Anal atrezi, Makatın kapalı olması
Anal atrezi, makatın kapalı olması nedir:
Anal atrezi, makatın, anusun tamamen kapalı olması veya normal kaka yapacak acıklığın oluşmaması durumuna denir.
Nasıl farkedilir:
Makatı tamamen kapalı olan cocukların doğum sonrasında kaka yapamadığı, karnı şiştiği gorulur ve genellikle hemen fark edilir. Bazen de makatın on kısmında cilde veya kızlarda vajen girişine yakın icinden kaka gelen kanal bulunabilir (fistul), bu hastalar dikkatli incelenmezse daha gec fark edilebilir.
Nasıl oluşur, nedenleri nelerdir:
Gebeliğin ilk haftalarında barsağın en uc kısmı ve idrar kanalı ortak bir boşluğa (kloaka) acılır, kızlarda vajen de buraya acılır. Gebeliğin 7. Haftasında bu boşluk erkeklerde idrar kanalı ve anus, kızlarda idrar kanalı, vajen ve anus oluşturacak şekilde bolunerek vucut dışına acılır. Ancak cocuklarda 1/5000 sıklıkla normal anus acıklığı oluşmaz ve ince bir kanalla cilde, idrar yollarına veya kızlarda vajen girişine veya ortak bir kanala acılır. Hastalığın neden oluştuğu kesin olarak belli değildir, sadece bazı hastalarda genetik faktorler tespit edilmiştir.
Hangi tipleri vardır:
Anal atrezilerin kızlarda ve erkeklerde ceşitli sınıflandırmaları vardır. Ancak pratik olarak barsak en uc kısmının anus olması gereken cilde olan mesafesine gore alcak, yuksek ve orta olarak uce ayrılabilir. Barsak uc kısmı cilde yakın veya buraya ince bir kanalla (fistul) acılıyorsa alcak tip anal atrezi, cilde cok uzaksa yuksek tip atrezidenir. Ara mesafelerdekilere orta tipatrezidenir. Orta ve yuksek atrezilerin hemen hepsinde idrar yolları ile bağlantı (fistul) bulunur, ayrıca ne kadar yuksekse ek hastalık (kalp, sindirim sistemi, idrar yolları, iskelet sistemi hastalıkları) gorulme sıklığı o kadar fazladır. Kızlarda ise orta atreziler vajen girişine, yuksek olanlar ise idrar yolu, vajen ve barsak son kısmı ortak bir kanalla birleşir, bu kanal cilde vajen olması gereken yere, tek bir delik olarak acılır.
Tespit edildikten sonra neler yapılır:
Doğum sonrası makatı kapalı olduğu gorulen cocukta gerekli ilk girişimler yapıldıktan sonra, atrezinin alcak veya yuksek tip olduğuna karar verilir, ardından ek hastalıklar araştırılır. Alcak tip atrezilerde makat bolgesi normale yakın, iyi gelişmiş olup, cilde acılan bir kanaldan (fitul) kaka geliyor olabilir. Yuksek tip atrezilerde ise makat bolgesi duz, iyi gelişmemiş, idrar kanalı ile fistulle bağlantılı olabilir, kızlarda genital bolgede tek bir acıklıktan kaka ve idrar geliyor olabilir. Bu ayrım icin muayene dışında radyolojik ve endoskopik goruntuleme yontemleri de kullanılır. Alcak atrezide doğumdan hemen sonra erken veya dilatasyonla takip edip gec tek seansta anal acıklık ameliyatı yapılır. Yuksek tip olanlarda ise hemen kolostomi acılır, 3-6 ay sonra makat ameliyatı yapılır.
Ameliyatı nasıl yapılır:
Anal atrezi ameliyatında amac barsağın son kısmının anus olması gereken yere, kaka tutmayı sağlayan kasların ortasına getirilmesidir. Ameliyatın en onemli noktaları barsağın yeterince serbestleştirilerek, rahat bir şeklide, dar ucu aşağıda huni şeklindeki kasların tam ortasına, yeterli genişlikte bir makat acıklığı olacak şekilde dikilmesidir. Alcak ve yuksek tip atrezinin ameliyatında farklılıklar vardır:
Alcak tip atrezi: Alcak tip atrezide barsağın idrar yolları ile bağlantısı yoktur ve barsak son kısmı cilde yakındır, kolostomi gerekmeden, tek aşamada, barsak anus noktasına getirilebilir. Anus olması gereken yer kas uyarıcı yardımı ile belirlenir ve işaretlenir, barsak son kısmı yeterince serbestleştirilerek emilebilir dikişlerle cepecevre dikilir. Ameliyattan iki hafta sonra anus dilatasyon programına alınır, uygun olan en ince bujiden başlanarak, 12-13 numaraya kadar genişletme işlemi, dilatasyon yapılır.
Yuksek tip atrezi: Yuksek ve orta tip atrezilerde ameliyat yaklaşımı hemen hemen aynıdır. Once kolostomi acılır, boylece cocuğun normal beslenmesi, buyumesi sağlanır, ayrıca asıl ameliyat sonrası bolgenin temiz kalması, iyileşmesi sağlanır. Asıl ameliyat, barsağın makat bolgesine cekilmesi, cerrahın tercihine gore 3-6 ay sonra yapılır. Barsağın son kısmı coğunlukla idrar kanalı ile nadiren de mesane cıkışı ile ince bir fistulle bağlantılıdır, bu bağlantı ayrılır ve dikilir. Kızlarda ise idrar kanalı, vajen ve barsak uc kısmının acıldığı ortak kanaldan barsak ayrılır, serbestleştirilerek anus olması gereken yere cepecevre dikilir, vajen ve idrar kanalı one cekilerek cilde dikilir. Bu işlemler cocuk yuzukoyun yatarken makat bolgesinden yaklaşımla yapılabilir, kas uyarıcı kullanılarak kaka tutmayı sağlayan kas demetinin ortasına yerleştirilmesi sağlanır. Ancak cok yuksek tip atrezilerde barsak makat bolgesine getirilemezse, ayrıca karından yapılan kesi ile barsağın yeterince serbestleştirilmesi gerekebilir. Ameliyattan iki hafta sonra, yara iyileşmesi tamamlanınca, hasta yine dilatasyon programına alınır. Genellikle 3 ay sonra kolostomi kapatılır.
Ameliyat sonrası donem nasıl gecer:
Ameliyat sonrası alcak tip atrezilerde makat bolgesini bakımı ve pansumanı yapılır, cocuk hemen kaka yapacağından bolgenin her kaka sonrası yıkanması ve antibiyotikli krem kullanılması gerekir, genellikle sorunsuz iyileşir. Yuksek tip atrezilerde kolostomi olduğundan kaka gelmeyeceği icin bakımı ve iyileşmesi daha kolaydır. İdrar kanalına fistul onarımı yapıldığı icin idrar sondası iki hafta kadar tutulur, sonra cıkarılır. Dilatasyon programı her anal atrezi ameliyatından sonra gerekir, cunku anus cevresinde yara iyileşmesi sonrası daralma gorulur. Anus yeterli genişliğe ulaşınca, yaklaşık 3 ay sonra, kolostomi kapatılabilir.
Komplikasyonlar nelerdir:
Ameliyat sonrası erken donemde makat cevresinde enfeksiyon gorulebilir. Anus ve barsakta daralma gorulebilir. Anuse dikilen barsak gergin olmuşsa geri kacabilir. İdrar kanalına bağlantı ayrılırken dikkatli olunmazsa idrar kanalında daralma veya cep şeklinde genişlik gorulebilir veya fistul tekrarlayabilir. Gec donemde kabızlık, kaka kacırma, gaz ve sıvı kaka tutamama gorulebilir. Alcak tip atrezilerde kabızlık, yuksek tip atrezilerde ise kaka tutamama, kaka kacırma daha sık gorulur. Dilatasyona rağmen makatta darlık belirgin olduğunda, makat kas demetinin ortasına getirilememişse ameliyatın tekrar yapılması gerekebilir.

[h=2]İstanbul Cocuk Cerrahi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]