Adet kanaması esnasında ya da hemen oncesinde kasıklarda ortaya cıkan rahatsızlık ve kramp tarzında ağrılara dismenore ya da menstruel kramp adı verilir. Dismenore primer ve sekonder olmak uzere iki şekilde incelenir.
Primer (birincil) dismenore :
Sıklıkla adet kanamasının başlangıcından sonraki ilk 1-2 yıl icinde ortaya cıkar ve kırklı yaşlara kadar surebilir. Bazen kadınlarda ilk doğumdan sonra ağrılar hafifleyebilir. Ağrının nedeni rahimde ağrıya ve kasılmaya yol acan prostaglandin maddesinin yapımının artmasıdır. Kasılma ile beraber uterusu besleyen damarlardaki daralmaya bağlı gelişen iskemi( kan akımının azalması da ağrıların oluşumuna katkıda bulunur.
Ağrı genellikle adet kanaması başlamadan 1-2 gun once ortaya cıkar, adetin birinci gununde en şiddetli haline ulaşır ve genellikle 2.gunde sakinleşir. Ağrı karnın alt kısmında aralıklı gelen kramp şeklindedir. Adet ağrısı pubik kemiğin ust kısmına yerleşik bir bolgede toplanabileceği gibi sırta, bele, kasıklara ve vulvaya da yayılabilir. Ağrıya bazen terleme, yorgunluk, iştahsızlık, bulantı, kusma, ishal, baş donmesi, baş ağrısı, baygınlık, kabızlık gibi tum vucudu ilgilendiren belirtiler eşlik edebilir.

Neden sancılı adet gorulur?
Sancılı adet gorme aslında normal adet gorme mekanizmasının onemli bir parcası olan uterus (rahim) kasılmalarının kadın tarafından ağrı şeklinde hissedilmesidir. Bu uterus kasılmalarının amacı uterus ic tabakasını atılarak yenilenmesi sırasında oluşan kanama miktarını en az seviyede tutmaktır. Kasılmalar esnasında uterusta bolgesel olarak prostaglandin adı verilen bazı maddeler salgılanır. Ağrıya yol acan bu prostaglandinlerin ya aşırı miktarda salgılanması ya da kadınlarda prostaglandinlere ağrı şeklinde aşırı duyarlılık oluştuğu kabul edilmektedir. Prostaglandin salgısı yumurtlama sonrasında oluşan bir olay olduğundan tipik olarak adet gormeden kısa sure once başlayan adet bittikten sonra tumuyle kaybolan adet sancısı yumurtlama olduğuna dair belirtilerden biridir.
Dismenoreli kadınların yaklaşık %10-15'inde şikayetler normal gunluk aktivitelerini kısıtlayacak kadar şiddetlidir.
Eğer ağrılar;
Normal zamanında gelen bir adet kanamasına eşlik etmiyorsa
Her zaman olduğundan cok daha şiddetli ise
2-3 gunden daha uzun suruyor ise
Her zaman olandan daha farklı ise
mutlaka bir kadın doğum hekimi kontrolunden gecilmesi gerekmektedir.
Sekonder (ikincil) dismenore:
Sekonder (ikincil) dismenorede ağrıya neden olan altta yatan bir patolojik durum mevcuttur.
Sekonder dismenore nedenleri
1-Endometriozis
2-Yumurtalık kistleri veya tumorleri
3-Pelvik inflamatuar hastalık (PID)
4-Myomlar
5-Uterus polipleri
6-Rahim ici yapışıklıklar
7-Rahim ici araclar
8-Rahim boynu darlıkları
9-Rahim tumorleri
10-İmperfore hymen (kızlık zarının adet gormeyecek şekilde tam kapalı olması)
11-Cift uterus veya uterusta septum bulunması
12-Enfeksiyonlar
Adet sancıları ağrı kesicilerle kontrol altına alınabiliyorsa ve başka bir jinekolojik belirti yoksa jinekolojik muayene gerekli değildir. Ancak adet sancıları cok şiddetli olup genel iyilik halini etkilemeye başlamışsa ve/veya iş kaybına neden oluyorsa mutlaka jinekolojik değerlendirme yapılmalı etkili bir tedavi uygulanmalıdır.
Adet ağrısının oluşmasını onlemek mumkun değildir. Ağrı doktorun size tavsiye edeceği ilacları kullanarak hafifletilebilir. Bununla birlikte ağrının daha hafif gecirilmesine yardımcı olacak tedbirleri almanız sizi son derece rahatlatacaktır.
Ağrıyı hafifletmek icin
Orta dereceli bolgesel sıcak uygulama iyi gelebilir. Bunun icin sıcak banyo ya da ayaklara sıcak uygulama (sıcak bir havlu, termofor) onerilir. Eğer kişide adet kanamasından once baş ağrısı, karında şişlik,...vb problemler oluyorsa adetten 1 hafta once tuz kısıtlanmasına gidilebilir. Yine doğal idrar yaptırıcı olan maydanoz, ıhlamur, kuşkonmaz gibi besinlerin bu donemde alınması odemi (vucutta su toplaması) ve odemin neden olacağı rahatsızlıkları azaltır. Diyette B vitamininden (Et, balık, karaciğer, kurubaklagiller, yeşil yapraklı sebzeler) ve magnezyumdan (Yağlı tohumlar -fındık, fıstık, susam...vb., koyu yeşil yapraklı sebzeler, oğutulmemiş tahıllar,kepekli ekmek) zengin besinlerin alınması bu donemde oluşan rahatsızlıkları ve ağrıyı gidermede yardımcı olur. Kas tonusunu guclendirici egzersizler ve nefes egzersizleri dismeonoreyi kontrol eder. Duzenli uyku, gerginliği azaltacağından ağrıyı kontrol etmede kullanılır.
Sekonder dismenore tedavisi nasıldır?
Bu duruma yol acan hastalıklar gerekli tıbbi ve cerrahi tedavi ile duzeltilir ve tedavi sonunda ağrı azalır veya kaybolur.

[h=2]İstanbul Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]