• Aşılama aktif immunizasyonla immun sistem cevabını duzenlemek amacıyla antijenleri vucuda verme yontemidir.
• Aşı; bir hastalığa karşı spesifik koruma sağlamak amacıyla hazırlanmış immunobiyolojik materyaldir.
• Aşı antijeniktir ancak patojenik değildir. Aşılamada amac hastalıkları oluşmadan onlemektir. Dunya’da kullanılan ilk aşı cicek aşısıdır.
(1796-Edward Jenner) Bu aşı 1801 yılında Jenner metoduyla İstanbul’da uretilmiştir.
• Dunyadaki ikinci aşı kuduz aşısıdır. (1885- louis pasteur)
• 1977- WHO Cicek hastalığının Dunyadan eradike edildiğini acıklamıştır
TURKİYE’DE AŞI TARİHCESİ
• Tifus aşısını ilk bulan kişi Dr. Reşat Rıza KOR’dur. Bu aşıyı ise ilk uygulayan kişi Erzurum’da Dr.Refik Sağlam’dır.
• 1936 yılında Hıfzıssıhha’da Tifo, Dizanteri, Kolera, Veba, Menengokok, Stafilokok, Boğmaca, Brucella, Nezle, BCG (ağız ve deri ici olmak
uzere), Difteri, Tetanoz, Kızıl, Aluminyum presipiteli karma aşılar, Lekelihumma, Kuduz, Cicek, Grip aşıları olmak uzere 17 farklı tip aşı
uretilip, 35 farklı formulde ulke istifadesine sunulmaktadır.
AŞILAMADA GENEL KURALLAR
• Soğuk zincire uyulmalı
• Steril ve tek kullanımlık enjektorler kullanılmalı
• Doğru yoldan verilmeli
• Eş zamanlı kullanılabilen aşı ve serumlar bilinmeli
• Birden cok aşı yapılması gerekiyorsa farklı yerden yapılmalı
AŞILARDA GENEL OZELLİKLER
• Genelde canlı aşılar (OPV, kızamık, BCG, suciceği gibi) ışığa duyarlıdır.
• DBT, DT, IPV, Hib, Hepatit A, Hepatit B, Influenza gibi aşılar dondurulmaya duyarlıdır.
AŞILAR HAKKINDA GENEL BİLGİ
• Birden fazla canlı aşı aynı anda yapılabilir, aksi halde en az 1 ay ara olmalıdır.
• Aynı anda birden fazla aşı uygulamasında ayrı ekstremite kullanılmalı, aynı ekstremite kullanılacaksa minimum 2 cm aralık olmalıdır.
• Gecikmiş aşı zamanlarında yeniden başlangıc yapılmaz.
Fazla miktarda inaktif aşı dozu verilmesi yan etkileri arttırabilir, canlı virus aşılarında ise teorik risk vardır. Duşuk dozda verilen aşılar hic yapılmamış sayılır.
• Anne sutu OPV etkisini bozmaz. OPV sonrası tukurur, yutmaz veya 10 dk icinde kusarsa aşı tekrarlanır.
Aşı Kontrendikasyonu OLMAYAN -AŞIYA ENGEL OLMAYAN Durumlar
• Prematurite
• Anne sutu alıyor olmak
• Hafif ateşli enfeksiyonlar
• Başka bir nedenle antibiyotik kullanmak
• Ailede aşıya bağlı konvulsiyon oykusu
• Nonspesifik allerjik hastalık oykusu
• Annenin gebe olması
• Daha onceki DT-P aşısından sonra lokal reaksiyon oykusu
• Penisilin allerjisi.
Henuz aşı şemasına dahil edilmeyen (ancak ulkemizde ruhsatlandırılmış olup mevcut olan) aşılar ise şunlardır:
rotavirus aşısı (RV) (Rotarix,Rotateg)
influenza aşısı (IV)
human papillomavirus aşısı (HPV)
(Gardasil,Cervarix)
tetanoz-difteri-aseluler boğmaca aşısı (Tdap)
konjuge meningokok aşısı (KMA).
BU AŞILAR OZEL,UCRETLİ AŞI DİYE ANILIR.
OZEL UCRETLİ AŞILAR
1-ROTAVİRUS; Salgın ishal kusma aşısı olarak bilinir aşının ilk dozu bebek 14 haftalık olmadan ağızdan uygulanmalıdır,ulkemizde iki ya da uc doz olarak uygulanan iki marka vardır,4-8 hafta ara ile aşılama tamamlanılır,ilk doz 6 haftalıktan itibaren yapılabilir son doz 7. ay dolmadan yapılmalıdır.
2-MENİNGOKOK ;Meningokok aşısı oldurucu menenjit aşısı olarak bilinir,9.ayı dolan herkese yapılabilir,2 doz ya da bir yaşından sonra tek doz olarak uygulanan markalar ulkemizde bulunmaktadır,ust yaş sınırı yoktur,9 ayını bitiren her yaş grubuna uygulanabilir.
3-SUCİCEĞİ 2.DOZ ; ilk dozunun 1.yaşta asm lerce yapıldığı suciceği aşısının 2.dozu 4 yaşını bitiren suciceğini gecirmemiş herkese uygulanabilir. Ulkemizde uygulanan tum ozel ve ucretsiz aşılar ABD ve Avrupa ulkelerinde ucretsiz uygulanmaktadır.Sadece verem aşısı ABD ve Avrupa da verem kalmadığı icin yapılmamaktadır.
Ozel aşılar diğer aşılar kadar guvenli,emniyetli ve etkilidir.
OZEL AŞILAR ;Aile sağlığı merkezlerinde yapılmayan uc aşı vardır. Bunlar Amerika ve Avrupa da yapılmaktadır. Ulkemizde ucretli olarak yapılan bu aşılardan rotavirus aşısının ilk dozu bebek 14 haftalık olmadan once yapılmalıdır. İlk dozdan 4 veya 8 hafta ara ile 2. ve 3. doz yapılıp, 7. aydan once aşılanma tamamlanmalıdır.Diğer bir aşı meningokoksemik menenjit aşısı 7.aydan 103 yaşa kadar her yaşa yapılabilir.
Bu aşının da 2 veya tek doz yapılan uc ayrı formu ulkemizde mevcuttur. Son olarakta 4 yaşını bitirmiş cocuklarımıza ikinci doz suciceği aşısı ozel yapılmaktadır Burada cocuk 5-7-9-13 yaşında olabilir. Yani meningokok ve 2.doz suciceği aşılarında ust yaş sınırı olmadığından gec kalma gibi bir durum yoktur..
Aile hekimliğince takibiniz olsa bile aile hekiminiz yada cocuk doktorunuzdan ucretli diye tabir edilen ve asm de uygulanmayan bu aşılar icin detaylı bilgi alınız .Unutmayın aşılar olu veya zayıflatılmış mikropların vucuda verilerek aşısı yapılan hastalığa karşı bağışıklık sağlamak amacıyla yapılırlar.Aşının ucretli veya ucretsiz olarak yapılması aşının gerekliliğini veya gereksizliğini gostermez.
Aşıların yan etkileri hakkında en yanlış bilinen bilgide; civa icerip otizm yapabileceği zannıdır ki coklu aşılar civa icerir yani ulkemizde sadece verem-bcg aşısı civa icerir. BCG dışındaki aşılarda civa veya tiomersol yoktur. Otizm yapabilme riski de sadece bir tez olup ispatlanmış değil.
Aynı gun icerisinde bir cocuğa kac aşı yapılabilir?
•İstenildiği kadar yapılabilir.
•ABD’de kombine aşılar kullanılmadığından aynı vizitte 7-9 aşı yapılmaktadır.
Rotavirus aşısı yaptık cocuk kustu, aşıyı tekrarlayalım mı?
Tekrarlanmasına gerek yoktur. Aşılama programı olduğu gibi devam edilmelidir.
Aşılama programında aksama oldu. Ne yapalım?
Aşılama programında eğer ki bir aksaklık olursa kalındığı yerden devam edilmelidir.


[h=2]Bursa Cocuk Doktorları uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]