Cok sayıda cocuk ve ergen alkolik bir anne veya baba ile birlikte yaşıyor. Anne ya da babanın alkolik olması bu cocukları nasıl etkiliyor?

Cocuklar ne gibi ruhsal sorunlarla karşılaşabiliyorlar? Ne zaman uzman yardımı almak gerekir ve uzman hangi konularda bu cocuklara yardımcı olabilir?

Memorial Hastanesi Cocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Ayten Erdoğan alkolik anne ve babaların cocuklarının karşılaşabileceği sorunlar hakkında bilgiler verdi.

Alkolik anne-babaların cocuklarında gorulebilecek duygusal zorluklar neler olabilir?

Bu cocuklarda alkolik ebeveynle buyumeyen cocuklara kıyasla daha fazla duygusal sorunlara rastlanmaktadır. Alkol bağımlılığı olan kişilerin ailelerinde başka alkol bağımlısı sıklıkla bulunur, aynı şekilde calışmalarda bu kişilerin cocuklarında alkol bağımlılığı riski alkolik olmayan ebeveyn cocuklarına kıyasla dort kat daha fazla olarak bulunmuştur.

Alkolik ebeveyn cocuklarında gorulebilecek olan duygusal zorluklar şoyle ozetlenebilir:

Sucluluk duygusu: Cocuk, anne veya babanın alkol kullanmasının nedeninin kendisi olduğunu duşunerek sucluluk duyabilir.

Kaygı: Cocuk evdeki durumla ilgili surekli kaygı duyabilir. Alkolik ebeveynin hasta olması, yaralanması korkusu taşıyabilir, anne-baba arasında kavga ve şiddet yaşanabileceği endişesini duyabilir.

Utanma: Anne-baba cocuğa farkında olarak ya da olmayarak evde saklanması gerekli bir sır varmış gibi davranabilirler. Bu nedenle utanc duyan cocuk eve arkadaşlarını davet etmeyebilir veya yardım gerektiğinde başkalarına başvurmaktan cekinebilir. Cocuk anne-babanın alkol kullandığını gizli tutmaya calışsa da oğretmenler, akraba ve arkadaşları genellikle ortada bir sorun olduğunu fark ederler.

Yakın ilişkiler kurmada zorluk: Alkol sorunu olan ebeveyn ile yaşadığı hayal kırıklığı nedeniyle bu cocuklar diğer kişilere guvenme konusunda zorluk yaşayabilirler.

Guven ve sureklilik duygusu ile ilgili sorunlar: Alkolik ebeveyn sıklıkla seven sakin bir anne veya babadan ofkeli veya sinirli anne veya babaya donuşebilir. Gunluk belli bir duzenin olması cocuklar icin cok onemli olup, alkol alan ebeveynlerde bunların sağlanması guc olur, yemek saati, yatma saati gibi cocuğun duzeninin sık olarak bozulması evde bir karmaşa haline neden olur. Bu, ne zaman, nasıl olacağı kestirilemeyen değişiklikler cocuğun guven ve sureklilik duygusu ile ilgili sorunlar yaşamasına neden olur.

Ofke: Cocuk alkol alan ebeveyne ictiği ve sorunlara neden olduğu icin, diğer ebeveyne ise bu durumu engellemediği icin ofke duyabilir.

Depresyon: Ortamı ve durumu değiştirmek icin kendini caresiz ve yalnız hisseden cocukta depresyon, ice kapanıklık gelişebilir.

Cocuklarda hangi ruhsal sorunlar ortaya cıkabilir?

Arkadaş ilişkilerinden uzak durma

Okul başarısızlığı, okuldan kacma

Ofke veya şiddet davranışları

Baş ağrısı, karın ağrısı gibi sık fiziksel şikayetler

Alkol ya da uyuşturucu kullanımı

Risk alma davranışlarında artış

Depresif şikayetler veya intiharla ilgili davranış ve soylemler gorulebilir.

Bazı cocuklar evde ve okulda sorumlu anne-baba rolunu ustlenebilir. Alkolizmle baş etmek icin aşırı kontrollu olmayı, okulda başarı icin aşırı calışmayı secebilir, diğer arkadaşlardan ve oğretmenler ile duygusal yakınlaşmadan uzak durmayı secebilir. Duygusal sorunları erişkin yaşamından once ortaya cıkmayabilir.

Bu cocuklar icin uzman yardımı almak gerekir mi?

Erken donemde cocuk icin yardım almak ilerde daha buyuk sorunların cıkmasını onlemek ve cocuğun durumdan daha az etkilenmesini sağlamak icin onemlidir.

Cocuk ruh sağlığı ve hastalıkları uzmanı hekim cocuğun kendi problemlerini cozmesine ve ebeveynlerin alkol problemlerinde kendisinin sucu olmadığını anlamasına, cocuğun kendini izole etmesini onlemeye, aile ici ilişkilerin daha sağlıklı hale getirilmesinde yardımcı olabilir.