bir bozukluktur. Dikkat verememe durumu davranışsal olarak kendini gosterir ve belirli bir işe odaklanamamak, sureklilik sağlamakta sıkıntı yaşamak gibi ozelliklere sahiptir. Bir diğer DEHB karakteristiği olan hiperaktivite durumu ise olağandan fazla ve uygunsuz motor aktivite, tik davranışları ve konuşkanlık gibi ozelliklere sahiptir. Son olarak durtusellik ise odul odaklı, arzu edilene ulaşmak icin yapılan ve başkalarına zararı dokunabilecek duşuncesiz davranışlar ile ilişkili bir durumdur.
Cocuklarda gorulen pek cok davranım bozukluğu DEHB ile eştanı almaktadır. Eştanı alan rahatsızlıklardan biri olan Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB), DEHB ile dikkat verememe, sosyal işlevsizlik ve durtusel davranışları kontrol etmekte zorlanma gibi ozellikleri paylaşmasına rağmen DEHB ile karıştırılmaması gereken bir rahatsızlıktır. OSB gorulen bireyler bu belirtileri dış koşullara uyum sağlamakta yaşadıkları guclukler sebebiyle gostermekte ve aynı şekilde bu belirtilerden doğan sonuclara da belirtilen guclukler nedeniyle maruz kalmaktadır. DEHB gorulen bireylerde ise bu durum durtusellik kaynaklıdır. Karşı Gelme Bozukluğu (KGB) DEHB ile eştanı alan bir diğer rahatsızlıktır. KGB tanısı alan bireylerde koyulan kurallara ve başkalarının isteklerine olumsuz ve duşmanca bir karşı gelme durumu gorulmektedir. Bu durum DEHB tanısı alan bireylerde gorulen verilen gorevi yerine getirememe sorunu ile karıştırılmamalıdır.
DEHB tedavisinde tanı alan cocuğun yaşı onemli bir faktordur. Okul oncesi cocuklarda ebeveyn ve oğretmenler eşliğinde davranışsal terapi onerilirken okul cağındaki cocuklarda ilac kullanımı daha cok tercih edilmektedir. Norolojik bir rahatsızlık olması sebebiyle uyarıcı ilaclar DEHB belirtilerini azaltmakta oldukca etkilidir. Bu yeterliliğe karşın ilac kullanımı ebeveynler icin endişe verici bir durumdur ve kimi zaman tercih edilmemektedir.
Cocuklarının ilac kullanmasını istemeyen coğu ebeveyn alternatif tedavi yontemlerine yonelmektedirler. Tek başına bir tedavi yontemi olarak kullanılmaması şartı ile bir takım alternatif yontemler olumlu sonuc verebilmektedir. Bu alternatif yontemlerin arasında cocukların gunluk beslenme seceneklerinden bazı maddelerin cıkarılması veya kısıtlanması yontemi bulunmaktadır. Millichap ve Yee (2012) DEHB ve yeme alışkanları arasındaki ilişkiyi, literaturde tartışmalı bir konu olduğunu belirterek, nedensellik ve tedavi bağlamında calışmıştır. Yapılan literatur taramasında incelenen araştırmalarda katkı malzemesi, salisilat, ketojenik madde, yağ asidi icermeyen ve şeker kısıtlamasına gidilmiş besinlerden oluşan bir beslenme listesi kullanılmıştır. Buna karşılık listede OMEGA 3 ve 6 takviyesi olan besinlere yer verilmiştir.
OMEGA 3 ve 6 takviyesi alan DEHB belirtileri gozlemlenen cocuklar uc aylık surecte bir gelişme gosterirken bu takviyeyi almayan kontrol grubunda herhangi bir değişiklik gozlemlenmemiştir. DEHB ve şeker tuketimi ilişkisi incelendiğinde şeker tuketiminin bireylerde agresyona neden olmadığı ancak agresyon suresini uzattığı bulunmuştur. Ayrıca demir ve cinko eksikliğinin de DEHB ile ilişkili olduğu bulunmuştur. Yapılan calışmanın sonunda araştırılan beslenme bicimleri arasında destekleyici (OMEGA 3 ve 6 benzeri) besin maddelerinin olduğu beslenme bicimleri ebeveynler icin uygulanması daha kolay ve daha az maliyetli olduğu icin katkı malzemesi icermeyen beslenme bicimi yerine uygun gorulmuştur.
KAYNAKCA
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-5). American Psychiatric Pub.
Attention-Deficit, S. O. (2011). ADHD: clinical practice guideline for the diagnosis, evaluation, and treatment of attention-deficit/hyperactivity disorder in children and adolescents. Pediatrics, peds-2011.
Millichap, J. G., & Yee, M. M. (2012). The diet factor in attention-deficit/hyperactivity disorder. Pediatrics, 129(2), 330-337.

[h=2]İstanbul Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]