Salep, salepgiller familyasına ait olan Orchis, Ophyris, Serapias, Platanthera, Dactylorhiza gibi orkide turlerinin yumrularına verilen ortak isimdir. Bu bitkilerin toprak altında iki yumrusu bulunur. Anadoluda sahlep, daha cok Orchis ve Ophyrus turlerinden yapılır. Bu bitki değişik turleri ile birlikte ulkemizde hemen her yerde yetişir. Ulkemizde daha cok, Orchis Anatolica ( Anadolu salepi ) turu yetişir. Ulkemizde; camciceği gibi isimlerle de anılır. İngilizcede sahlep olarak bilinir.
Salep Nasıl Uretilir?
Bitki cicek halindeyken, toprak altındaki yumrulardan yan vaziyette olanlar alınarak su ile temizleme işlemine gecilir, daha sonra kurutularak ezilir ve toz haline getirilir.
Salebin Faydaları Neledir?
Mushilaj ozelliği olan bir bitkidir. Mushil ozelliği olan besinler, su ile şişip akışkanlık kazanarak bağırsaklardan gecer ve bu ozellikleri nedeni ile kabızlık giderici olarak bilinirler.
Halk arasında genel inanışa gore sahlebin faydaları arasında;
Goğsu yumuşatması ve bu sebeple oksuruğe faydalı olması, balgam sokturmesi vs. sayılmıştır. Ayrıca hemoroid ( basur ) şikayetine karşı rahatlama sağlaması, kalbe ve vucuda guc vermesi, bedeni ısıtıcı ozelliğinin olması, afrodizyak ( cinsel gucu arttırması ) sayılmıştır. Ayrıca salepin faydaları arasında tok tutucu etkisi de sayılmıştır. Hem bağırsak calıştırıcı hem de tok tutucu etkisi ile diyet yapanlar tarafından tercih edilebilmektedir.
Ayrıca sahlep sıcak olarak icildiğinde genel olarak tarcın ile birlikte servis edilir. Tarcın ’ın kan şekerini dengeleyici faktorlerinin de sağlık acısından faydaları bulunmaktadır.
Sahlep Nasıl Kullanılır?
Sahlep, ozellikle sıcak bir icecek olarak oldukca populer bir icecektir. Ayrıca, Maraş dondurmasının temel maddelerinden birisidir. Maraş dondurması yapımında kullanılan salep bitkisi ozel bir salep turudur ve Kahramanmaraş ilimizde ve cevresinde yetiştiği soylenir. Sahlep aynı zamanda bazı tatlıların yapımında da kullanılır.
Salep Tarifi ( 3 Kişilik )
Malzemeler
3 su bardağı soğuk sut
Yarım yemek kaşığı toz salep
3-4 tatlı kaşığı toz şeker
Uzeri icin
1 cay kaşığı tarcın
İsteğe gore irice dovulmuş fındık
İsteğe gore vanilya
Salebin Yapılışı
Şeker, sahlep ve toz sut bir tencere aktarılır, karışım koyulaşıncaya kadar hafif ateşte kaynatılır. Koyulaştıktan sonra bardaklara aktarılır ve uzeri suslenerek servis edilir.
Toz salebi, toz şekeri ve soğuk sutu derin bir tencereye aktarın.
Not: Hazır satılan, salep paketlerinin iceriğini iyi okumak gerekir. Hazır paketlerde bu bitkinin oranı bazen cok az olabilmekte geri kalanı ise nişasta ve diğer katkı maddeleri bulunmaktadır. Bu nedenle alırken bu hususlara dikkat etmek gerekir. Hakiki salebin kilosu 400-500 liradan fazladır. Bir diğer husus, ulkemize ozgu bu orkide ceşididin nesli hızla tukenmektedir nedeni ise salep orkidesinin dondurma vs. yapımından kullanıldığından doğadan toplanması ve bu nedenle sayısının azalmasıdır. Sahlep bitkisinin insan eliyle yetiştirilmesi pek mumkun değildir. Ayrıca bu bitkinin ihracatı ise bu nedenlerle yasaklanmıştır. Son yıllarda sahlep bitkisinin kullanıldığı yerlere alternatif olarak konyak bitkisi yetiştirilmeye başlanmış ve bu nedenle sahlebin neslinin korunması amaclanmıştır.
Afiyet Olsun…