Ayrıntılı ultrason (ileri duzey ultrason – detaylı ultrason) nedir? Neden yapılır?Ayrıntılı ultrasonografiye, ileri duzey ultrasonografi, ikinci duzey ultrason (2 duzey ultrason), detaylı ultrasonografi de denilmektedir. Halk arasında 3 boyutlu ultrason (3d), 4 boyutlu ultrason (4d), buyuk ultrason olarak da adlandırılmaktadır. Ayrıntılı ultrasonografi, gebeliği takip eden kadın doğum doktoru tarafından ultrasonda şupheli bir durum saptandığı veya anne adayının doğumsal kusurlu bebek doğurma acısından yuksek risk altında olduğu (ileri anne yaşı, anne adayında şeker hastalığı, ilac kullanımı bulunması gibi) durumlarda anne karnındaki bebekte şuphelenilen sakatlıkların tespit ve tanısına yonelik bebeğin ultrasonografik olarak yapılan muayenesidir.
Ayrıntılı ultrasonu (İleri Duzey Ultrason – Detaylı Ultrason) kim yapar?
Ayrıntılı ultrasonografi (ikinci duzey ultrason – detaylı ultrasonografi), rahim icerisindeki fetusun bir nevi muayenesidir. İdeali, bu konuda uzmanlaşmış Kadın Hastalıkları ve Doğum uzmanı yani Perinatoloji uzmanı (Maternal Fetal Tıp uzmanı - yuksek riskli gebelik uzmanı) tarafından yapılmasıdır. Yine bazı ulkelerde ve ulkemizde radyologlar tarafından da yapılmaktadır.

Ayrıntılı Ultrasonu (İleri Duzey Ultrason – Detaylı Ultrason) bu konuda uzmanlaşmış Kadın Hastalıkları ve Doğum (Maternal Fetal Tıp ve Perinatoloji - yuksek riskli gebelikler) uzmanının yapmasının avantajı nedir?
Genellikle hamilelik sırasında bebekte bir sorun saptandığı zaman bu konuda neler yapılabileceğini sizlere anlatacak ve rahim icerisindeki bebeğe mudahaleyi yapacak kişiler yuksek riskli gebelikler (Maternal Fetal Tıp ve Perinatoloji) ile uğraşan “Perinatolog”lardır. En baştan bir Perinatoloğa yapacağınız başvuru, doktor doktor dolaşıp boş yere vakit gecirmenizi onleyecek ve bebeğinizin sorununu hakkında son sozu soyleyebilecek kişiden konsultasyon (danışma) hizmeti almanızı sağlayacaktır.

Ayrıntılı Ultrasonu (İleri Duzey Ultrason – Detaylı Ultrason) gebeliğin hangi doneminde yapılır ?
Ayrıntılı ultrasonografi (ikinci duzey ultrason – detaylı ultrasonografi) icin ideal yapılma zamanı 16. ile18. hamilelik haftaları arasındadır. Teknik olarak 13’uncu hamilelik haftasından sonra herhangi bir donemde yapılabilir. Ancak cok erken veya gec yapıldığı zaman bazı organların değerlendirilmesi yeterli olamaz. Yeterli değerlendirmenin yapılamadığı bazı durumlarda, gebenin 3-4 hafta sonra tekrar değerlendirilmesi gerekebilmektedir.

Ayrıntılı Ultrason (İleri Duzey Ultrason – Detaylı Ultrason) ile nelere bakılır?
Ayrıntılı ultrasonda (ikinci duzey ultrason – detaylı ultrasonografi) anne karnındaki bebekte baş, beyin, beyin boşlukları, beyincik, yuz bolgesi, boyun bolgesi, kollar ve bacaklar, omurga kanalı (noral tup), goğus kafesi, kalp, karın on duvarı ve icindeki yapılar ve genital bolge ayrıntılı olarak değerlendirilir. Değerlendirme sırasında incelenmek istenen bolge ultrason ile değişik kesitler alınarak taranır. Bu taramada bebeğin her bolgesi ayrı ayrı, ve kendi icinde detaylı olarak değerlendirilerek sakatlık (anormallik) acısından incelenir.

Anne karnındaki bebekte anomali (anormallik, sakatlık) ne sıklıkta izlenir ?
Normal şartlar altında yuz gebeliğin yaklaşık ikisinde (%2-3) bebekte anomali (anormallik, sakatlık) vardır. Bu oran, tek yumurta ikizlerinde ve akraba evliliği sonucu olan hamileliklerde iki katına (%4-5) cıkmakta olup, tup bebek yontemi ile dollenmiş bebeklerde ise sakatlık gorulme oranı %3'tur.

Ayrıntılı Ultrason (İleri Duzey Ultrason – Detaylı Ultrason) ile bebekteki hangi yapısal anomaliler (anormallikler, sakatlıklar) anne karnında tespit edilebilir?
Tecrubeli ellerde gercekleştirilecek ayrıntılı ultrason muayenesi ile bebekte (fetus) var olabilecek şu sakatlıklar hamilelikte (anne karnında) tespit edilebilir;

Kafatası ve kafa ici problemler, beyin dokusunun gelişimsel bozuklukları, beyin boşluklarının genişlemesi (orn: beyinin parcalarında eksiklik, kafada su toplanması vs.)
Yuz ve yuze ait sakatlıklar (orn: goz boşluğunun olmaması, yuzdeki yarıklar, dudak yarıkları vs.)
Omurganın gelişimsel bozuklukları (orn: belde acıklık, kemiklerde eğrilik veya eksiklik vs.)
Goğus ve karın boşluğuna ait sakatlıklar (orn: ic fıtık, dış fıtık, akciğer ve karaciğer problemleri, mide ve bağırsaklara ait problemler, bobrek ve idrar kesesine ait problemler vs.)
El ve ayaklardaki kemik sayıları ve şekil bozukluğu (kol ve bacak kemiklerinde eksiklik, elde ve ayakta ice - dışa donukluk vs.)
Bebeğin icinde bulunduğu suya ve plasentaya (eş) ait problemler (suyun azalması veya artması, plasentanın anormal yerleşimi vs.)
Bebek kalbinin belirgin yapısal gelişim bozuklukları. Ancak ayrıntılı ultrason muayenesi sırasında kalp genellikle yeterince goruntulenemediğinden detaylı olarak incelenemez. Bebek kalbinin detaylı değerlendirilmesi (fetal ekokardiyografi) sıklıkla 21-22. gebelik haftaları arasında yapılır.

Ayrıntılı Ultrason (İleri Duzey Ultrason – Detaylı Ultrason) ile bebekteki yapısal anomalilerin (anormallikler, sakatlıklar) ne kadarı anne karnında tespit edilebilir?
Ayrıntılı ultrasonografi (ikinci duzey ultrason – detaylı ultrasonografi), ultrasonu yapan doktora oldukca bağımlı bir muayene yontemidir. Onem sırasına gore sıralanacak olursa en onemli nokta ultrasonu yapan doktorun tecrubesi, ikincisi hamile anne ve fetusun durumu ve ucuncusu ise ultrasonografi cihazının kalitesidir. Optimum şartlarda, en tecrubeli doktorlarca yapılan ayrıntılı ultrason muayenesinde bile bebekteki doğumsal kusurların ancak %70-80'i tespit edilebilir. Bunun nedeni bebeklerde gorulen bazı doğumsal kusurların ultrasonografide bulgu vermemesi veya cok zor gorulebilen bulgular vermesi ve bebekteki bir kısım doğumsal kusurların da sonradan ortaya cıkmasıdır. Bebekteki bazı doğumsal kusurlar ilk belirtilerini doğum sonrası (erken veya gec) donemde bile verebilirler.

Ayrıntılı Ultrason (İleri Duzey Ultrason – Detaylı Ultrason) muayenesinde 3 boyutlu (3d) veya 4 boyutlu (4d) ultrasonografik uygulama gerekir mi?
Ayrıntılı ultrason (ikinci duzey ultrason – detaylı ultrasonografi) uygulaması esnasında doktor icin esas olan 3 boyutlu (3d) veya 4 boyutlu (4d) ultrason kesitleri değil, iki boyutlu ultrasonografi yani iki boyutlu ultrason kesitleridir. Uygulama esnasında uzunlamasına (1. boyut) ve enlemesine (2. boyut) kesitler alınarak bebeğin ic organları hakkında fikir sahibi olunur. Hekim gercek zamanlı (real time) olarak ihtiyac duyduğu ultrason kesitlerini alarak bebeği inceler.

Bebeğin yuz, vucut, el ve ayaklarının hamile anne ve baba tarafından belirgin olarak algılanmasını sağlayan uc boyutlu (3d) ve dort boyutlu ultrason (4d) goruntulerinin, aslında tıbbi olarak anatomik taramada pek de yeri yoktur. Anne ve baba, 3 boyutlu (3d) ve 4 boyutlu ultrason (4d) goruntulerinde bebeklerini daha iyi algılayıp gordukleri icin, yanlış olarak hekimin de bu kesitlerde bebek hakkında daha fazla bilgi sahibi olacağını zannederler. Oysaki doktorlar bebek hakkındaki tıbbi bilgileri 2 boyutlu ultrason kesitlerini değerlendirerek edinirler. Uc boyutlu (3d) ve 4 boyutlu ultrason (4d) uygulamaları tıbbi olarak sadece bazı ozel durumlarda, bebeğin bir organının değişik kesitlerinin aynı anda değerlendirilmesi gerektiğinde kullanılır.

Kısaca unutulmamalıdır ki ayrıntılı ultrason muayenesinde gelişmiş bir ultrason cihazından ziyade, daha onemli olan ultrasonda gorduğunu değerlendirip klinik bulgularla birleştirebilecek olan ve ne yapacağını bilen deneyimli bir hekimdir. Ultrason cihazı sadece bu amaca hizmet eder. “Onemli olan bakmak değil gorebilmektir”.

Ayrıntılı Ultrason (İleri Duzey Ultrason – Detaylı Ultrason) incelemesi ne kadar surer?
Gelişmiş bir ultrasonografi cihazı ve en onemlisi bu konuda tecrubeli bir doktor eşliğinde bu işlem yaklaşık 15- 30 dakika surmekte olup işlemin bebeğe herhangi bir zararlı etkisi yoktur.

[h=2]İzmir Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]