Makromastinin (dev meme hastalığı) basit tanımı, memelerin tek ya da iki taraflı olarak, normal vucut buyukluğuyle orantısız olarak masiv buyumesidir. Oysa bu goreceli bir kavramdır.Makromastiyi tanımlarken, hastanın istem ve duşuncelerini de kapsayan bir tanımlama daha doğru olacaktır. Bu nedenle makromastinin gercekci tanımı, memelerin arzu edilenden daha buyuk ve sarkık olması olarak tanımlabilir.
Meme buyukluğu icin belirgin bir ağırlık belirtilmemesine karşın yurtdışında sigorta şirketlerinin bu ameliyatın giderini odemeyi kabul etmeleri icin gerekli ağırlık her bir memeden cıkartılan parca icin 500 gr dır. Meme gelişimi uzerine hormonal etki ve makromastinin etyolojisi hala tam olarak acıklanamamıştır. Bu patolojik durum cok nedenlidir ve hem kalıtımsal hem de sonradan kazanılmış olabilir. Meme dokusunun ostrojene aşırı duyarlılığı soz konusudur(1).
Meme dokusu bir cok nedenle buyuyebilir. Temel olarak Pubertal Hiperplazi,Gelişimsel Hiperplazi ve hormonal patolojilere bağlı buyumeler olarak sınıflanabilir. Bu patolojilerin temelinde hormon duzeyleri normal olsa bile abartılı terminal organ yanıtı mevcuttur.Gelişimsel hiperplazilerde daha cok yağ dokusu artışı sozkonusudur. Gestasyonel makromasti cok nadir gorulen bir durumdur. Nedenler cok fazladır ve genellikle hormonal dengesizlik ya da hormonal katabolizma azalmasını da icerir. Bu patolojik duruma artmış serum prolaktin duzeyi ve dokudaki hormon reseptor duzeyi olculmesi yeni bir ışık getirmiştir(2). Cerrahi dışında memelerin kucultulmesi icin kullanılan bir yontem bulunmamaktadır.
MAKROMASTİ YAKINMALARI
Makromasti ozellikle adolesan donemde deforme edici, ozurluluğe neden olan, ağrılı bir semptomdur. Memenin hipertrofisi, artmış meme kitlesine bağlı olarak omuz, boyun ve goğus kafesini etkiler; ağrılı, kalıcı bulgular oluşur. Diğer fizik bulgular ise ‘gercek’ hipertrofi, omuz basısı ve intertrigodur. Karışık semptomlar, meme ağrısıyla memelerden ağırlık kaybının olmamasıdır. Bozuk postur ve normal fizik aktivitelere katılamama da onemli bir sorundur. Makromasti, genel sağlık sorunlarının yanısıra yaşam kalitesinde de bozulmalara yol acmaktadır(3).
Makromastinin yol actığı yakınmalar:
Boyun ağrısı
Omuz ağrısı
Kol ağrısı
Memelerin ağırlığından meydana gelen brakial pleksus kompresyon sendromuna bağlı ust ekstremite parestezisi
Sırt ağrısı
Bel ağrısı
Sutyen askılarının kalıcı yeri ve o bolgede ağrı
Meme ağrısı
Kazanılmış torasik kifoz
Tıbbi tedaviye yanıt vermeyen intertrigo
Solunum sıkıntısı
Başağrısı
Fizik aktivite kısıtlılığı
Koşmada zorlanma
Vucuduna uygun giysi bulmada zorlanma
Vucut yapısından hoşnut olmama
1985-1999 yılları arasında yapılan calışmaların değerlendirildiği meta-analiz calışmasında 29 calışmaya dahil edilen 4173 hasta değerlendirilmiştir. Bu calışmalarda meme kucultme ameliyatıyla fiziksel belirti ve bulgularda, orneğin omuz ağrısında ( RD(risk farkı)= 0.71 (% 95 CI 0.62-0.80)), omuz basısında (RD=0.69, 0.60-0.78), sırt ve bel ağrısında (RD= 0.59, 0.48-0.70), boyun ağrısında (RD= 0.50, 0.37-0.64), intertrigoda (RD= 0.44, 0.34-0.54), meme ağrısında (RD= 0.36, 0.17-0.55), başağrısında (RD= 0.28, 0.11-0.46) ve ellerdeki ağrı ve uyuşmada (RD= 0.11, 0.04-0.18) anlamlı olarak iyiye doğru gelişme gozlenmiştir. Ayrıca yaşam kalitesinin fiziksel parametrelerinde de iyileşme gozlenirken (RD= 0.58, 0.44-0.71), psikolojik fonksiyonlarında anlamlı bir fark gozlenmemiştir (RD= 0.46, 0.00-1.00).
Chadbourne ve ark.nın yaptığı bu calışmanın sonunda meme kucultme ameliyatlarının hastaların hem fiziksel bulgularını iyileştirdiği hem de yaşam kalitelerini geliştirdiği sonucuna varılmıştır(4).
Blomqvist L ve ark.nın Karolinska Hastanesinde yapmış oldukları bir calışmada, meme kucultme ameliyatı geciren 20 yaş uzeri 49 kadına ameliyat oncesi ve sonrası anket uygulanmış ve sağlık durumları ve yaşam kaliteleri sorgulanmıştır. Dort bolumden oluşan anket calışmasının 1. bolumunde ağrıyı değerlendirme (boyun, omuz, sırt, meme, sutyen askısı ve baş), 2. bolumunde meme buyukluğunun ve ağrısının vucut duruşu, uyku, giysi secimi, cinsel ilişki ve calışma kapasitesi uzerine olan etkilerinin değerlendirilmesi, 3. bolumde ameliyat oncesi beklentilerle ameliyat sonrası ortaya cıkan durumun değerlendirilmesi, 4. bolumde de SF-36 (yaşam kalitesini değerlendiren bir soru formu) sorgulanmıştır. Sonuc olarak, meme kucultme ameliyatları sonrasında; vucut bolgelerinde gorulen tum ağrılarda azalma, uyku dışında tum subjektif belirtilerde (giysi secimi vb) rahatlama gozlenmiştir. Hasta beklentileri karşılanmış, sosyal ve bireysel ilişkileri duzelmiştir. Mamoplasti ameliyatları kadınlarda yaşam kalitesini geliştirmiştir. Bir yıl sonra ameliyat olan kadınlarla diğer kadınlar arasında SF-36 ile değerlendirilen yaşam kalitesinde herhangi bir fark bulunamamıştır (5).
Makromastinin cerrahi olarak duzeltilmesi hem fiziksel hem de psikolojik temele dayanır. Memenin hipertrofisi, spinal kordun ciddi hasarına yol acabilen vucudun yanlış gelişimine neden olabilir. Bu durum aynı zamanda kişinin psikolojik ve mental gelişimini de etkileyebilir, psikoza kadar gidebilen durumlar ortaya cıkabilir. Bu nedenle ameliyat sonucu oluşan buyuk skarlar hastalar tarafından tolere edilebilir (6).
Miller ve ark.nın yaptıkları calışmaya katılan 133 hastanın % 93’u ameliyat sonrası omuz basısı ve omuz, boyun ve sırt ağrısı gibi semptomlarda azalma olduğunu belirtmişlerdir. Hastaların % 39’u ameliyat oncesi aldığı ağrı kesicileri azaltabildiklerini bildirmişlerdir(7).
Collins ve ark.nın yaptığı deneysel calışmada 179 opere edilen hasta, 96 normal kontrol ve 88 hipertrofili kontrol kullanıldı. Hastaların % 50’si hemen hemen her zaman sırt, omuz, boyun ve bel ağrısından şikayet ederken, ameliyat sonrası bu şikayetler, % 10’dan daha az hastada rastlandı. Ameliyat oncesi SF-36 test sonuclarında tum 8 sağlık bolumunde ameliyat edilen hastalarda diğerlerine gore daha duşuk skorlar elde edilmiştir. Ameliyat sonrası bu kişilerde daha yuksek skorlar elde edildi. Ameliyat oncesi opere edilen olgular Ağrı Değerlendirme İndeksine gore daha yuksek ağrı duzeyleri rapor etmişlerdir. Ameliyattan sonra ise ağrı anlamlı olarak normal duzeye inmiştir. Bu calışmanın sonuc kısmında belirtildiği gibi, meme hipertrofisi kadının sağlık durumu ve yaşam kalitesi uzerine anlamlı etkisi olan bir durumdur. Ağrı da onemlidir ve genel sağlık durumuna etki eder. Zayıflama, fizik tedavi, ozel sutyenler ve ilaclar bu bulguların kalıcı olarak azaltılmasında etkili değildirler(8).
Sood ve ark.nın Indiana Universitesinde mammoplastinin solunum fonksiyonları uzerine etkisini araştırmak uzere yapmış oldukları araştırmada kullanılan ankette subjektif pulmoner semptomların yanı sıra meme buyukluğune bağlı subjektif yakınmaların (sırt, boyun, omuz ağrısı ve basısı) ve vucut gorunumunun subjektif değerlendirmesi de bulunmaktadır. Tum hastalara operasyon oncesi spirometre, akciğer hacim olcumleri, zorlu inspirasyon ve ekspirasyon hız ve basınclarını da iceren solunum fonksiyon testleri uygulanmıştır. Meme kucultme ameliyatından 8 hafta sonra anket ve testler yeniden uygulanmıştır. Bu prosedure maruz kalan 44 hastanın hepsi sigortaları tarafından meme kucultme ameliyatları kabul edilen hastalardı. Tum subjektif parametreleri ameliyat sonrası anlamlı olarak azalmıştı (p