Alkol kullanma bicimleri ele alındığında sosyal icicilik, alkol kotuye kullanımı ve bağımlılık davranışı kavramları one cıkmaktadır. Sosyal icicilik, kullandığı alkol nedeni ile sağlık sorunu ya da sosyal sorun yaşamayan ve alkol kullanımı kesildiğinde hicbir sorun ortaya cıkmayan kişiler icin kullanılan isimlendirmedir. Sosyal icici olarak adlandırılan bu kişiler alkol kotuye kullanımının olumsuz etkilerini yaşamadıkları halde alkolle ilişkili kazalar gibi tek bir icme doneminin olumsuz sonuclarının riskiyle karşı karşıyadırlar.
Yuksek riskli icicilik sonucu bircok sosyal ve tıbbi sorunlar yaşayan, fakat alkole bağımlı olmayan insanlar, alkol kotuye kullananlar veya bağımlı olmayan sorunlu iciciler olarak adlandırılır. Alkol kullanımı ile ortaya cıkan yargı bozuklukları ile alkol kullanımının vucut ağırlığı uzerine olumsuz etkileri ile karşı karşıyadırlar. Olumsuz etkiler tek bir icme sonucu ortaya cıkabileceği gibi uzun sureli yuksek riskli iciciliğe de bağlı olabilir (1). Alkol kotuye kullanımı ile ilgili zorlukları olan hastalardan yaklaşık %50’si alkol problemleri yaşamaya devam etmektedir ama %10’undan azı bağımlı hale gelmektedir.
Bağımlılık davranışı alkol tuketim bicimi olarak; ister yalnız hafta sonları yoğun alkol tuketimi olsun, ister her gun fazla miktarda alkol tuketimi olsun, isterse donem donem yoğun alkol tuketimi şeklinde olsun (orn; dipsomani gibi) icme davranışı uzerindeki kontrol kaybının meydana geldiği durum olarak tanımlanmıştır (2). İcme davranışı uzerinde kontrol kaybı, alkol kotuye kullanımı ile alkol bağımlılığı arasındaki kritik sınırı oluşturmaktadır (1).
Bağımlılık sendromu tanımı, ilk kez alkol bağımlılığı icin yapılmıştır. Bağımlılık sendromunun ana tanımlayıcı ozelliği, alkol almak icin istek olmasıdır. Bu istek sık sık alkol alma isteğinden, onune gecilmez bir alkol alma isteğine kadar değişen olculerde olabilir (3).
Butun iciciler bu kategorilere tam olarak uymayabilir ve alkol bağımlılığı ile alkol kotuye kullanımı değişik derecelerde olabilir. Aralıklı da olsa aşırı ve riskli icen bireyler, sosyal icici olarak duşunulmelerine karşın alkolun neden olduğu kazalar gibi ciddi sorunlarla karşı karşıyadır, ancak alkol kotuye kullanımı olcutlerini karşılamayabilirler. Benzer şekilde ciddi sağlık sorunlarına ve/veya sosyal sorunlara yol acan ısrarlı ve yineleyici alkol kotuye kullanımını, alkol bağımlılığından ayırt etmek guc olabilir. Alkol alımının yarattığı sorunlar durumdan duruma farklılık gosterebilir, orneğin evinde alkol alıp uyuyan kişinin durumunda alkol alımı cok fazla sorun yaratmayabilirken, meyhanede icip evine arabasıyla donen kişide olumcul sonucları olabilir.
Alkol kullanan bir kişinin yaşantısında farklı zamanlarda, farklı icme bicimleri olabilir. Bircoğu olumsuz sonuclarla hic karşılaşmayabilirken, bir kısmında alkol kotuye kullanımı veya alkol bağımlılığı gelişir. Talihsiz sayılabilecek bir kac kişide alkolle bir kez karşılaşma bağımlılığın ortaya cıkabilmesine sebep olurken, coğunlukla alkol bağımlılığının oluşması yıllar alır. Alkol kotuye kullanımı olgularının hepsinde alkol bağımlılığı gelişmez, buyuk coğunluğu omurleri boyunca sorunlu olmayan icme ile sorunlu olabilecek icme donemleri arasında gidip gelirler.
Kaynaklar
(1) Coşkunol H, Celikkol A. Alkol Kullanım Bozuklukları ve Tedavisi. Ege Psikiyatri Surekli Yayınları Kitap 1(icinde). İzmir: Ege Universitesi Basımevi; 1996.
(2) Bankole J, Ruiz P, Galanter M, eds. Handbook of Clinical Alcoholism Treatment. Baltimore: Lippincott Williams and Wilkins; 2003.
(3) Arıkan Z. Alkol Kullanımına Bağlı Ruhsal ve Davranışsal Bozukluklar. Işık E. ed. Guncel Klinik Psikiyatri (icinde), 2. baskı. Ankara: Golden Print Matbaası, 2008:317-333.

[h=2]Uşak Psikiyatri uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]