Kucuk ceneliler risk altında....
Bir de kalın enseliler...
Uyku apnesi, uyku sırasında solunumun 10 saniyeden fazla surmesi olarak tanımlanıyor. Uyku apnesi sırasında hastalarda cok şiddetli horlama oluyor. Goğus Hastalıkları Uzmanı ve Uyku Bozuklukları Kliniği Sorumlusu Prof. Dr. Bulent Tutluoğlu, uyku apnesiyle gelişen şiddetli horlamanın kişinin evinde yaşayanları olumsuz etkilediği gibi, alt ve ust komşuları bile rahatsız ettiğini belirtiyor.
Uykuda oluşan her soluk durması, apne olarak adlandırılmıyor. Bunun icin kişinin 10 saniyeden fazla nefessiz kalması şart. Apnenin dışında ‘hipopne’ denilen ve solunumdaki akım azalması da kişilerin goğus hastalıkları uzmanına başvurmasını gerektiriyor. Hipopnede, kişinin nefes alırken akım suresi yarı yarıya azalıyor.
Uyku sorunu yaşayan kişilerde hem uyku apnesini hem de hipopneyi araştırdıklarını belirten Prof. Bulent Tutluoğlu, “Normal insanlarda bile saatte beş defa apne olabiliyor. Bu normal, ancak soluk durmaları beşin uzerine cıkınca sorun yaşanıyor” dedi.
APNENİN UC DERECESİ VAR
Eğer uyku apnesi, saatte 5-15 arasındaysa hafif, 15-30 arasındaysa orta, 30’un uzerindeyse ağır uyku apnesi olarak adlandırılıyor. Sık uyanmalar, gercek uyanma olarak gorulebileceği gibi bazıları da fark edilmeyebilir. Uyku apnesi olan kişilerde ertesi gun aşırı bir yorgunluk hissi oluyor. Duzenli uyku uyunamadığı icin surekli bir yorgunluk hissi duyuluyor. Uyku apnesi ve hipopneler sırasında oksijen duşuyor, olume kadar gidebilecek ağır tablolar ortaya cıkabiliyor. Koah ile birlikte uyku apnesi varsa duşuk olan oksijen iyice duşuyor. Hastanın uyku sırasında olmesine neden olabiliyor.
KUCUK CENE VE KALIN ENSE APNE NEDENİ
Apnenin nedenleri hakkında bilgi veren Prof. Bulent Tutluoğlu, bunları şoyle sıraladı:
- Kişinin 30 yaşın uzerinde olması, tıkayıcı apne riskini artırıyor
- Erkeklerde kadınlardan iki veya 3 kat fazla apne goruluyor
- Eğer kişinin ailesinde uyku apnesi varsa, kendisinde de apne gelişebiliyor
- Uyku apnesi siyah ırkta daha fazla goruluyor
- Omurgadaki yapısal bozukluklar ve eğrilikler apne ihtimalini artırıyor
- Yuzdeki anomaliler ve cene yapısının kucuk olması, apnede risk faktoru, cunku cene arkaya doğru giderek solunum yolunu tıkayabiliyor
- Menopoz kadınlarda uyku apnesi riskini artırıyor
- Obezite uyku apnesine yol acıyor. Uyku apnesi olanların yuzde 70’inden fazlasında obezite goruluyor
- Boyun cevresi ne kadar genişse, apne riski o kadar yuksek. Erkeklerde 43, kadınlarda 42 santimetrenin uzerindeyse uyku apnesi gelişebiliyor.
- Ağızda, burunda tıkayıcı sorunlar, burun kemiğindeki eğrilik apne nedeni
- Kemik deformiteleri uyku apnesine yol acabilir
- Alkol veya ilac kullanımı da solunum yollarının tıkanmasına neden olabiliyor
- Uyku ilacları bu riski artırıyor
- Sırt ustu yatmak ve yuksek yastıkta yatmak da apneyi artırıyor
- Sigara onemli risk faktoru. Nikotin kasları gevşeterek apneyi artırıyor
- Kotu uyku alışkanlıkları yani değişik zamanlarda, değişik yerlerde uyuma ve aşırı yorgunluk da apneye neden oluyor
- Hipotiroidi (tiroid bezinin cok calışması) ve akromegali hastalığı da apneyi artırıyor
NE ZAMAN DOKTORA GİDİLMELİ?
Apnenin en buyuk belirtisi horlama. Bazen kişi cok şiddetli bir ses cıkararak horladığının farkında olmuyor. Aynı evde yaşadığı kişiler, eşi, yakınları rahatsız olduğu gibi alt ve ust komşular da rahatsız oluyor. Horlamanın dışında uyanma atakları, huzursuz hareketler, bacak hareketleri, nefessiz kalma hissiyle uyanma da onemli belirtiler arasında yer alıyor. Gun esnasında sabah kalkınca baş ağrısı olması, gun icerisinde uyuklama, toplantılarda uyuklama, birisiyle konuşurken dahi uyuklama goruluyor. Bu durumun kişinin yakınları tarafından fark edilip mutlaka hekime yonlendirilmesi, uyku bozuklukları kliniğine başvurulması gerekiyor.
UYKU LABORATUVARINDA NELER YAPILIYOR?
Polisomnografi cihazı ile uyku apnesine tanı konuluyor. Vucuda değişik elektrotlar bağlanıyor, goğus, karın, ayak hareketleri, kasların kasılma gucu ve beyin EEG’si cekiliyor. EEG ile uyku apnesi, solunum akımı ve goz hareketleri kaydediliyor, uyku apnesi olup olmadığının test edilmesi icin kişinin bir gece labotuvarda kalması gerekiyor. Cıkan rapor yaklaşık 1,5 saat inceleniyor. Gercekten apne olup olmadığı araştırılıyor. Apnenin, ust solunum yollarındaki tıkanıklıktan olup olmadığına bakılıyor. Ayrıca beyindeki bir bozukluktan kaynaklanıp kaylanmadığı araştırılıyor. Hastaya uyku apnesini onlemek amacıyla ceşitli tedavi secenekleri sunuluyor. CPAP denilen cihazlar ile, ust solunum yollarındaki tıkanıklığa basınclı hava veriliyor. Ne kadar basınclı hava verileceği de, uyku laboratuarında ya da OTO-CPAP cihazına kişinin bağlanıp bir gece hastanede yatması ile anlaşılıyor.