~~Ataksi yurume, oturma gibi istemli hareketlerde bozukluk olmasıdır. En basit tabiri ile dengesizliğe ataksi diyoruz. Ancak bazı farklılıkları mevcuttur. Beyincik ve beyinciğe bağlı sinir yollarının etkilenmesinde, omurilik hastalıklarında, ayaklarda his kayıplarında, siniri ve beyni ilgilendiren hastalık durumlarında gelişebilir. Serebellar ataksi beyincik kaynaklı olan ataksi, hafiften ağıra kadar değişen dengesizlik, geniş tabanlı sarhoşvari bir yuruyuş ile karakterizedir. Her an duşecekmiş gibi olduğundan ayaklarını yerden kaldırmadan suruyerek yururler. Dengesizlik ani duruş ve donuşlerde daha belirginleşir. Hasta ayakları bitişik, ayakta durmakta gucluk cekerler. Bu hastalarda sıklıkla sakarlık soz konusudur. Beceri gerektiren işlerde zorluk yaşanır.
Ataxinin en sık nedenleri ilac zehirlenmeleri, suciceği gibi enfeksiyonları izleyen beyincik tutulumları ve beyin-beyincik tumorleridir. Enfeksiyon ile ilişkili ataksi nedenleri icinde cocuklarda en sık gorulen akut serebellar ataksidir. Viral ve diğer enfeksiyonlardan (suciceği, kabakulak, parvovirus, Epstein-Barr virus) sonra 1-3 hafta icinde gelişir. Genellikle 1-4 yaş arasındaki cocuklarda gorulur. Aniden başlar. Hafif veya ağır derecede olabilir. Ağır olsa dahi bilinc acıktır. Başlangıcta kusma olabilir, ense sertliği ve ateş yoktur. Govde ve ekstremitelerde (kollarda ve bacaklarda) ataksi, dizartri (konuşma bozukluğu) ve hastaların yarısında gozlerde istemsiz haraket (nistagmus) gozlenir. Akut serebellar ataksi birkac gunde kendiliğinden duzelmeye başlar, coğu zaman 3-4 haftada iyileşir. Bazen hafif derecede olmak uzere 2-5 ay devam edebilir. Cok azında davranış ve konuşma bozukluğu, hareketlerde bozukluk (koordinasyon bozukluğu) kalabilir.
Dengesizlik bir beyin tumorunun ilk bulgusu olabilir. Beyin ve beyincik tumorlerinde ataksi yavaş yavaş başlayarak giderek artar. Kafa ici basıncının artması neticesinde bulantı, kusma, cift gorme, gozlerde şaşılık ve bilinc değişiklikleri gorulebilir. Okulda cok başarılı olan bir cocuğun başarısı giderek gerileyebilir. Bazı cocuklar yuruyemez hale gelebilir.
İlac zehirlenmeleri de ataksi nedenidir. Yeşil recete bazı ilacların zehirlenmelerinde hemen ortaya cıkar. Genellikle evde bu ilacları kullanan birileri vardır. Bazande misafirlikte yaramazlık yapan cocuk kimse gormeden icebilir. Bu durumun ozelliği bir anda başlayan ataksidir. İlacın etkilerine bağlı başka bulgularda (aşırı uyuma, bilinc değişiklikleri, anlamsız konuşma) gorulebilir. Bu nedenle evde ozellikle yeşil recete ve diğer tum ilaclar cocukların ulaşamayacağı yerlere konulmalıdır. Zehirlenme durumunda hemen acile başvurulmalı ve mide yıkaması uygulaması yapılmalıdır.
Ulkemizde ataksinin başka bir nedeni de Guillain-Barre Sendromu denilen hastalıktır. GBS diye kısaltılarak ifade edilen bu hastalık bir felc durumudur. GBS genellikle gecirilen bir ust solunum yolu enfeksiyonu izleyen gunlerde bazan aynı zamanda gelişir. Hastalık hafif bir dengesizlik, yurume bozukluğu ile başlayarak ayaklardan yukarıya doğru ilerler. Ağır hastalarda tum vucut etkilenebilir. Bazan solunum cihazı ihtiyacı olabilir. Tedavi ile hastalarda coğunlukla iyileşme olur.
Bazı genetik hastalıklarda beyincik erimesine neden olarak ataxiye neden olabilir. En zor hastalar bunlardır. Genellikle bir tedavisi yoktur. Hastalık giderek ilerleyerek yurume fonksiyonu bile etkilenebilir. Ataksi telenjektazi denilen hastalıkta denge bozukluğu ile hastalık başlar. İleri yaşlarda gozun beyazındaki damarlarda artış olur. İmmun sistem etkilenerek sık enfeksiyon gorulur. Beyincik giderek erir. Bazı hastalarda nobetler gorulebilir. SCA denilen spinoserebellar ataksi hastalığı 1den 15’lere kadar klasifiye edilmiş diğer bir genetik ataksi nedenidir. Bu hastaların kaderi giderek yurume bozukluğudur. İlerleyen hastalar spastik hastalar gibi olurlar. Sonunda hastalar kaybedilir.
Cocuklarda ataksi cok onemli bir bulgudur. Hele hele ani başlayan bir ataxi cok ciddi bir hastalığın belirtisi olabilir. Bu nedenle bir cocukta dengesizlik fark edildiği anda cocuk noroloji uzmanına acil olarak başvurmalıdır.


[h=2]Gaziantep Cocuk Doktorları uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]