Instagram, TikTok gibi sosyal medya platformlarında sıklıkla ilginc paylaşımlara denk geliyoruz. Ters cevrilmiş bir fotoğrafta duzgun gorduğunuz ancak duz cevrildiğinde oldukca farklı ve urpertici gorunen yuzlere de bu paylaşımlarda denk gelmiş olabilirsiniz.
Bu yuzleri normal bir şekilde gormemizin asıl sebebi ise; Thatcher etkisi. Peki bu yanılsama nasıl oluyor da normal olmayan bir yuzu duzgun algılamamıza sebep oluyor? Bugunku yazımızda sizlerle bu yuzlerin nasıl oluşturulduğuna ve bunun ilk ortaya cıkışına birlikte bakacağız.
Sanılanın aksine Thatcher yanılsaması yeni ortaya cıkan bir şey değil.
İlk kez 1980 yılında ‘geliştirilen ’ bu yanılsama, aslında bir akademik calışmanın sonucu olarak ortaya cıktı. York Universitesinden Peter Thompson ve ekibinin ortaya cıkardığı bu etki, beynimizin tum parcaları ayrı ayrı birleştirdiğinin en buyuk kanıtı olarak kabul edildi.
Thatcher etkisi, adını o donemin İngiltere Başbakanı olan Margaret Thatcher ’dan alıyor. Bunun sebebi de etkinin test edildiği ilk fotoğrafın Margaret Thatcher ’a ait olması. Ancak şimdilerde bu etkiyi hemen her yerde, farklı fotoğraflarda gorebiliyoruz.
Peki beynimiz bu yuzleri neden normal algılıyor?
Beynimizde buna sebep olan sinirler tam olarak keşfedilmiş değil. Uzun yıllar suren araştırmalar sonrası bu durumun beynimizdeki psikolojik bilişsel modullerden kaynaklandığı duşunulmektedir.
Yani beynimiz bu goruntuleri ayrı ayrı algılayıp daha sonrasında da normal bir yuz gibi algılamamıza sebep oluyor. Nitekim buna benzer bir etkiyi, eksik harflerle yazılmış cumleyi beynimizin otomatik olarak tamamlamasında da gorebiliyoruz. Tabii ki Thatcher etkisinde bu durum bir miktar daha farklı işliyor.
Thatcher etkisine sahip bir gorseli oluşturmak oldukca basit.
Bu etkiye sahip bir gorsel oluşturmak icin yapılması gerekenler oldukca basit. Aslında dikkatli baktığınızda yukarıdaki gorsellerde de farkı cok net anlayabilirsiniz. İhtiyacımız olan şey ise cok basit; bir adet insan yuzu.
Elimizdeki insan fotoğrafını bu etkiyle değiştirmek icin ise yalnızca gozleri ve ağız kısmını ters cevirmemiz yeterli olacaktır. “Burnu ya da kulakları neden ters cevirmiyoruz?” diye soracak olursanız; bunun ters bir goruntu olduğu hissi, burnu veya kulakları ters cevirdiğimizde kaybolacaktır ve beynimiz bir anormali olduğunu fark edecektir. Ancak diğer organlar duzken gozlerin ve ağzın ters olması beynimiz tarafından otomatik olarak duzeltilir.
Kaynaklar: York Universitesi araştırma makalesi, Scientific American, The Guardian, Independent