Havale (hastalıklar)
Cocuklarda korkulan hastalık

Cocukluk cağının sık gorulen hastalığı havaleler pek cok ailede paniğe neden oluyor. Bu noktada, hastalığı yakından tanımak kadar bilincli ve ozel bir yaklaşım buyuk onem taşıyor...

Cocuğunuz sık ateşleniyor ya da bir noktaya bakıp dalıyor mu? Şuur kaybı yaşayıp, istemsiz hareketlerde bulunuyor mu? Anne-baba olarak havaleleri ne kadar biliyor ve onemsiyorsunuz? Alınması gereken onlemlerden haberdar mısınız? Bu sorulara cevabınız her ne olursa olsun bir anne-baba olarak havaleleri yakından tanımanız gerektiği ortada. Cunku istatistiklere baktığımızda havaleler cocukluk cağının sık gorulen onemli bir hastalığı olarak karşımıza cıkıyor.

Beyindeki anormal elektrik akımları

Havale (konvulsiyon); ceşitli sebeplere bağlı olarak ortaya cıkan, birdenbire başlayan, şuur kaybı, nefes almada gucluk, kasılma ve carpılmalarla seyreden bir durum. Havale sebepleri yaşa gore değişiklikler gosterir. Hayatın ilk iki senesinde havale gorulmesi diğer yaşlara gore daha fazla olur. Bu hastaların takip ve tedavileri ise ozel bir uzmanlık alanı olan pediatrik noroloji tarafından yapılır.

Havale, beyindeki anormal elektrik akımlarına bağlı olarak vucutta oluşan istemsiz hareketlerdir. Havale geciren bir hastada gozlenebilir bulgular; havale gecirme tipine bağlı olarak değişmekle birlikte, yere yığılma, gozlerin yukarı kayması, ağızdan kopuk gelmesi, vucudun sertleşmesi ve bunu takip eden ani istemsiz kasılmalardır. En ciddi havale tiplerinde solunum gucluğu ve dudaklarda morarma bu tabloya eşlik edebilir.

Altta yatan gercek sebep

Yenidoğan havalelerinin yenidoğan doneminde doğum travmasına, zor doğumla doğmaya veya doğumda oksijensiz kalmaya, premature bebeklerde beyin kanaması veya beyinde buyumeye (hidrosefali) bağlı olarak gelişebilir. 5 ay ve 5 yaş arasındaki cocuklarda ise havale, herhangi bir sebeple ortaya cıkan ateşli durumlarda gozlenebilir. Bazen de vucutta kalsiyum, kan şekeri gibi bazı maddelerin duşukluğu de havale sebebi olabilir.

Once tetkik, sonra tedavi

Peki havale geciren bir cocuğa ne yapılır? Hasta havale gecirerek hastaneye getirilmişse havalenin sebebi araştırılır. Ateşsiz havale geciren cocuklara oncelikle metabolik bir hastalık acısından kalsiyum, kan şekeri, kan sayımı, bobrek ve karaciğer testleri gibi testler yapılır. Eğer bunlar normalse EEG ve gerekirse beyin tomografisi veya MRı cekilir. İlk kez ateşli havale geciriyorsa yine kan sayımları yapılabilir, fakat ateş odağı belli ise bu tetkikler yapılmayabilir. Tekrarlayan ateşli havalelerde, eğer ailede varsa, cok uzun sureli olmuşsa, vucudun tek tarafındaysa ve kas gucsuzluğu veya felc yapmışsa o zaman ayrıntılı tetkikler yapılıp tedaviye gecilir.

Tedavide pediatrik noroloji

Tedavinin amacı havalenin tekrarlamasını onlemektir. Bu nedenle yapılan tetkikler sonrasında konulan havale tipine uygun ilaclar verilir. Belirli aralıklarla yapılan kontrollerle ilacın dozu, sayısı ve suresi belirlenir. Bu hastaların takip ve tedavisinin ozel bir uzmanlık alanı olan pediatrik noroloji tarafından yapılması gerekir. Eğer hastalar takipten cıkar, ilaclarını duzenli kullanmaz ya da aksatırlarsa havaleler tekrar başlayabilir ve ilaclara direncli havale şekline donuşebilir. Bu durum ise maalesef tedavi suresinin uzamasına yol acar.

ONEMLİ BİLGİLER

# Havale gecirme esnasında cocuğa nasıl yardımcı olunabilir?

Cocuk havale gecirirken genellikle bilincini kaybeder, yere duşer. Bu nedenle etrafa carpıp zarar gormemesi icin cocuk acık bir alana alınmalı, başın kalcalardan aşağıda olması icin kalcalarının altına yastık konulmalı, ağızda yiyecek varsa temizlenmelidir. Solunumu durmuşsa suni solunum yapılmalıdır.

# Hangi havalelerden sonra sara hastalığı ortaya cıkabilir?

Ateşsiz havaleler, cok fazla tekrarlayan ateşli havaleler ve menenjit sonrasında sara (epilepsi) hastalığı ortaya cıkabilir.

# Kasılma havale geciren her hastada gozlenebilir mi, kasılmalar olmaksızın havale gecirilebilir mi?

Kasılma olmaksızın dalma şeklinde havaleler olabilir. Cocuk oynarken veya televizyon izlerken tek bir noktaya bakabilir, etraftan gelen uyarılara cevap vermeyebilir. Havalesi bitince hic bir şey olmamış gibi oyununa devam edebilir.