Hepatit-B enfeksiyonu nedir ?
Hepatit-B virusunun neden olduğu, birincil olarak karaciğerde iltihap ve karaciğer hucre hasarıyla seyreden bir hastalıktır. Hepatit-B virusu; karaciğere yerleşir. Yalnız insanlarda hastalık yapabilen bir DNA virusudur. Virusler dışında
bolik hastalıklar, toksik ve karaciğerde kanlanmayı bozan, ilaclar, bazı bakteriler, parazitler ve bazı diğer viruslerle gelişen hastalık ya da enfeksiyonlar sırasında da akut viral hepatit gelişebilir. HBV enfeksiyonunun dunyada ve Turkiye'deki durumu nedir ?
HBV enfeksiyonu tum dunyada oldukca yaygındır. Dunyada her yıl 50 milyon kişi HBV ile enfekte olmakta ve bugunku sayılarla dunya nufusunun 2/5'i (2 milyar) bu virusle enfekte olmuş durumdadır. Her yıl HBV'ye bağlı nedenlerle 1-2 milyon insan olmekte ve dunyada 350 milyon insan bu virusun taşıyıcısıdır.
Ulkemizde her yıl 200 bin kişi bu virusle enfekte olmaktadır ve her uc kişiden birisi bu enfeksiyonu gecirmiştir. Ulkemizde 3-3.5 milyon kişi bu virusun taşıyıcısıdır.
HBV enfeksiyonuna yakalanma riski kimlerde daha fazladır?
HBV enfeksiyonu icin herkes eşit derecede risk taşımaz. Bazı insanlarda, hastalarda ve gruplarda enfeksiyon daha sık gorulur. HBV enfeksiyonu icin risk taşıyan gruplar şunlardır:
a) Sağlık personeli,
b) Cok sayıda kan transfuzyonu yapılan hastalar,
c) Hemofili ve hemodiyaliz hastaları,
d) HBV taşıyan kişi ile aynı evi paylaşanlar,
e) Birden fazla cinsel partneri olan hetero
ueller, f) Homo
uel ve biuel erkekler, g) Damar ici uyuşturucu kullananlar,
h) Kişisel hijyenin iyi olmadığı bakım evi, yurt ve hapishane gibi yerlerde yaşayanlar,
ı) HBsAg pozitif anneden doğan bebekler.
HBV nasıl bulaşır?
HBV dort yolla bulaşır:
a) Kan veya kan iceren sıvıların zedelenmiş deri veya mukoza ile teması sonucu (perkutan ya da parenteral bulaşma),
b) İnsandan insana zedelenmiş deri ya da mukoza aracılığıyla (horizontal bulaşma),
c) Cinsel yolla,
d) Annenin kanının ya da kanlı sıvılarının bebeğe zedelenmiş derisi ya da mukozası aracılığıyla ya da gobek kordonu aracılığıyla gecmesi ile (doğum sırasında) bulaşı.
HBV enfeksiyonunun kulucka peryodu alınan virus miktarına ve kişinin immun sisteminin direncine bağlı olarak 45-180 gun (ortalama 60-90 gun) arasında değişir.
HBV enfeksiyonunda hastalık belirtileri nelerdir ?
HBV enfeksiyonunda; enfeksiyon sık ancak hastalık enderdir. Virusu alanların yaklaşık %50-65'in de hic bir hastalık belirtisi gelişmeden enfeksiyonu gecirir. Virusle enfekte olanların yaklaşık %30-50'inde kırıklık, yorgunluk, hafif ateş, mide bulantısı, karın ağrısı, eklem ve kas ağrıları gibi yakınma ve bulgular gelişir. Cocukların %10'undan azında, erişkinlerin %30-50'inde sarılık gorulebilir. Virusle enfekte olanların %1'inden daha azında enfeksiyon akut karaciğer yetmezliği ile ilerleyici ve şiddetli bir gidiş gosterir. Akut enfeksiyonun yaklaşık 1-6 haftalık klinik seyri vardır. Bu sırada hastalarda değişen derecelerde karaciğer enzimleri ve kan hucrelerinin yıkım urununde yukselme gozlenir.
HBV enfeksiyonunun cocuk ve erişkinlerde seyri nasıldır?
Akut enfeksiyon cocuklarda erişkinlere gore daha hafif ve bulgu vermeden seyreder. Ancak bebeklerin immun sistemi nedeniyle enfeksiyon erişkinlere gore daha fazla oranda kronikleşmeye eğilimlidir. Yenidoğanların %5-10'unda, 1-5 yaş grubundaki cocukların %70'inde, erişkinlerin ise %90-95'inde virus 6 ay icinde vucuttan temizlenerek bağışıklık gelişir. Akut enfeksiyon erişkinlerin yalnızca
%5-10'unda kronikleşirken, yenidoğanların
%90-95'inde, cocuk ve ergenlerin
%30'unda kronikleşir ve virus taşıyıcısı olur.
Bu hastaların kronik karaciğer hastalıkları yonunden uzman doktorlar tarafından izlenmesi gerekir. Kronik karaciğer hastalıkları geliştiğinde µ-interferon tedavisi kullanılabilir, ancak başarısı sınırlıdır.
HBV taşıyıcısı kimlere denir ?
Akut enfeksiyondan sonra 6 ay icinde viruse karşı bağışıklık geliştirmeyen, virusu veya virus proteinlerini kanlarında taşıyan kişilere taşıyıcı denir. Oncelikle, bu kişiler virusun sağlıklı bireylere bulaşmasında kaynaktırlar. Ayrıca bu kişilerde kronik aktif hepatit, siroz ve karaciğer kanseri gibi kronik karaciğer hastalıklarının gelişme riski yuksektir. Kronik hepatit-B ile karaciğer kanseri (primer hepatoselluler karsinoma) gelişmesi arasında sıkı bir ilişki vardır. Kronik virus taşıyıcılarında primer hepatoselluler karsinoma gelişme riski taşıyıcı olmayanlara gore 200 kat fazladır. Kronik HBV taşıyıcıları ile virusun bulaşma yollarından birisi ile temas edenlere yalnızca aşı yapmak yeterli koruyuculuğu sağlar.
HBV enfeksiyonundan nasıl korunuruz ?
Enfeksiyondan korunmanın en emin ve guvenilir yolu hepatit-B aşısı yaptırmaktır. Hepatit-B aşısı gen teknolojisi ile maya ya da memeli hucrelerinde uretildiklerinden son derece guvenilirdir ve bu tur enfeksiyonların bulaşmasına neden olmaz. Hepatit-B aşının kanser yaptığı soylentisi yanlıştır. Tam tersine aşı ile hepatit-B enfeksiyonundan korunulmazsa, HBV alınması ile boyle bir riske girmek soz konusudur. Hepatit-B aşısı virusle karşılaşmadan once ya da karşılaştıktan sonra kullanılabilir. Her iki durumda da koruyucudur.