Cocuk ve olum kavramı Sevdiğimiz bir kişinin olumune dayanmak biz yetişkinler icin cok zor iken bir cocuğun bunu kabul etmesi ve yaşaması cok daha zorlayıcıdır. Olumun algılanması cocuğun yaşına oranla gostermiş olduğu zihinsel gelişimle bağlantılıdır. Olum kavramını her yaşta farklı bir şekilde algılamaktadır. Orneğin; 3 Yaşından onceki donemde cocuğun olumu anlaması mumkun değildir. Bu nedenle de olumu ilerleyen yaşlara oranla daha az korkutucu bulurlar. Burada kaybedilen cocuğun ebeveynlerinden biri ise onun yokluğundan kaynaklanan sıkıntılar yaşanacaktır. Ve tabi bu yaşlarda da cocuğa soz konusu kişinin olduğunun soylenmesi gerekecektir. 4-5 yaşlarında bir cocuk ise bir yakınını kaybetmekten ve olum kavramından korkabilecek zihinsel gelişime sahiptir. Bu donemde sık sık şu sorular yoneltilir:
“ Artık geri donsun!'' “Ne zaman gelecek?''
Cunku olumu geri donuşu mumkun olan bir surec olarak gorurler. 5 yaşından itibaren ise olumun geri donuşu olmayan bir olay olduğunu anlamaya başlarlar. 6-7 yaşlarında olum hastalıkla ve yaşlılıkla ilgili olarak algılanmaya başlar. Ancak genelde 10-12 yaşlarında olumun yaşamın sonu olduğu, geri donuşun olmadığı algılanmaya başlar.
OLUM HABERİ COCUĞA NASIL VERİLMELİ?
Olum kişi icin travmatik bir olay olduğu kadar doğal da bir olaydır. Cocuğa olumun kotu bir olay olmadığını, doğal bir surec olduğunu onun anlayabileceği bir dilde anlatılmalı. Orneğin; bir ciceğin buyumesi, yeşillenmesi, sararması ve solmasını olumu zihinsel acıdan sembolize ederek anlatmanız korkmasını engelleyecektir. Cenazenin bulunduğu ortama sokulmaması gerekir. Bu zor donemi yaşayan kişilerin aşırı ağlamaları, kendini yerden yere atmaları cocuk tarafından gorulmemesi gereken sahnelerdir.
Cocuğun yanında hicbir şey yokmuş gibi davranmamak da gerekir. Olum haberi cocuğa cok sevdiği , guvendiği bir kişi tarafından verilebilir. Olen kişinin hasta olduğu ve hastanede yattığı ve doktorların ona yardımcı olmaya, onu iyileştirmeye calıştığı soylenerek surece hazırlanmaya calışılır. Bu konuda cocuğun cevresindeki herkesten aynı şeyi duyması cok onemlidir. Cevredeki diğer kişilerin konuşmalarına tanık olması guvenini yıkabilir ve korkmasına neden olabilir. Onun bazı şeylere tek başına tanık olması kafasında oluşabilecek sorulara cevap bulamamasını sağlayabilir bu da travmatik bir durum ortaya cıkarabilir. Bu nedenle yanında surekli olarak sorularına cevap verecek bir kişi bulunmalıdır.
Olum haberi verilen bir cocuğun tum tepkilerinin izlenmesi gerekmektedir. Olume karşı verilen tepki her cocukta farklı olabilir. Yapmış olduğu davranışları olağan karşılayın ve sormuş olduğu tum soruları cevaplayın , soruları karşısında endişelenmeyin, sakin bir tonda cevaplar verin. Endişenizi hissetmesi kendisini guvende hissetmemesine ve kotu bir şeyler olduğunu duşunmesine neden olacaktır. Duygularını istediği şekilde ifade etmesine izin verin, mumkun olduğunca konuşmasını sağlayın fakat konuşması konusunda baskı yapmayın.
Cocukların cenaze ortamlarına sokulmaması gerektiğini ifade etmiştim fakat bu durumlarda cocuğun hic tanımadığı, tamamen yabancı olduğu bir ortama gonderilmesi de doğru değildir. Yanında kendisini iyi hissedebileceği, tanıdıklarının olduğu bir ortamda olması onu rahatlatacaktır.
Olunun yuzunu gostermek de cocuk icin travmatik bir olaydır ve asla yapılmaması gerekir . Olen kişinin derin bir uykuya daldığı, toprak olup yok olduğu gibi kavramlar kullanmak doğru değildir.
Olumu somutlaştırarak anlatmak cok daha rahatlatıcı ve acıklayıcı olacak cocuk olumu kendi zihninde anlamlandırabilecektir. Bu tur mesajlar cocuklarda uykuya, toprağa vb soylenen kavramlara ya da nesnelere fobi geliştirmesine neden olabilir . Cocuklarda yaşanan yas surecinde altını ıslatma, kekemelik, tırnak yeme, saldırganlık, hırcınlık gibi uyum ve davranış bozuklukları, kabuslar, gece korkuları, korkular, uykusuzluk,yeme problemleri, karın ya da baş ağrısı , okul başarısızlığı, ice kapanma gibi sorunlar gorulebilir. Bu durumlarda bir uzmandan destek almak gerekir.
Olum sebebi ile cocuğa aşırı koruyucu bir tutum sergilemek doğru olmayacaktır. Her şey eskisi gibi devam etmeli cocuğun yaşamında birden buyuk değişiklikleri yapılmamalıdır ( ev ya da şehir değiştirmek vb.) Cocuğun yaşamına zevk alabileceği aktivitelerin eklenmesi sureci daha sağlıklı atlatmasına neden olacaktır. Olen, cocuğun ebeveyni ise ebeveynin rolunu ustlenebilecek amca, teyze bu rolu ustlenmeye yavaş yavaş başlamalıdır.

[h=2]İstanbul Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]