Cocuklar geceleri neden altını ıslatır?Tıp dilinde 'enurezis', halk dilinde ise 'yatak ıslatma' veya 'alt ıslatma' olarak bilinen sağlık probleminin tıbbi bir sorun mu yoksa psikolojik kaynaklı mı olduğunu tespit etmek gerekir. Hem cocuk hem de evebeynler icin zor olan bu surecte ailenin yaklaşım şekli hastalığın surecini belirleyen faktorler arasında yer alıyor.
Enuresis nedir?
Cocuklar mesane kaslarının kontrolunu 2-3 yaşlarına geldiğinde kazanır. Gunduz genellikle 2 yaş civarında, gece ise 4-5 yaşları arasında alt ıslatma sorunu ortadan kalkar. Eğer cocuklar 5 yaşını gecmesine rağmen bedeninde fiziksel bir anormallik olmadığı halde uykusunda istemsizce idrar kacırmaya devam ediyorsa alt ıslatma sorunundan soz edilebilir. Cocuklarda alt ıslatma sorunu % 80 gece (enuresis nocturna), %5’ i ise gunduz ( enuresis diurna) gorulmektedir. Alt ıslatma erkek cocuklarda kız cocuklara oranla daha fazla gozlemlenir.
Altını Islatmanın birden fazla nedeni olabilmektedir
Ebeveynler cocuklarının tuvalet ihtiyaclarını kendi kendilerine cozmelerini beklerler. Bilinmesi gereken kucuk yaştaki bir cocuğun tum kas sistemi işleve hazır gorunse de cocuğun sinir- kas kontrolu yavaş gelişebilir. Buna tıp dilinde primer enuresis adı verilir. Sinir ve kas kontrolunun yavaş gelişmesinden kaynaklanan bu durum zaman icerisinde kaybolur.
Cocuktaki ruhsal gerginlik durumları
Cocuğun duygusal dunyasında gerginliğe neden olan durumlar tuvalet kontrolu oluşan bir cocukta gerilemeye neden olabilir. Yeni bir kardeşin aileye katılması nedeniyle ilgi cekmek icin kardeşine ozenerek altını ıslatabilir.
Tuvalet eğitimindeki hatalı tutumlar
Ailenin tuvalet eğitimine zamanından once başlaması ve bu eğitimi verirken baskıcı bir tutum takınması cocukta korku ve endişeye sebep olur ve cocuğun duygusal dengesini bozar. Tuvalet eğitimi konusunda hic eğitim verilmemesi de enuresise neden olabilir. Cocuk 2.5 yaşına geldiğinde bu eğitime başlanabilir. Ancak tuvalet eğitime başlamadan once cocuğun buna hazır olup olmadığı da gozlemlenmelidir. Ebeveynlerin yanlış tutumları nedeniyle cocukta oluşan davranış bozukluklarının en yaygın nedeni zorlamadır. Tum cocuklara icin gecerli olmasa da tuvalet eğitimi verilirken zorlanan cocukların bazıları, ileride yataklarını ıslatan, enuretik cocuklar olurlar.
Psikolojik nedenler
Alt ıslatma sorunu ile cocuğun duygusal dunyası arasında bir bağ vardır. Uykuda idrar kacırma cocuğun duygularını sozlu olarak ifade edememesinin dışa vurumudur. Ailesinden yeterince ilgi ve sevgi goremeyen cocuk altını ıslatarak ilgi alaka beklediğini gostermiş olur. Aşırı ilgi sonucunda da, alt ıslatmayla birlikte cocukta tırnak yeme, parmak emme, bebeksi hareketler ve konuşmalar gozlemlenebilir. Aile icinde huzursuzluk, eşler arasındaki tartışmalar, anneye aşırı bağımlı olma, ailenin kuruyucu tutumu da hastalığın oluşmasındaki nedenler arasındadır.
Derin uyku
Bazı cocukların uykusu cok derin olabilir. Gece idrar kacırmanın onune cekmek icin ebeveynler geceleyin cocuğu uyandırıp tuvalete goturmek isteseler bile uyandıramadıklarını ifade ederler. Cocuğun uykusu derin ise idrar torbası dolsa bile beyne giden habere rağmen tepki veremezler.
Genetik Faktorler
Araştırmalara gore cocukta alt ıslatma sorununun başka bir nedeni de genetik faktorlerdir. Tek ebeveyn cocukluğunda aynı problemi yaşadıysa, cocuğunda olma olasılığı %44; hem annede hem babada bu sorun yaşandıysa cocukta gorulme olasılığı %77 olduğu gozlemlenmiştir. Enuretik cocuklar icine kapanık, cekingen bir yapıya sahiptirler. Bu sorun onların sosyal hayatını da olumsuz yonde etkiler. Mesela surdurmekte olduğu herhangi bir hobi icin yatılı bir kampa katılamaz, arkadaşlarının ya da akrabalarının evinde kalamazlar.
Alt ıslatan cocuğa nasıl yaklaşılmalı
Anne babalar cocuklarının bilincli olarak altlarını ıslattıklarını duşunebilirler. Oysaki cocukların buyuk bir coğunluğu altını istem dışı ıslatır. Bilincli ya da bilincsiz eğer bir cocuk altını ıslatıyorsa rahatsız olduğu bir durum var demektir. Alt ıslatma davranışının yaygın olması bunun onemsiz olduğu anlamına gelmez. Eğer cocuk 5 yaşını doldurmasına rağmen hala altını ıslatmaya devam ediyorsa profesyonel yardım almalıdır. Tedaviye başlamadan once cocuğun motive edilmesi gerekir. Bunun icinde anne babanın cocukla sıcak bir iletişim kurması, problemin cozuleceğine dair cocuğa guven vermelidir. Her cocuk sabah uyandığında kuru kalmayı ister. Yatağını ıslattığı zamanlarda bu durumdan dolayı sıkıntı ve utanc duyar. Altını ıslattığı icin cocuğa bağırmak, hakaret etmek, suclamak, cezalandırmak ters tepki yaratabileceği gibi ozguven kaybına neden olur. Bu sorunu duzeltmek icin su icirmemek ya da gece rastgele saatlerde cocuğu uyandırmak hastalığın tedavisi icin kokten bir cozum değildir. Sadece yatağın o gece kuru kalmasını sağlar. Kuru kalktığı zamanlarda cocuğu odullendirmek, ‘’bunu başarabileceğini biliyordum’’ gibi ifadeler motive edici olacaktır. Başaramadığı zamanlarda ise cocuğa zaman tanınmalı, sabırlı ve sevecen bir tutum icerisinde bunun ustesinden beraber gelebiliriz’’şeklinde yaklaşılmalıdır.

[h=2]İstanbul Noroloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]