Cocuklarda Kansızlık Sorununu Onemseyin!

Bebeklik ve cocukluk doneminde demir eksikliğine bağlı kansızlık sorunu bazı hastalıkların habercisi olabiliyor. Bu nedenle ailelerin bebeklerde ve cocuklarda sık gorulen kansızlığının belirtilerini iyi bilmesi ve zamanında uzmana başvurması gerekiyor.

Kansızlık her yaşta gorulebilen bir sorun. Ancak ozellikle bebeklik ve cocukluk cağında daha sık rastlanıyor. Bunun temel sebebi bebeğin anne sutu almaması ve demirden eksik gıdalarla beslenmesi. Demir eksikliğine bağlı kansızlık basit bir sorun değil. Sadece fiziksel rahatsızlıklara neden olmakla kalmayıp bebeklerde zeka duzeyini de etkiliyor. Anne ve babaların kansızlık konusunda dikkatli olması belirtilerini ve etkilerini iyi bilmesi gerekiyor. Acıbadem Hastanesi Kozyatağı Cocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Cengiz Canpolat anemiyi şoyle tarif ediyor: "Anemi hemoglobin konsantrasyonunun veya kırmızı kan hucrelerinin (alyuvarların) sayısının beraber veya ayrı olarak o yaşa uygun normal değerlerin altına duşmesi sonucu oluşan bir klinik tablodur. Bu azalma sonucu kanın oksijen taşıma kapasitesi ve dokulara giden oksijen miktarı azalır. Kansızlık cocuklarda kendini cok değişik bicimde gosterir. Bu klinik tablo hicbir bulgu olmamasından cok, hasta bir cocuğa kadar geniş bir yelpaze icerir."

Cocuklarda aneminin nedenleri

Prof. Dr. Canpolat cocuklarda aneminin oluşmasında diyetin cok buyuk bir onemi olduğuna dikkati cekerek şoyle diyor: "Diyetin en onemli olduğu yaş grupları 6 ay ile 2 yaş arası, ve bir de adolesan donemdir. Buyumenin cok hızlı olduğu bu iki donemde demirden fakir yiyeceklerle beslenilmesi sonucunda demir eksikliği anemisi meydana gelebilir. Adolesan, kızlarda adet kanamalarının duzensiz ve fazla olması da demir eksikliğine katkıda bulunan bir faktordur. Kan yapımında onemli rol oynayan diğer iki besinsel faktor B12 vitamini ve folik asittir. Ancak bu iki besinin eksikliğine bağlı anemiler cocuklarda demir eksikliğine bağlı anemi kadar sık gorulmezler." Sadece diyet değil bazı ilacların kullanımı da cocuklarda anemiye neden oluyor. İlaclar ya alyuvarların yıkımına katkıda bulunarak veya kemik iliğine doğrudan toksik etki gostererek alyuvar yapımını baskılamak suretiyle anemi meydana getiriyor.

Cocuklarda kronik hastalıkların ve sık gecirilen enfeksiyonların anemiye neden olduğu bilinen bir gercek Prof. Dr. Canpolat sebebini şoyle acıklıyor: "Kronik hastalıklarda alyuvarların yaşam suresi kısalmıştır ve kemik iliği ise yetersiz calışmaktadır. Ayrıca demir kullanılmasındaki bozukluk ve bobrek hastalıklarında kanda toksik maddelerin birikmesi de alyuvar yapımını baskılayan faktorlerdir."

Kansızlık nasıl anlaşılır?

Sut cocuklarında huzursuzluk, davranış değişiklikleri, iştahsızlık, uykusuzluk veya normalin uzerinde uyuma gibi belirtiler gorulurken daha buyuk cocuklarda ve adolesanlarda yorgunluk, halsizlik, baş donmesi, baş ağrısı, cabuk yorulma ve nefes darlığı gibi yakınmalar ile ortaya cıkıyor. Prof. Dr. Canpolat bu noktada bir uyarıda bulunarak şunları soyluyor: "Anemiyle birlikte lenf bezelerinin ve karaciğer ve dalağın da buyuk olması durumunda cocuk hemolitik anemiler ve losemi acısından mutlaka değerlendirilmelidir."

Demir eksikliği anemisine dikkat!

Cocuklarda en sık gorulen anemi, demir eksikliği anemisi. Anne sutu ile beslenen bebeklerde ilk 6 ay demir eksikliği gorulmuyor. Anne sutundeki demir cok kolay emilebildiği icin buyuyen sut cocuğuna miktar olarak yeterli geliyor. Ancak altı aydan sonra ek gıdalar ile yetersiz demir alan bebek demir eksikliği tehlikesi ile karşı karşıya kalıyor. Demir en cok kırmızı ette, yumurta sarısında, yeşil sebzelerde ve hububatta bulunuyor. Demir eksikliğinin gelişmemesi icin etten ve sebzelerden gelen demirin dengeli alınması gerekiyor. Demir eksikliği anemisinin engellenmesi icin diyete onem verilmeli, demirden zengin ek gıdaların zamanında ve uygun şekilde başlanmalı. Prof. Dr. Canpolat, "Premature bebeklere erken koruyucu demir preparatları başlanması gerektiğini hatırlatarak şoyle devam ediyor: "Anneden bebeğe demir transferi hamileliğin sonlarında yoğunluk kazandığı icin bu bebekler demir depoları tam dolmadan doğarlar ve coğu zaman yoğun bakımda kaldıklarından tetkikler icin bebeklerden fazla kan alınmak zorunda kalınır."

Tanı ve Tetkikler

Demir eksikliği gelişen bebekler huzursuz, iştahsız oluyor ve uyku bozuklukları yaşıyor. Buyumesi ve gelişmesi duraklama gosteriyor. Hemoglobini cok duşerse cilt rengi de soluyor. Bunu anlamak zor değil. Bu solukluk en cok goz kapaklarının icine, ağız mukozasına, avuc iclerine ve tırnak yataklarına bakıldığında anlaşılıyor. Demir eksikliğine erken tanı konup tedavi edilmesi durumunda bu bozuklukların buyuk bir kısmı duzelme şansına sahip. Prof. Dr. Canpolat tanı ve tetkikler konusunda şunları soyluyor: "Demir eksikliği anemisi saptanan cocukta dışkı ve idrar ile kan kaybı olup olmadığı araştırılmalıdır. Dışkı ile kan kaybı meydana getiren en onemli durumlar arasında peptik ulserler ve inek sutu alerjisi sayılabilir. Ayrıca bağırsakta bulunan polipler ve anuste mukoza catlakları da kan kaybına neden olabilirler. Gaitada gizli kan testi birkac kez tekrarlanmalıdır, zira kanama aralıklı olarak meydana geliyor olabilir."

Tedavisi

Tedavi ise coğunlukla ağızdan verilen demir preparatları ile yapılıyor ve 3 ay kadar suruyor. Tedavide ilk 2 ay hemoglobinin yukseltilmesi, 3 ay ise demir depolarının doldurulması amaclanıyor.