COCUKLARDA ALT ISLATMA (ENUREZİS)
Cocuklarda Alt Islatma diğer adıyla Enurezis Nokturna, 5 yaşından buyuk cocukların, uyku sırasında, tekrarlayıcı nitelikte, istemsiz idrar kacırması, bu davranışın uc ay sure ile en az haftada iki kez ortaya cıkması, tıbbi bir hastalığa bağlı olmaması olarak tanımlanır.

ALT ISLATMA NEDİR?
Enurezis terimi, Yunanca “idrar yapmak” (enourein) sozcuğunden gelmektedir. Tıbbi terminolojide idrar kacırmayı (yatağı ıslatma) tanımlamak icin kullanılmaktadır. Nokturna ise “gece”yi ifade etmektedir. Normal gelişimleri sırasında cocuklar, genellikle 2-3 yaşları arasında mesane kontrolunu kazanmaya başlarlar. Gece kontrolu ise genellikle ucuncu ya da dorduncu yıllar arasında tamamlanmaktadır.
Enurezis Nokturna (EN), Amerikan Psikiyatrik Bozuklukların Tanı ve Sınıflandırmasının en son duzenlemesindeki (DSM-IV) tanı olcutlerine gore; 5 yaşından buyuk cocukların, uyku sırasında, tekrarlayıcı nitelikte, istemsiz idrar kacırması, bu davranışın uc ay sure ile en az haftada iki kez ortaya cıkması, okul ya da sosyal yaşantı ile ilgili sıkıntı nedeni olması ve bu durumun tıbbi bir hastalığa bağlı olmaması olarak tanımlanır.
Kimi aileler icin icinden cıkılmaz bir sorun, kimileri icin ciddi bir bunalım sebebi oluşturur cocuğunun altını ıslatması. Serin kanlı olmak gerek. Uygulanan yontemler işe yaramasa bile cocuk belli bir surenin sonunda mutlaka mesane kontrolunu sağlayacaktır. Yapılan calışmalar, genc kız veya delikanlılık cağlarında da aynı sorunu yaşamaya devam eden cocukların ck cok nadir olduğunu, bunların da onemli bir bolumunun yapısal bozukluklara bağlı olduğunu gostermiştir.
Sabırlı olun. Telaşa kapılmak her zaman geciktiricidir. Cocuğunuzu karşınıza alıp konuşun. Bu durumun en az sizin kadar onun da canını sıktığını aklınızdan cıkarmayın. Sorunun cozumunde cocukla işbirliği buyuk onem taşır. Kesinlikle sert davranmayın ve suclayıcı olmayın. Cocuğu rencide edecek, alaya alacak cumleler sarf etmek, diğer yaşıtlarıyla karşılaştırmak, sureci daha da capraşık bir hale donuşturur. Cocuğunuza onu cok sevdiğinizi, fakat yatak ıslatmanın giderilmesi gereken bir sıkıntı olduğunu anlatın. Eğer sizin de cocukluk doneminize ait benzer bir oykunuz varsa onunla paylaşın. Bu, cocuğunuzun ozguvenini oldukca kuvvetlendirecektir.
ALT ISLATMANIN SEBEPLERİ
Yaşamakta olduğu stresin dışa vurumu olabilir alt ıslatma.
Korkulardan, zorlayıcı yaşam olaylarından, ameliyatlardan sonra alışılmadık dayak ve cezalardan sonra alt ıslatma başlayabilir.
Ailede olumler, gecimsizlikler, aile ici şiddet, boşanma sureci, hastalıklar gibi yaşam olaylarının cocukta yaşattığı stres alt ıslatmaya neden olabilir.
Ailenin aşırı bir şekilde koruyucu, hoşgorulu olması ya da bu durumun tersine, cocuğu ile ilgilenmemesi, onun varlığını onemsememesi cocukta alt ıslatma davranışına yol acabilir.
Uygun olmayan tuvalet eğitiminin alt ıslatmaya zemin hazırladığı duşunulmektedir. Tuvalet eğitimine erken başlanması, eğitimde sert tutumlara maruz kalma sebebiyle yaşanan gucluklerle ortaya cıkan inatlaşmalar ve tuvalet eğitimine gec başlanmasının alt ıslatmaya neden olabileceği duşunulmektedir.
Tuvalet eğitimini başarıyla tamamlamış bir cocuk, bir kardeşi olduğu zaman alt ıslatmaya başlayabilir.Bu durum,kardeş kıskanclığının neden olduğu bir geri donuş davranışıdır.
Genetik nedenler; yani ailede herhangi birinde kalıtımsal olarak alt ıslatmanın olması.
Derin uyku hali sonucunda, gece tuvalete gidememe.
Mesane fizyolojisindeki problemler
Bedensel nedenler olabilir. Altını ıslatan cocukların %2-3'unden şeker hastalığı, bobrek hastalıkları, mesane hastalıkları gibi sorunlar saptanmaktadır.
ALTINI ISLATAN COCUKLARDA GORULEN PSİKOLOJİK SORUNLAR
Gece altını ıslatan cocukların bir kısmı kendiliğinden duzelecektir ancak cocuğa ve aileye sıkıntı vermesi, cocuğun kendine guvenini azaltabilmesi, birlikte başka davranış ve duygulanım sorunlarının olabilmesi nedeniyle tedavi onerilmektedir. Tedaviye başlamadan once uzman ve gece altını ıslatma konusunda tecrubeli bir hekim tarafından cocuğun detaylı fiziksel muayenesi yapılmalı, idrar kacırmaya yol acabilecek diğer tum nedenler gozden gecirilmelidir.
Cocuklara altını ıslatmadan cok, ailelerinin ve toplumun yanlış tutumları zarar vermektedir. Altını ıslatan cocukların coğunda fiziksel bir neden yoktur. Bu nedenle ayrıntılı bir oyku coğu zaman fizyolojik altını ıslatmanın olup olmadığı konusunda bilgi verir. Bu noktada altını ıslatan cocukta " kucuk mesane" ya da uykudan uyanamama sorunumu olduğunun aydınlatılması onemlidir.Altını ıslatan cocukların buyuk coğunluğunda bir ruhsal sorun yaşanabilmektedir. Bir ruhsal sorundan sonra altını ıslatma yaşanıyorsa cocuğun yaşamındaki stresorlerin ne olduğuna ve cocuğa neler yaşattığına bakmak gerekir. Kardeş kıskanclığı sonucu gelişen davranışsal gerileme cocuklarda gece altını ıslatmaya neden olabilmektedir. Altını ıslatma yakınması ile uzmana getirilen cocuklar da gunduz altına kacırma, kabızlık, zor ve acil idrar yapma, cok idrar yapma, kafa travması gecirme, idrarla birlikte kaka kacırma, horlama ve gece ağızdan nefes alma okul başarısızlığı, korku, ice kapanıklık gorulebilir
GECE ALTINI ISLATAN COCUKLARDA HANGİ AŞAMADA HEKİME BAŞVURMAK GEREKİR?
Gece altını ıslatan cocuklarda
• Altını ıslatmadığı uzun bir donemden sonra ani olarak başladıysa,
• Gunduzde altını ıslatıyorsa,
• Kabızlık ya da kaka ile altının kirlenmesi de mevcutsa,
• İdrar yaparken ağrı duyuyorsa,
• Bir gunde 7 den fazla sayıda idrara cıkıyorsa
• Tuvalete koşarak ya da son dakikada gidiyorsa,
• İşeme sayıları haftada 2 den fazla ve gecede 1 den fazla ise,
• Gece icinde işemesi az miktarda ancak fazla sayıda is
ailenin en kısa zamanda bir hekime ve psikologa başvurması gerekmektedir.
ALTINI ISLATAN COCUĞANASIL YAKLAŞILMALI
Altını ıslatmanın kendisinden cok, bu cocuklara ailelerin ve toplumun yanlış tutumları zarar vermektedir. Bunların icinde en tehlikelisi cinsel bolgelere yonelik cezalandırma girişimleridir. Bu tur tutumlar, cocuklar uzerinde etkisi omur boyu surecek izler bırakmaktadır.
Altını ıslatan cocukların fizyolojik bir gelişme gecikmesi yaşadığı ve ailenin temel gorevinin cocuğun benlik saygısı zedelenmeden bu sorunu atlatmasını sağlamak olduğu unutulmamalıdır. Bu nedenlealtını ıslatan cocukların en gec 6 yaşında konuyla ilgilenen bir cocuk hekimi tarafından değerlendirilmesi ve gerekli incelemeler yapıldıktan sonra bir tedavi planı yapılması gereklidir.
AİLELER İCİN COZUM ONERİLERİ
Tedavinin başarılı olmasının ilk şartı aile, cocuk ve hekim arasında tam bir iş birliğinin olmasıdır. Ana prensip cocuğa guven vererek sucluluk hissini ortadan kaldırma ve mumkunse olayı cocuğun sahiplenmesini sağlamaktır.
Eğer cocuğunuzda alt ıslatma durumu varsa ilk olarak yapmanız gereken şey, cocuğunuzu doktora goturmektir. Alt ıslatmanın sebebinin ne olduğu araştırılmalı ve eğer sebep fizyolojik kaynaklı ise, tıbbi tedaviye hemen başlanmalıdır. Cocuğunuzu doktora goturdunuz ve gorunurde fizyolojik hicbir sebep bulunamadıysa alt ıslatmanın sebebi psikolojik kaynaklıdır.
Aileler asla unutmamalıdırlar! Altını ıslatan cocukların cezalandırılması ve korkutularak olayın giderilmeye calışılması olası değildir. Bu onlemler aksine olumsuz sonuclar doğurur.
Altını ıslatan cocuğu cezalandırmak, kabullenmemek uygunsuz ve etkisizdir.
Akşam yemekleri hafif olmalıdır. Sindirimi zor olan besinler uyku ritmini bozar. Duzensiz uyku icinde de cocuk altını ıslatabilir. Akşam yemeklerinde ve gece yatmadan once cocuğa sıvı gıdalar verilmemeli.
Her gece yatmadan once tuvalete gitmesi sağlanmalıdır.
Gece kalkıp tuvalete gitme bir hedef olarak benimsetilmelidir. Tuvalete ulaşmak kolaylaştırılmalıdır. Karanlık koridorları loş ışıkla aydınlatmak faydalı olabilir.
Gece kuru kalması icin bez bağlanmamalıdır veya yatağının altına muşamba serilmemelidir. Bu tur yontemler temizlik icin yararlı olmakla birlikte cocukların gece kalkma motivasyonlarını olumsuz etkilemektedir.
Altını ıslatmadığı gunler sayılarak ve odullendirilerek takvim tutma yontemi ile kuru kalkmaya ozendirilmelidir.
Alınan tum onlemlere karşı sorun devam ediyorsa hekimi ile konuşulup aile ile birlikte başka tedavi yontemleri (psikolojik destek, ilac, davranış, alternatif tıp yontemleri, yatak alarmları gibi ) denenmelidir.
Cocukların benlik saygıları desteklenmeli.
Cocuklarda yaşanan problemlerin buyuk bir coğunluğu aile icindeki problemlerden kaynaklanabilir. Sorunların temelden cozumu icin aile olarak bir uzmandan yardım alınması cok faydalı olacaktır.
Psikolog Zehra BiNiCi
[email protected]

[h=2]Ankara Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]