Burun kanamaları, nedenleri, tanı ve tedavisiBurun kanamalarının coğu herhangi bir sağlık ekibinin girişimine gerek kalmadan duzelecek kadar onemsiz kanamalardır. İlk tıbbi mudahaleye rağmen durdurulamayan, tekrarlayarak seyreden kanamalar ise hayatı tehdit edebilir. Hayat boyu en az bir kere burun kanaması gecirme sıklığı yaklaşık % 60 olup, bunun da % 10 undan daha az bir kısmı tıbbi ekibin herhangi bir girişimini gerektirecek duzeyde onemlidir. Erkeklerde kadınlara gore biraz daha sık gorulmekle birlikte 50 yaşından sonra kadın erkek oranı 1/1 dir. Cocuklarda ve genclerde burun on kısmından ve nispeten onemsiz kanamalar gorulurken, 50 yaş ustunde şiddetli ve burun arka kısımlarından kaynaklanan kanamalar daha sıktır.
Burun kanamasının nedenleri ve kanamaya sebep olan faktorler lokal nedenler (buruna ait) ve sistemik(tum vucutla ilgili) nedenler olmak uzere ikiye ayrılır.
Lokal nedenler
Burun kanamaları kış aylarında daha sık gorulur. Burun kanamalı hastalarda burun akıntısı, tıkanıklığı ve hapşırık gibi belirtiler oldukca sık gorulur.Yaşanılan cevrede nemin azalması burun ici nemliliğini de azaltır. Boylece herhangi bir travma veya enfeksiyon durumunda burun mukozasının zedelenme olasılığı artar, yara iyileşmesi mekanizmaları bozulur. Ayrıca burunda uretilen bazı enzimler vucudun pıhtılaşma aktivitelerini bozabilir. Cocuklarda en sık burun kanaması nedenleri digital travma (parmakla burun karıştırma) ve kış aylarındaki cevresel nemliliğin azalmasıdır. Burunda kemik eğriliği (septal deviasyon) hava yolu turbulansına ve ardından kemik eğriliğinin on kısmındaki mukozada kurumaya neden olur. Burun kemiği ve kıkırdağını kapsayan kırıklar sıklıkla burun icinde mukozal yırtıklara neden olurlar. Yuz travmasından haftalar sonra gorulen burun kanaması damarların balonlaşmasına (anevrizma)bağlı olabilir. Kemik eğriliği ameliyatları, konka (burun ici eti) ameliyatları, endoskopik sinus cerrahisi gibi ameliyatlardan sonra burun kanaması gorulmesi nadir değildir. Tekrarlayan kanamalarda burun boşluğu, sinusler ve burun arkası (yutak) kısmının iyi ya da kotu huylu kitleleri goz onunde bulundurulmalıdır.
Sistemik Nedenler
Ciddi kanamalar 50 yaşından sonra daha sık gorulmektedir. Bu kişilerdeki kanamalar genellikle lokal yontemlerle durdurulamaz. Bu, muhtemelen yaşlı insanlardaki burun icini doşeyen zarın dejenerasyonuna, aterosklerotik (damarsal daralmalar) değişikliklere ve diğer sistemik nedenlere bağlıdır. Hipertansiyon kanama nedeni olabilir.
Kucuk yaralanmalardan uzun sureli kanamalar olması, cabuk morarma veya kanama bozukluğu ile ilgili aile hikayesi olanlarda doğumsal veya edinsel kanama bozuklukları akla gelmelidir. Losemi gibi hastalıklar da kanama nedeni olabilir. Ciddi kanama geciren kişilerde kanama zamanında uzama gorulebilir. En sık gorulen ailesel kanama bozukluğu olan Von Willebrand hastalığında genellikle sık aralıklarla kanama tekrarlar ve lokal yontemlerle kontrol altına alınamaz. Hemofili A ve B icinde benzer durum soz konusudur.
İlac veya hastalıklarla bağlantılı kanama bozuklukları coğunlukla hastanın hikayesinde tespit edilir. Kan elemanlarından pıhtılaşmada rol oynayan trombosit sayısının 20.000/mm3 altına duşmesi(normali en az 150.000 olmalı) kendiliğinden kanamaya neden olabilir. Bazı ilaclar ve hastalıklar trombosit sayısını azaltmak ve fonksiyonunu bozmak suretiyle vucudun lokal travmaya yanıt verme yeteneğini azaltırlar. Kronik alkol kullanımı trombosit sayısı ve karaciğer fonksiyonları normal olanlarda bile kanama zamanın uzaması ile bağlantılıdır. Kronik bobrek yetmezliği de trombosit fonksiyonları uzerinde benzer etki yapar. Kanama sıklığı ve şiddeti pıhtılaşma faktorlerinin eksikliği ile doğrudan ilişkilidir. Aspirin ve benzeri ilaclar kanamaya neden olabilirler. Karaciğer hastalıklarından, diyetten veya ilaclardan kaynaklanan K vitamini eksikliği pıhtılaşmada rol oynayan bazı faktorlerin sayısını azaltarak kanama nedeni olabilirler.
TEŞHİS VE TEDAVİ
Hikaye
Kanamanın suresi, miktarı travma olup olmadığı ve daha onceki kanamalar da oğrenilmelidir. Kanama icin daha once aldığı tedaviler sorgulanmalıdır.
Hastanın gecmiş hikayesi coğunlukla bir yarar sağlamamakla birlikte bazen cok onemli ve kritik bilgiler elde edilebilir. Yukarıda tartışılan risk faktorleri ile ilgili sorular mutlaka sorulmalıdır. Bunlar bobrek yetmezliği, karaciğer hastalıkları, iyi kontrol edilmeyen hipertansiyon, von Willebrand hastalığı, hemofili, losemi ve HHT gibi kanamaya eğilimi artıran veya pıhtılaşma bozukluğuna neden olan bazı hematolojik hastalıklardır. Aspirin, ibuprofen, kumadin, heparin, ceşitli antiplatelet tedaviler gibi pıhtılaşmayı etkileyen ilaclar, uzamış kanama zamanı ile ilişkili olabilecek vitaminler ve destekleyiciler (ozellikle yuksek doz E vitamini) gibi ilacların kullanımı dikkatle sorgulanmalıdır.
Daha once gecirilmiş nazal travma veya cerrahi onemlidir. Hemofili veya kanama eğilimi ile ilgili hastalıklara ait pozitif aile hikayesi epistaksisle ilgili olabilir. Tedaviye başlamadan once kullanılacak ilaclara karşı bir duyarlılık veya alerji hatırda tutulmalıdır.
Burun kanaması olanlar ne yapmalı.?
Oncelikle hastanın yaşı ne olursa olsun sırt ustu yatırılmamalıdır. Oturur pozisyonda başı hafif one doğru eğik şekilde pozisyon alınmalı ve burun 5dk kadar işaret ve baş parmaklar arasında sıkılmalıdır. Bu arada burundan akamayan kan hastanın ağzından gelir. Kanın yutulmamasında fayda vardır. Lavabo başında mumkunse burun icine soğuk su cekilip, sumkuruldukten ve pıhtılar temizlendikten sonra tekrar burun sıkılmalıdır. Ortamda lavabo yoksa bir kova ya da leğen benzeri ayaklar arasına konulabilir. Hasta cocuksa burun sıkılmasıyla normal şartlarda kanama durur. Yaşlı ise ve tansiyon hastasıysa kanama durmayabilir. Bu sırada mumkunse tansiyon bakılır ilacı verilebilir. Kanama şiddetliyse ya da burnu sıkarak durmuyorsa en yakın sağlık kuruluşuna baş vurmak gerekir. KBB hekimine hasta hikayesi, kullandığı ilaclar, hastalıkları hakkında detaylı bilgi vermek gerekir. Gerek gorulurse laboratuar tetkikleri yapılır.
BURUN KANAMASI TEDAVİSİ
Burun kanaması tedavisi tampon, kanayan damarın kimyasal yada koterle yakılmasından cerrahi mudahaleye kadar geniş bir yelpazayi icerir. Bunun yanında hastanın yapması gerekenler de vardır. Bunlar
1)Sık burun temizleme veya parmakla travmayı onlemek 2) Genellikle yatak odası nemlendiricisi veya buhar makinesi ile cevredeki havanın nemlendirmek ve 3) Orta yaştaki yetişkinlerde burun kanaması icin risk faktorleri olmamasına rağmen burun kanaması goruluyorsa dikkatli olmaktır.
Kanamanın nedenine gore tedavi yapılır. Bazen aktif kanamayı durdurduktan sonra cerrahi mudahale gerekebilir. Cerrahi mudahalede kemik eğriliği duzeltilmesinden, bazı buyuk damarların bağlanmasına kadar değişik girişimler uygulanabilir.

[h=2]Ankara Kulak Burun Boğaz uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]