Gunumuzde ultrasonografi ve amniosentez iğnesi eşliğinde tecrubeli ve guvenilir ellerde yapılan amniosentez hem anne hem bebek icin risk oranları cok duşuk, oldukca guvenilir bir kesin tanı yontemdir.
Amnion Sıvısı Nedir ? Gebeliğin ilk uc ayında esas olarak bebeğin eşi ve anne tarafından oluşturulan amnion sıvısı, gebeliğin sonraki aylarında bebek tarafından yapılan idrar ve akciğerinden gelen sıvılardan oluşmaktadır. Amniyon sıvısı karakteri ve biyokimyasal yapısı surekli bir değişim icindedir. Bu sıvı dinamik bir yapıdır. Bebeğe ait pek cok hucre ve salgı bu materyal icinde yer alır. Dolayısıyla bebeğin cildinden dokulen canlı hucreler, akciğerinden gelen bazı maddeler ve bebeği etkileyen enfeksiyon ajanları bu sıvı icerisinde bulunmaktadır. Bu sıvıdan alınacak ornek ile bebek ve bulunduğu ortam ile ilişkili cok sayıda bilgiye ulaşılabilir.
Amniosentez Hangi Durumlarda, Ne İcin Yapılır ? Bu işlemlin yapılabilirliği, anne ve baba adayı ile gebeliklerini takip eden doktor arasındaki bilgi alışverişi sonunda ortaya cıkar. Bunun nedeni işlemin getirdiği risklerdir. İşlem oncesi anne ve baba adayının rızası alınmalıdır. Aşağıda amniosentez/ cvs yapılmasını gerektiren durumların bazıları verilmiştir; • Kromozomal anomalilerin tanısı • Bazı metabolik hastalıkların tanısı • Bazı genetik hastalıkların tanısı • Bebeğin enfeksiyonlarının tanısı • Bebeğin akciğerinin gelişip gelişmediğinin araştırılması • 35 yaştan buyuk anne adayları (eskiden bu durumda her zaman amniosentez yapılırken artık sadece tarama testlerinde şupheli sonuc cıkan gebelere onerilmektedir) • İkili ve uclu testinde risk cıkan anne adaylarına • Ultrasonografide anormallik gorulen hastalara • Daha onceden Down sendromlu ya da başka bir genetik problemli bebek doğuranlar • Bebeği etkileyebilecek kalıtsal hastalığı olanlar • Akraba evliliği olanlar • Beyin ya da omurga problemli cocuk doğuranlar
Amniyosentez Hangi Haftalarda Yapılır ? Klasik amniosentezde 16-22. gebelik haftaları arasında amniosentez işlemi yapılır. Erken amniosentezde ise 12-14. haftalarda yapılabilir. Ancak bebek kaybı riski yuksek olması nedeni ile cok tercih edilmemektedir.
Erken Amniosentez Nedir ? Gebeliğin 10-14. haftalarında yapılan amniosentezdir. Oldukca yeni bir tekniktir. Daha erken donemde tanı konulmasını sağlamaktadır ancak duşuk olma riski normale gore cok yuksek olması nedeni ile cok fazla tercih edilmemektedir.
Gec Amniosentez Nedir? Gebeliğin 24. haftasından sonra yapılan amniosentezdir. Amacı bebeğin akciğer gelişiminin saptanmasıdır. Ek olarak amnion sıvı orneği ekilerek enfeksiyon ajanları tespit edilebilir.
Amniosentez Oncesi Neler Yapılmalıdır? Herhangi bir nedenle amniosenteze karar verildi ise anne ve baba adayına işlem ile ayrıntılı bilgi verilmeli ve genetik uzmanları ile goruşmeleri sağlanmalıdır. İşleme ait riskler kadın doğum uzmanınca, genetik laboratuarına ait olabilecek olumsuzluklar ise genetik uzmanınca anlatılmalıdır. Sonucta anne ve baba adayından işleme razı oldukları ve olası riskleri anladıklarına dair imzalı onam formu alınmalıdır. Anne ve Baba Kan Grubu Cok Onemli .Amniosentez invazif (yani bir iğne yardımı ile yapılan işlem) bir işlem olması nedeni ile bebekten anneye kanama riski soz konusu olacaktır. Bu durum anne kan grubu Rh negatif, baba kan grubu Rh pozitif olması durumunda uyuşmazlık riski vardır. Bu nedenle işlem oncesi guvenilir kan grubu tespiti yapılmalıdır. Eğer uyuşmazlık varsa işlem sonrasında ilk 72 saat icerisinde uyuşmazlık iğnesi yapılmalıdır. Amniosentez yapılmasına karar verilmesi ile beraber anne adayında inanılmaz bir huzursuzluk ve stres ortaya cıkacaktır. Burada işlemi yapacak doktorun anne adayının endişesini paylaşması ve hastayı rahatlatması gerekmektedir. İşlem oncesi ozel bir hazırlığa gerek yoktur. Aclık veya tokluk onemli değildir.
Amniosentez Nasıl Yapılır? Hasta muayene masasına sırt ustu uzanır ve karın bolgesi goğuslerin altına kadar acılır. Bu işlemden sonra bebeğin kalp atışlarını gormek, bebeğin eşinin yerleşim yerini gormek ve iğnenin batırılacağı yeri tespit etmek amacı ile ultrasonografi yapılır. Burada tecrube son derece onemlidir. Amniosentez sonrası duşukler sıklıkla komplike olan (zor olan veya ilk girişte alınamayan işlemler) işlemlerden sonra ortaya cıkmaktadır. Bu nedenle mutlaka bu işte tecrubeli hekimlerce yapılmalıdır. Sonrasında amniosentez iğnesi olarak bilinen 20 gauge\\\'lik ozel spinal iğne yardımı ile iceri girilmeli. İşte bu sırada bir iğne batmasının oluşturacağı kadar ağrı olacaktır. Bu nedenle amniosentez icin anesteziye gerek yoktur. Bu işlem sırasında gecilen tabakalar aşağıda sıralanmıştır; -Cilt -Cilt altı yağ dokusu -Karın on duvarındaki uc ayrı kas tabakası -Anne rahmi -Bebek kesesi Sonucunda bebeğin yaşadığı keseye ulaşılır. Bu hareketlerin hepsi aynı zamanda yapılan ultrasonografi ile takip edilmelidir. Eğer herhangi bir duzlemde iğnenin ucu goruntu dışı kaldı ise derhal hareketler durdurulmalı ve iğne geri cekilerek yeniden gorulmeye calışılmalıdır. Kese icerisinde iğne gorulunce iğne icerisindeki yol gosterici tel cıkartılır. Sonrasında 1.5-2 cc\\\'lik bir amnion miktarı cekilerek dışarı atılır. Bu son derece onemlidir. Cunku anneden olası karışımları onlemek icin yapılır. Ardından 15-20 ml amnion sıvısı şırıngaya cekilir. Alınan sıvıyı bebek 1-2 saat icinde yeniden uretir bu nedenle bebeğin suyu azaldı diye endişe etmeyiniz. Ardından iğne sabit bir hızla geri cekilir. Tum bu işlemler sırasında anne uyanıktır ve şiddetli bir ağrı duymamalıdır. Sadece bir iğne girişi sırasında ağrı olacaktır. Hastaya işlem sonrası bebeğinin kalp atışları dinletilmeli ve endişesi giderilmelidir.
İşlem Sırasında Acı Olacak mı? Amniosentez genelde ağrısız bir işlemdir ancak iğne rahim kasına girerken ve cıkarken adet sancısı tarzında kramplar olabilir. Bundan daha fazla bir rahatsızlık sık karşılaşılan bir durum değildir. Bu nedenle lokal anestezi uygulanmaz. Ancak şiddetli ağrınız olursa doktorunuza haber vermenizi oneririz.
Alınan Sıvısı Nasıl Goturulmeli? Bu cok onemli bir konudur. Zira uygun olmayan koşullarda taşıma olursa bu işlem başarısızlıkla sonuclanacaktır. Alınan amnion sıvısı guneş ışığından saklanmalı ve soğuk olmayan bir koşulda derhal incelemenin yapılacağı laboratuara goturulmelidir.
Amniosentez Sonrası Alınan Sıvıya Ne Tur İşlemler Yapılır? Amnion sıvısı bebeğe ait canlı hucreler icerir. Alınan sıvı laboratuarda ayrıştırıldıktan sonra hucreler kultur ortamında coğaltılır ve elde edilen hucrelerde genetik inceleme yapılır. Amniosentezin sonucları iki farklı şekilde değerlendirilebilir. İlk planda florasan teknik ile (FISH) hucrelerin genetik yapısı incelenir. Bu teknik ile en cok karşılaşılan trizomi 13-18 ve 21 ilk planda araştırılır. FISH 2-3 gun icinde sonuclanır. Fakat tum kromozomların değerlendirilmesi yaklaşık 20 gunu bulur. Bu nedenle kesin sonuc icin hucre kulturlerinin beklenmesi gerekir. Bu bekleme sırasında anne ve baba adayının yaşadığı stresin anlatılması son derece guctur. Bu nedenle hızlı sonuc alınan FISH testi anne adaylarını inanılmaz rahatlatmaktadır. Ancak bu FISH yontemi her yerde uygulanmayan sadece belirli ozel laboratuarlarda uygulanan guncel bir yontemdir.
Amniosentezde Olumsuzluklar Nelerdir? Tek girişte suyun alınamaması. Her iğne girişi duşuk ve enfeksiyon riskini artıran bir durumdur. Bu nedenle tek bir giriş yapılmaya calışılmalıdır.Bebeğin eşinden gecmek zorunda kalınması. Bazen bebeğin eşi iğnenin giriş yerinin onunde yerleşir. Bu durumda eşten gecilmek zorunda kalınır. Eğer kanama cok fazla olursa bebeğin duşuk riski cok daha fazla artar.Amnion kulturunun yapılamaması. Son derece kotu bir sonuctur. Cunku aile anlatılan riskleri kabul ederek iğne ile su alınmasına karar vermiş, suyu aldırmış ve sonuc beklemektedir. Ancak kendisine alınana sıvıdan kulturun uremediği soylenmiştir.
Amniosentez Sonrası Neler Olabilir? Dunyada her yıl milyonlarca anne adayı değişik nedenlerle amniosentez işlemine tabi tutulmaktadır. Eski yıllarda yapılan amniosentezlerden sonra enfeksiyon ve duşuk riski yuksek iken gunumuzde bu riskler minumuma inmiştir. Ancak tum invazif girişimlerde olduğu gibi amniosentezde de bazı riskler vardır. Bu riskler şunlardır: -Duşuk Olması Amniosentez sonrası duşuk riski anne adaylarını en cok endişelendiren konudur. Gunumuzde amniosenteze bağlı duşuk riski son derece azdır. Dunyanın verilerine gore amniosenteze bağlı duşuk riski 200-400 işlemde 1\\\'dir. İşlemi yapan kişinin tecrubesi ile duşuk riski arasında ilişki olduğu duşunulmektedir. -Enfeksiyon Amniosentez sonrası enfeksiyon olma riski 1000 işlemde 1\\\'den azdır. Steril şartların sağlanması sonrasında enfeksiyon gelişme riski son derece azalmıştır. -Vajenden Bebeğin Suyunun Gelmesi Yaklaşık %1 olguda karında iğnenin girdiği yerden az miktarda sıvı gelebilir. Sıvı kacağının yeri iğnenin giriş deliğidir. Amnion zarı 1-2 gun icinde iyileşir ve sıvı kacağı kaybolur. -Su Kesesinin Acılması Cok nadir karşılaşılır. Ancak bu durumda sıklıkla gebeliğin sonlandırılmasına gidilmektedir. -Ani Bebek Olumu Cok nadir olsa da gercekleşebilir -Annenin Enfeksiyonu Bu durum son derece risklidir. Anne hayatını tehdit eden enfeksiyon gelişebilir. Ancak son derece nadir bir durumdur ve muhtemelen annede işlem oncesi bir zemin olması soz konusudur. -Suyun Alınamaması Bazen amnion zarı iğnenin girişine izin vermez ve esner. Bu durumda zorlanmamalı ve işlem birkac gun sonra tekrar edilmelidir. -Bebeğe İğne Batması İşlem ultrasonografi ile beraber yapıldığından son derece nadir olarak bu durumla karşılaşılır. Hafif bir batma ise bebekte kalıcı bir hasar neden olmaz. -Annenin Barsaklarında Delinme Bu durum ultrasonografinin iyi kullanılması ile engellenebilir. Son derece nadir bir durumdur. -İşlemin Tekrar Yapılması Alınan sıvı miktar olarak yetersiz ise ya da cok kanlı ise birkac hafta sonra işlemin tekrarlanması gerekebilir.
Amniosentez Sonrası Nelere Dikkat Etmeli? Amniosentez sonrası yatak istirahati ya da aktivite kısıtlaması gerekli değildir. Ancak ilk gun ağır fiziksel aktiviteden kacınılması gereklidir. Eğer kan grubunuz Rh (-), eşiniz de Rh(+) ise işlem sonrasında koruyucu iğne yapılması gerekir. Coğul Gebeliklerde Amniosentez Yapılabilir mi? Evet, coğul gebeliklerde de amniosentez yapılabilir. Burada onemli nokta bebeklerin amnionlarını alırken mumkunse tek bir iğne girişi ile olayın bitirilmesidir. Kesinlikle konuda tecrubeli bir hekim tarafından yapılmalıdır.
Amniosentez Sonucu Ne Kadar Doğrudur? Amniosentezin kromozomal anomalileri tespit etmedeki başarısı %99.4 ile %100 arasındadır. Gorulduğu gibi cok cok az da olsa yanlış pozitif ve negatif sonuc cıkma olasılığı vardır.
Amniosentez Sonrası Doktorunuzu Ne Zaman Aramalısınız? -Şiddetli, ağrılı kramplarınız olursa -Ateşiniz olursa -Vajinal kanamanız olursa -Vajinal sıvı akışı olursa veya kotu kokulu bir akıntınız olursa Lutfen hemen doktorunuzu arayınız.

[h=2]Bursa Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]