Cocuk eğitiminde nelere dikkat edilmeli ?Cocuğa sağlıklı eğitim verebilmenin yolu sağlıklı iletişimden gecer. Eğitim surecinde, anne baba ve cocuğun bakımına yardımcı olan kişilerin doğru davranışlar sergilemesinin onemi buyuktur. Genel olarak dikkat edilmesi gereken kurallar varolmakla birlikte, ozellikle bazı yaş donemlerinde cocukların ebeveyleri daha zorlayabileceği unutulmamalıdır.
a) İki yaş donemi:
Bu donem aynı zamanda tuvalet alışkanlığının da kazanılmaya başladığı zamana denk duşer. İki yaş civarında cocuk artık kendi vucudu uzerinde kontrol kazamaya başlar. Hareket ve kendini ifade etme becerileri hızla gelişir. Bununla birlikte cocuk istekleri uzerinde daha ısrarcı, inatcı olmaya aşlar. Anne babanın tahammul sınırlarını zorlayacak kadar zıtlık cıkarabilir, gereksiz yere ağlar, istekleri olmadığında eşyaları fırlatabilir, kendini yerlere atabilir. Bu durum zordur ancak normal gelişimin de bir parcasıdır. Bakım verenin bu surecin gecici olduğunu bilerek sabırlı olması gerekir. Cocuğa bağırmak, şiddet uygulamak gibi yanlış tavırlar cocuğun daha da negatif bir tavır icine girmesine neden olmaktan başka işe yaramaz. Boyle durumlarda en uygun davranış sabırlı, sakin ve kararlı olmak, cocuğun sakinleşmesini beklemektir.
b) Anne baba tutumu:
Cocuğun icinde bulunduğu yaş doneminin yanı sıra, cocuk eğitiminde anne babanın takındığı tavır ve farkında olmadan yaptıkları tutum hataları da cocuğun soz dinlememe davranışı gostermesine sebep olabilir. Ozellikle cocuklara uygulanan katı disiplin veya tam tersi fazla gevşek bir disiplin, ebeveynlerin kararlı ve net bir tavır sergileyememesi ve cocuğa farklı mesajların verildiği kalabalık ortamlarda yetişmiş cocuklarda bu tip olumsuz davranışları daha fazla goruyoruz. Ayrıca cocuğa bir kardeş gelmesi de cocukta yarattığı stres nedeniyle, sinirli olmasına ve olumsuz da olsa ilgiyi uzerine cekmeğe yonelik zorlayıcı, soz dinlemez davranışların ortaya cıkmasına neden olabilir.
Cocuğun toplum icinde uyum icinde yaşayabilmesi, sorumluluk duygusu ve ic denetim kazanabilmesi icin belli bir disiplin icerisinde yetiştirilmesi gerekir. Kural tanımayan, her istediği yapılmış, soz dinlemeyen cocuklar hem kolay mutlu olamazlar, hem de davranışlarındaki benmerkezci tutum nedeniyle sosyal cevre tarafından dışlanabilirler. Bu nedenle anne babaların cocuklarına bazı toplumsal kuralları ve sağlıklı davranış modellerini oğretmeleri cok onemlidir. Burada en onemli noktalardan birisi anne ve babanın cocuklarına kendi davranışlarıyla ornek olduklarını unutmamalarının gerektiğidir. Kendisiyle ve birbirleriyle surekli bağırılarak ve azarlayarak konuşulan cocuklar aynı davranışları kendi anne baba ve kardeşlerine gosterirler. Aynı şekilde saygılı, calışkan, girişken olabilmeleri icin cocuklarımıza davranışlarımızla ornek olmalıyız. Aşırı katı disiplin uygulanması ise cocuğun korkak, ofkeli ve kızgın davranışlar sergilemesine yol acabilir.
c) Odul ve cezalandırma:
Doğru davranışlarının gozden kacırılmadan, fazla abartılı olmamak kaydıyla ovulmesi ve takdir edilmesi cocuğu mutlu ederek olumlu davranışın tekrarlanması ve pekişmesini sağlar. Somut hediye ve oduller de sık olmamakla birlikte verilebilir.
Ceza ve odullendirme cocukların eğitiminde kullanılan ve etkinliği kanıtlanmış yontemlerdir. Oncelikli olarak tercih edilmesi gereken her zaman odullendirme olmalı, cezaya en son başvurulmalıdır. Cezalar asla cocuğun kişiliğini zedeleyecek, onun kendine guvenini sarsacak nitelikte olmamalıdır. Bilgisayar oyunu oynamasının kısıtlanması, sokağa cıkmasına belli bir sure izin verilmemesi, odasında bir sure oturup beklemesi gibi onun icin onemli ve severek yaptığı birkac aktiviteden uzaklaşması şeklinde cezalar daha uygun olacaktır. Cocuğu da eleştirirken “Sen yaramaz bir cocuksun” gibi genel ifadeler kullanmak yerine, “Bu yaptığın davranış yanlıştı” gibi hataya odaklanmak cok daha doğrudur.
Sonuc:
Kendine guvenen, mutlu ve sosyal ilişkilerinde başarılı cocuklar yetiştirmek istiyorsak onlara davranışlarımızla ornek olmalı, onlara guvendiğimizi hissettirmeli, olumlu davranışlarını takdir etmeli, onlarla ilişkilerimizde hoşgorulu, tutarlı, net ve kararlı davranmaya dikkat etmeliyiz. Aşırı gevşek ve aşırı katı bir disiplin cocuklarda davranış sorunları oluşmasına neden olacağından dengeli bir eğitim cok onemlidir.

[h=2]İstanbul Cocuk Psikolog uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]