Adet oncesi gerginlik -pms (premenstruel sendrom)!PMS ile ilişkili 150’den fazla fiziksel ve fizyolojik bulgu olmasına rağmen pek cok kadında bu bulguların sadece birkacı gorulur. Bu bulgular adet goren kadınların % 90’ında gorulur, % 10’luk bir kısımda ise cok daha şiddetli bulgular gorulur. Bulgular genellikle adetin başlangıcından itibaren ilk 10 gun icinde başlar ve adet ile durur veya hafifler.
Pek cok kadın eğitim ve yaşam tarzı değişikliği sayesinde bu bulgularla başarılı bicimde mucadele edebilir. PMS’a bağlı rahatsızlık hissini gidermeye yonelik bazı ilaclar mevcuttur.
BULGULAR
Yakınmalarınızın kaynağının PMS olup olmadığını anlamak icin premenstruel bulgularınızı, zamanlamasını ve şiddetini gunluk olarak kaydedebilirsiniz. Eğer bulgular birkac ay boyunca sureklilik gosteriyorsa PMS’unuz var demektir.
PMS’in bazı fiziksel bulguları aşağıdaki gibidir:
Abdominal (karın bolgesinde) kramplar
Akne, ucuk veya herpes yayılımı
İştah değişiklikleri, tatlı veya tuzluya aşırı duşkunluk
Bel ağrısı
Goğuslerde duyarlılık
Hantallık hissi
Kabızlık veya ishal
Seks durtusunde azalma
Baş donmesi veya baygınlık
Halsizlik, bulantı, kusma
Sık idrar yapma
Baş ağrısı
Sıvı tutulumu ve şişkinlik hissi
Kilo atışı (2.5 kg kadar)

RUHSAL DEĞİŞİKLİKLER
PMS’le bağlantılı bazı duygudurum değişiklikleri ise şunlardır:
Agresyon (saldırganlık)
Anksiyete
Depresyon veya uzuntulu ruh hali
Azalmış seks durtusu
Duyarlılık
Duygudurum değişiklikleri
Konsantrasyon gucluğu
Ani ortaya cıkan uzuntulu ruh hali
Gerginlik
Unutkanlık
İnsanlardan uzak kalma isteği
MENSTRUEL AĞRI
Menstruel kramplar veya ağrı PMS ile teknik acıdan farklı şeyler olmasına rağmen genellikle PMS ile bağlantılıdır. PMS’dan yakınan pek cok kadının tamamen ağrısız gecirdiği donemler vardır, aynı zamanda şiddetli kramplar yaşayan ve PMS’dan yakınmayan bir cok kadın da vardır.
Menstruel dongu sırasında rahmin ic dokusu prostaglandin denilen bir hormon uretir, bu da rahmin kasılmasına neden olur, bazen ağrılıdır. Bazı kadınlar bu hormonu normal duzeyin uzerinde uretirler ve bu da kramplara neden olur, bazıları ise normal duzeyde prostaglandin salgılarlar fakat prostaglandin’in etkilerine karşı daha duyarlıdırlar.
Menstruel ağrı (adet ağrısı) genellikle alt karın, sırt ve uyluk bolgesinde hafiften şiddetliye doğru değişen kramplar icerebilir. Her durumda eğer menstruel kramplardan yakınıyorsanız bunu biliyorsunuz ve olasılıkla bu krampları rahatlatmanın yollarını arıyorsunuz.
Menstruel kramplar genellikle ibuprofen, naproksen sodyum veya aspirin iceren ilaclarla hafifletilebilir. Aerobik egzersizleri de krampların şiddetini azaltıp endorfin duzeyinizi artırmaya yardımcı olabilirler. (Endorfinler vucudunuzun depresyonla ve fiziksel ağrı ile mucadele etmesine yardımcı olurlar)
Eğer kramplarınız varsa ılık bir kuvete uzanmak sadece kramplarınızı hafifletmekle kalmaz, aynı zamanda sizi gerginlik ve rahatsızlık hislerinizi de ortadan kaldırır.
TEDAVİ
Pek cok kadın eğitim ve yaşam tarzı değişikliği sayesinde bu bulgularla başarılı bicimde mucadele edebilir.
Aşağıdakilerden bazılarını birkac ay boyunca uygulamalı ve yararı olup olmayacağını gormelisiniz
.
Şişkinlik ve sıvı retansiyonu: el, ayak ve ayak bileklerinde şişlikler
Adet doneminizin başlangıcının 1-2 hafta oncesinden itibaren tuz ve tuzlu besin tuketiminizi sınırlayın. Bol miktarda su ve duşuk sodyumlu meyve suyu tuketin.

Alt karın, sırt ve uyluklarda kramplar
Haftada 3 kez aerobik egzersizi (orneğin yurume, koşu, bisiklet veya yuzme gibi) yapın. Bunlar krampların şiddetini azaltacak ve endorfin duzeyinizi artıracaktır. (Endorfinler vucudunuzun depresyonla ve fiziksel ağrı ile mucadele etmesine yardımcı olurlar)
Kramplar, şişkinlik ve baş ağrısı
PMS tedavisinde kullanılan ve recetesiz satılan urunlerden yararlanabilirsiniz. Bu urunlerin pek coğu krampları, şişkinlik ve baş ağrısını hafifletebilmek icin gerekli etken maddelerin kombinasyonunu sağlarlar.

Kramplar, kaslarda gerginlik veya sırt ağrısı
Ilık bir banyo yapın, ısıtıcı bir ped veya sıcak su şişesi kullanın, gergin kasları rahatlatmak ve gergin ruh halinden kurtulmak icin bitki cayı icin (orneğin papatya, nane, boğurtlen veya ahududu). İyi bir masaj da yararlı olacaktır.

Depresyon veya duygu durum değişiklikleri
Adet doneminiz başlamadan once alkol almayı bırakın.

Depresyon
Doktorunuzdan, sağlık kuruluşunuzdan, hastanelerden bu konu ile ilgili onerilerini alın.

Duygusal stres, gerginlik veya anksiyete
Bulgularınızı birkac ay boyunca bir gunluğe not alın. Bu bulguların kısa sureli olduğunu anladığınızda katlanabilme gucunuz de artacaktır.
Besinlere yonelik aşırı istek, iştah artışı
Daha az, daha sık yiyin, oğun atlamayın. Eğer mumkunse her zaman gunun aynı saatinde yemek yiyin.
Genel
Kendinize karşı olumlu olun. Stres duzeyinizi olabildiğince azaltın. Yoga veya derin nefes alarak rahatlama tekniklerini oğrenin. Başkaları ile konuşun. PMS aynı zamanda beraber yaşadığınız ve calıştığınız kişileri de etkiler.

-Diyetinizde yeterli miktarda kalsiyum bulunduğundan emin olun. New York’ta yapılan kapsamlı bir araştırma gunde 1200 mg kalsiyum karbonat alan PMS hastalarının 3 adet donemi sonrasında yakındıkları bulguların yarıya indiğini gostermiştir. Kalsiyum iceren besin destekleri alabilir veya sut, peynir, yoğurt, somon ve brokoli gibi kalsiyumdan yana zengin besinler tuketebilirsiniz.
-Vitaminlerinizi alın. Araştırmalar gostermektedir ki magnezyum, B6 ve B12 eksiklikleri kandaki ostrojen miktarının yuksek oluşu ile ilişkilidir, yuksek ostrojen duzeyleri de PMS’in ortaya cıkmasını
kolaylaştırır. (Adet donemlerinde cikolataya olan duşkunluk magnezyum duzeylerindeki duşuşle ilişkilidir).

-Sağlıklı bir kilo duzeyini koruyun. Fazladan vucut ağırlığı kanınızda dolaşan fazladan ostrojen anlamına gelebilir. Calışmalar gostermektedir ki PMS’dan yakınan kadınların dolaşımındaki ostrojen duzeyleri de yuksektir.
Duyarlılık, gerginlik ve goğuslerde acı
Kafeini azaltın ya da kesin. Eğer normalde cok fazla kafein tuketiyorsanız kafein eksikliğinden kaynaklanan baş ağrılarına yakalanmamak icin kafeini kontrollu bicimde azaltın.
NE ZAMAN UZMAN YARDIMI ALINMALI?
Eğer PMS’unuz başa cıkılmaz bir hale geldiyse, eğer bulgular şiddetli ise ve evde uyguladığınız tedavi secenekleri işe yaramıyorsa ya da kanama başladığında sona ermiyor veya hafiflemiyorsa bu durumla ilgili tıbbi yardım almanız gerekebilir.

PMS tanısına koymak icin laboratuar testine gerek yoktur, doktorunuz rahatsızlığınızın oykusunu dikkatle inceleyerek karar alacaktır. Bu surecin bir parcası olarak sizden buyuk olasılıkla en az 2 adet doneminde bulguların başlangıcını, suresini, seyrini, şiddetini kaydetmenizi isteyecektir. Eğer bu bulguları zaten kaydetmeye başladıysanız doktorunuzdan daha kısa surede kesin bir tanı koymasını bekleyebilirsiniz.

Evde uygulanan tedaviler ile olumsuz sonuc alınırsa aşağıdaki tedavi secenekleri denenebilir..
Goğus duyarlılığını ve krampları azaltmak amacıyla Non-steroid antienflamatuar ilaclar,
Yumurtlamayı durdurarak hormonal duzeninizi sağlayan doğum kontrol ilacları,
Doğal progesteron tedavisi bazı kadınlarda işe yarayabilir: bunu doktorunuzla konuşmalısınız.
Cok şiddetli olgularda yumurtlamayı gecici olarak durduran medroksiprogesteron asetat enjeksiyonu uygulanabilir.
PMS’un duygudurumla ilgili bulgularını hafifletmede bazı antidepresanlar yardımcı olabilirler.



[h=2]İstanbul Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]